Voeding als medicijn voor diabetisch hartfalen

Hartfalen bij diabetes type 2 behandelen met eenvoudige voedingssupplementen? Dat lijkt te gemakkelijk om waar te zijn, maar onderzoekers van het Maastricht UMC+ hebben ontdekt dat een bepaald mengsel van aminozuren een geneesmiddel zou kunnen vormen bij diabetisch hartfalen. Een cruciale stap in de aanpak van een probleem van een groeiende groep patiënten.

Diabetes is één van de meest voorkomende ziektes: inmiddels zijn er al 1,5 miljoen Nederlanders die leiden aan diabetes, terwijl er iedere week zo’n 1.000 patiënten bij komen. Tussen de 50% en 70% van de diabetespatiënten heeft een verminderde hartfunctie, ofwel diabetisch hartfalen. 

Hartfalen door ongezonde leefstijl

Diabetes type 2 is nagenoeg altijd het gevolg van een ongezonde leefstijl. Na jarenlange studie zijn de Maastrichtse onderzoekers erin geslaagd nauwkeurig in kaart te brengen hoe een ongezonde leefstijl met veel vet eten het hart aantast. Daarbij ontdekten zij dat een bepaald eiwit in hartspiercellen een centrale rol speelt bij hartfalen. In het gezonde hart is dit eiwit belangrijk voor de energiehuishouding van het hart, maar als er met de voeding teveel vet binnenkomt functioneert dit eiwit niet goed meer en ontstaat hartfalen.

Aminozuren

Ook ontdekten onderzoekers dat verschillende aminozuren in staat zijn het functioneren van dit eiwit te herstellen. Dit bracht hen op het idee om deze aminozuren als supplement aan de voeding toe te voegen om daarmee de pompfunctie van het aangetaste hart te herstellen. In een experimentele studie met proefdieren met diabetisch hartfalen bleek dat bij toediening van deze aminozuren de hartfunctie na vier weken inderdaad herstelde. Dit onderzoek is door ZonMw gefinancierd en de resultaten ervan werden vorig jaar gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift Molecular Metabolism.

Voeding als medicijn

Aminozuren maken onderdeel uit van ons dagelijks voedsel en lijken daarmee ingezet te kunnen worden als voedingssupplement om diabetisch hartfalen tegen te gaan of te behandelen. We spreken dan van voeding als medicijn, oftewel nutraceuticals. In vervolgonderzoek gaan de onderzoekers bekijken of deze aminozuren ook de hartfunctie verbeteren bij patiënten met diabetisch hartfalen. 

Balanstheorie

glatz

De basis voor deze ontdekking werd zo’n twintig jaar geleden gelegd door biochemicus/celbioloog prof. dr. Jan Glatz, die in 2021 met emeritaat ging. Hij begeleidde het laatste onderzoek nog wel en ziet deze ontdekking als loon na jarenlang werken: "Mijn collegae en ik hebben de werking van eiwitten in hartspiercellen stap voor stap ontrafeld. Dat begon in 2004 met de balanstheorie, de hypothese dat het hart alleen goed functioneert wanneer er een zekere balans is in het verbruik van vetzuren en glucose in de energiehuishouding. Deze hypothese bleek te kloppen en we ontdekten dat bepaalde eiwitten deze balans kunnen beïnvloeden. Dat een eenvoudige combinatie van aminozuren de werking van zo’n eiwit weer kan beïnvloeden en nu dus mogelijk ingezet kan worden als medicijn is een spectaculaire volgende stap."
 
 Ik kijk met enthousiasme uit naar het vervolgonderzoek!   

Award

Tijdens het jaarcongres van de Society for Heart and Vascular Metabolism (SHVM) in Seoul (Zuid-Korea) heeft Glatz de William C. Stanley Award ontvangen. Hij kreeg deze prijs voor zijn buitengewone bijdrage aan wetenschappelijke kennis op het gebied van de energiehuishouding van het hart. De SHVM is in 2001 opgericht met als doel om uitwisseling van kennis tussen onderzoekers werkzaam op het gebied van hart- en vaatmetabolisme te stimuleren. Zij doet dat door jaarlijks een congres te organiseren waaraan naast ervaren juist ook jonge onderzoekers deelnemen. In de afgelopen twintig jaar heeft de SHVM in belangrijke mate bijgedragen aan ons huidige inzicht dat verstoringen in de energiehuishouding van het hart één van de hoofdoorzaken zijn van hart- en vaatziekten. De William C. Stanley Award, genoemd naar de oprichter van de SHVM, is bedoeld voor onderzoekers die in bijzondere mate hebben bijgedragen aan deze kennis.

Dit bericht is gebaseerd op een nieuwsbericht van het Maastricht UMC+.

Lees ook

  • Bloedprikken, een infuus aanleggen of in het oor kijken; zelfs ogenschijnlijk eenvoudige medische handelingen kunnen bij kinderen angst, pijn en stress veroorzaken. Volgens kinderarts-intensivist Piet Leroy zijn comfort en vertrouwen net zo belangrijk als de medische behandeling zelf. Hij onderzoekt...

  • Als patiënt in een ziekenhuis zie je dagelijks veel verschillende gezichten aan je bed: een verpleegkundige die je bloeddruk meet, een arts of verpleegkundig specialist die jou informeert over het zorgplan en een voedingsdeskundige die jou voorziet van het juiste eten en drinken. Hoewel al deze...

  • In de komende maanden deelt de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences op Instagram tips over hoe je gezonder kan leven. Niet zomaar een verzameling van tips, wel gebaseerd op lopende onderzoeken binnen onze faculteit. Initiatiefnemers van dit idee zijn Lieve Vonken en Gido Metz, promovendi...