De cursus Nanobiologie is een nieuw vak binnen het Maastricht Science Programme, de bacheloropleiding in de ‘liberal arts & sciences’ traditie. Dat betekent onder andere dat studenten (onder begeleiding) hun eigen lesprogramma samenstellen, aan de hand van hun interesses. Voor Kabir Arora was het de reden om drie jaar geleden vanuit New Delhi naar Maastricht te verhuizen. “Ik wist nog niet precies welke wetenschappelijke richting me het meeste aansprak en hier kom ik daar al doende achter.” Nu, in zijn derde jaar, blijkt zijn interesse vooral naar een combinatie van biologie, natuurkunde en wiskunde uit te gaan. Nanobiologie paste daar wel bij en hij werd bovendien getriggerd door de cursusbeschrijving, waarin al werd aangekondigd dat het coronavirus centraal zou staan. “Je hoort zoveel in de media over dit virus, dat ik benieuwd was naar informatie met een meer wetenschappelijke basis.”

Remdesivir ontrafeld, al voordat Trump het middel kreeg

In zes weken tijd leerden Arora en zijn bijna tachtig medestudenten wat nanobiologie is. Wat zijn eiwitten, hoe ziet een cel op het allerkleinste niveau eruit? Welke rol spelen eiwitten in ziekte en in medicijnen? Ravelli: “Normaliter werkt onze groep aan TBC, maar vanwege de huidige situatie leek het coronavirus ons een interessante onderwijscasus.” Aangekomen bij het thema ‘medicijnen’, kozen de docenten om virusremmer remdesivir onder de loep te nemen met de studenten. Toen een week later president Trump corona bleek te hebben en het middel prominent in de media kwam, wist deze groep studenten dus exact hoe het middel de replicatie van het virus kan blokkeren. (tekst gaat door onder foto)

Vier stadia van de virusinfectie vertaald in animaties

De vier stadia die het virus in ons lichaam kent, waren leidend voor de eindpresentaties van de groepjes van tien studenten. Het binnenkomen in de cel was één, vervolgens de replicatie of vermenigvuldiging. Een derde groep keek naar de vorming van nieuwe virusdeeltjes en de vierde naar het weer verlaten van de cel door het virus. Bij wijze van practicum kregen ze de software aangereikt waarmee ze 2- en 3D-animaties konden gaan bouwen.

De onbekendheid van het virus maakte het ingewikkeld

Ravelli is zeer onder de indruk van de eindresultaten. “Ze waren volgens mij echt geïnteresseerd in het beter begrijpen van het virus, want er is zichtbaar meer tijd in gestoken dat ze verplicht waren. Dat ze dit met z’n tienen samen voor elkaar hebben gekregen, vinden we ook indrukwekkend. Veel details van dit virus zijn nog onbekend, dus het was onmogelijk een 100% wetenschappelijk kloppend verhaal te maken.” Dat vond Kabir Arora ook ingewikkelder dan het bouwen van de animatie zelf. “De grootste uitdaging deze cursus was het vinden van betrouwbare informatie die we ook konden begrijpen. Er wordt nu zoveel over corona gepubliceerd en er is nog niet veel ordening of duiding in aangebracht.”

Wat kun je nu eigenlijk met dergelijke animaties?

En dat brengt ons bij de misschien wel belangrijkste functie van animaties als deze volgens de twee: communicatie naar een breder publiek. Ravelli: “Ook tussen onderzoekers onderling. Wetenschappers wereldwijd werken nu bijvoorbeeld aan dat virus, maar allemaal op hun eigen specifieke terrein. Zo’n animatie kan goed duidelijk maken hoe dat stukje in het grote geheel past. Mensen zijn visueel ingesteld, dus dat werkt vaak prettiger dan veel tekst.” Arora: “Ook als je een leek probeert uit te leggen wat de wetenschap nu begrijpt van het virus, is dit heel behulpzaam.”

Volgend jaar kan de cursus Nanobiologie weer draaien om een andere aandoening. “Hopelijk is het coronavirus dan niet meer de enige voor de hand liggende keuze”, besluit Ravelli.