My UM
My UM
Zoeken

De rol van empathie in de zorg

Eva en Romy, twee studenten aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van de UM, hebben een jaar vrij genomen van hun opleiding om directie te voeren van de stichting Mens Achter de Patiënt (MAP). MAP pleit voor mensgerichte gezondheidszorg en dat willen ze bereiken door middel van onderwijs.

In het MAP-onderwijsprogramma bestuderen studenten eerst de gezondheidszorg en evalueren ze het gezondheidszorgsysteem. Daarna worden ze ingedeeld in groepjes van drie en wordt elk groepje gekoppeld aan een patiënt. De studenten vragen van alles aan de patiënt, zoals 'wat is de impact van jouw ziekte op je partner?', 'voel je je begrepen door medewerkers in de zorg?', en 'hoe kan ik het beste empathie tonen tegenover een patiënt?'. "Het is de bedoeling dat het gesprek vanzelf loopt, vanuit de interesses van zowel student als patiënt. Daarom willen we liever niet dat studenten een lijst met vragen voorbereiden. Maar voor het geval het gesprek stil valt, hebben we een 'gespreksinstrument' opgesteld met vragen over het functioneren en deelnemen in de dagelijkse praktijk, lichamelijke functies, de kwaliteit van het leven, geestelijk welzijn en zich zinvol voelen."

Ze ontmoeten elkaar op een plek die de patiënt heeft uitgekozen; dat kan een ziekehuis zijn, maar ook een café of bij de patiënt thuis. "Een patënt met verlammingsverschijnselen nam de studenten een keer mee naar de supermarkt. Daar gaf hij ze de opdracht om boodschappen te pakken en in het mandje te leggen, maar ze mochten maar één arm gebruiken. Op zo'n manier kunnen studenten - tot op zekere hoogte - ervaren hoe een patiënt in een bepaalde context leeft. Door de hele ervaring worden studenten zich bewust van de invloed die een ziekte kan hebben op iemand's mentale welzijn en sociale leven."

Een extra seconde van je tijd

"We willen studenten leren dat het voor een patiënt veel kan betekenen, wanneer je als zorgprofessional een seconde extra tijd aan hem/haar besteedt. Empathie is enorm belangrijk; wij zijn van mening dat een arm om een schouder helender kan werken dan een afstandelijke houding vanachter een laptop. De mens achter de patiënt is heel belangrijk en zorgprofessionals zouden niet langs een patiënt heen moeten kijken.

Verplegend personeel en specialisten in een ziekenhuis komen vaak maar één keer in contact met een patiënt, en dan ook nog maar voor een paar minuten. Hebben ze tijdens zo'n contactmoment ook nog slecht nieuws te vertellen, dan kan het leven van die patiënt in één tel op zijn kop staan. Men beseft niet voldoende wat de impact van een dergelijke aanpak kan zijn.

Het is niet zo dat de zorgprofessionals het verkeerd bedoelen. Het is alleen zo dat wanneer je al langer in een bepaald beroep werkt, je de kleine dingen vaak niet meer ziet. Artsen komen elke dag in het ziekenhuis en zijn ermee bekend,

Fotograaf: Muzna Hatmi

Romy and Eva are directors of the 'Mens achter de patiënt' organisation

maar voor een patiënt is het misschien de eerste keer in een dergelijke omgeving. In zulke gevallen kan een beetje meer aandacht en vriendelijkheid veel betekenen voor de vaak angstige patiënten die volledig op zijn arts vaart."

Een indrukwekkende ervaring

Het is niet alleen voor de studenten een leerzame en indrukwekkende ervaring. Voor de patiënten is het een moment van reflectie op de dag dat ze hun diagnose kregen, en waardering voor hoe ver ze sindsdien gekomen zijn. Het schenkt ze ook voldoening dat ze mee hebben gewerkt aan het verbetereren van het onderwijs en de toekomst van de gezondheidszorg.

Twee keer per jaar organiseert MAP een groot evenement om alle deelnemers te bedanken. "Dit is een familiegebeurtenis waar iedereen zich enorm met elkaar verbonden voelt. Die bijeenkomsten zijn ook goed voor het sociale leven van de patiënten, aangezien die zich vaak terugtrekken nadat ze ziek zijn geworden."

Als je meer wilt weten over MAP (of als je als student betrokken wilt zijn bij MAP), kun je de website van Mens Achter de Patiënt bezoeken of hen mailen via info@mensachterdepatient.nl.

In juni 2020 heeft de UM toestemming gegeven aan MAP om de kennis die de afgelopen jaren ontwikkeld en opgedaan is binnen een pilotproject aan de universiteit, ook te gebruiken voor de verdere doorontwikkeling van de stichting. MAP kan nu zelf zorgdragen voor verdere doorontwikkeling en verspreiding van dit maatschappelijk relevante initiatief naar andere onderwijsinstellingen in Nederland en daarbuiten. Lees meer >>

Lees ook