Menselijk kapitaal en regionale ontwikkeling
Afgelopen jaar vond in Maastricht de workshop ‘Human Capital and Regional Development’ plaats.* Door een keur van nationale en internationale onderzoekers werden presentaties gegeven over hoe de regionale ontwikkeling te stimuleren met investeringen in het menselijk kapitaal. Menselijk kapitaal is alles wat we leren door naar school te gaan, door deel te nemen aan cursussen maar ook door informeel te leren van collega’s of on-the-job op de werkvloer. Daarbij kwam ook het verwante begrip sociaal kapitaal om de hoek kijken, wat gaat over de verbinding tussen mensen en het vertrouwen dat nodig is om gezamenlijk activiteiten op te pakken. De resultaten van de workshop zijn voor beleidsmakers samengevat in een Factsheet.** Hieronder volgen enkele highlights.***
Dit artikel werd oorspronkelijk geplaatst als blogartikel door Frank Cörvers op neimed.nl
- Baankansen zijn erg belangrijk voor de vestiging van (hoger opgeleide) werkenden in de regio, maar er is maatwerk nodig om de tevredenheid van binnen- en buitenlandse (hoogopgeleide) migranten qua woonomgeving en leefklimaat hoog te houden. Een eerste voorbeeld betreft de woonwensen van technische kenniswerkers op de Chemelot Campus. De technische werker woont vergeleken met een niet-technische werker graag kort bij zijn werk, waarbij faciliteiten en voorzieningen minder een rol lijken te spelen voor de technische werker. Een ander voorbeeld gaat over de verschralende voorzieningen op het platteland. De afname van het aantal voorzieningen schrikt daar bepaalde groepen gezinnen niet af om er te gaan wonen, zolang de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de voorzieningen goed blijft.
- Van de studenten aan hogere beroepsopleidingen en academische opleidingen binnen de Euregio Maas-Rijn (EMR) is het grootste gedeelte van plan de regio te verlaten na afstuderen of nog niet zeker over de volgende stap. De intentie om weg te trekken uit de regio wordt veroorzaakt door de wisselwerking tussen verschillende economische, sociale en culturele factoren. Bovendien beïnvloeden de reisafstand tot de partner en andere sociale banden zoals familie en vrienden, de migratie-intenties van deze doelgroep. In vergelijking met de perceptie over de werkmogelijkheden lijken factoren zoals openheid, tolerantie en sociale factoren een krachtigere verklaring te hebben in de verhuisintentie.
- Het blijkt mogelijk om werklozen door geldelijke vergoedingen (bijvoorbeeld een verhuisbonus) te stimuleren om ook in verder weg gelegen regio’s te solliciteren op vacatures. Dit leidt tot meer verhuizingen, betere arbeidsmarktvooruitzichten, een hoger inkomensniveau en betere baankansen voor de partner. Omgekeerd kan het dus voor perifere regio’s, zoals Limburg vanuit nationaal perspectief, voordelig (voor Nederland en de eigen regio) zijn om werklozen van buiten de regio aan te trekken en aan het werk te helpen met dergelijke instrumenten.
- Er lijkt wetenschappelijke onderbouwing te zijn voor de bemoeienis van regionale overheden om campussen te ontwikkelen die de specialisatie bevorderen maar vandaar uit ook diversificatie en innovatie in verwante activiteiten proberen te sturen. Regionale beleidsmakers dienen op te letten dat de gevestigde belangen niet een te grote macht krijgen omdat dit innovatie en verdere economische ontwikkeling kan belemmeren. De vraag blijft wel hoe in een regio het sociale kapitaal in de vorm van ‘bridging’ (‘bruggen slaan’) en vertrouwen gestimuleerd kan worden om samenwerking tussen verschillende partijen in de regio mogelijk te maken.
* 16 en 17 juni 2017
** Frank Cörvers en Inge Hooijen (2017), Notitie voor de Provincie Limburg naar aanleiding van de workshop ‘Human Capital and Regional Development, ROA-F-2017/5, Universiteit Maastricht
*** De workshop werd georganiseerd door het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) in samenspraak met Zuyd Hogeschool en Neimed, en mede mogelijk gemaakt door ITEM (het instituut voor grensoverschrijdende samenwerking van de Universiteit Maastricht), SWOL (het universiteitsfonds van de Universiteit Maastricht) en Provincie Limburg.