Alumna Angela Stoof: De zachte kracht van perspectief

Van analytisch naar emoties

Na haar vlotte afstuderen besloot Angela promotieonderzoek te doen aan de Open Universiteit in Heerlen, waar ze zich richtte op competentiegericht onderwijs. Dit was voor het overgrote deel een kwantitatief onderzoek waar veel statistiek bij kwam kijken. “Gaandeweg merkte ik: ‘ik mis iets’. Er begon iets te knagen, maar ik vond het heel lastig om er een vinger op te leggen. Ik had ook een burn-out tussentijds, ik liep vast.” Waar Angela op de UM met het PGO-systeem de ruimte kreeg, voelde het tijdens het promotieonderzoek alsof ze in een steeds kleiner hokje zat. “Ik had ook moeite met het feit dat ik de rol had van een objectieve onderzoeker. Je neemt dan toch een bepaalde afstand in ten opzichte van het object van onderzoek. Ook ervoer ik de wetenschappelijke conferenties die ik bezocht als vervreemdend. Ik had het gevoel dat we de verkeerde vragen stelden en dat we, in het type onderzoek dat we deden, het ‘leven’ eruit knepen. Ik zocht iets anders, maar wist niet wat.”

Na haar promotie besloot Angela om een totaal nieuwe weg in te slaan. Ze zocht iets anders dan de analytische, wetenschappelijke blik en wilde ruimte geven aan de stem van haar hart, aan gevoelens en emoties. Daarom richtte ze in 2007 haar eigen onderneming op: Kimi’mila. De naam, afkomstig uit een Indiaanse mythe, betekent ‘vlinder’ en symboliseert transformatie en overgang. Een betekenis die perfect aansloot bij haar nieuwe werk: rouw- en afscheidsbegeleiding. “Ik schreef afscheidsteksten voor mensen die overleden waren en gaf vorm aan de afscheidsdienst.” 

In deze rol werkte Angela veel met kwetsbare mensen, en dat vroeg om een totaal andere benadering dan haar academische achtergrond. “Als wetenschapper leer je echt werken met je hoofd. Je oefent je erin om analytisch te kijken en denken. Maar als je met hele kwetsbare mensen werkt, dan is er iets anders nodig. Als ritueelbegeleider had ik het gevoel dat ik vanuit mijn buik en mijn hart werkte. Prachtig werk was dat, vol verbinding en menselijkheid.”

Om die ruimte alsnog te creëren, richtte ze in 2018 haar huidige bedrijf op: De Milde Organisatie. Haar missie? Meer mildheid en menselijkheid brengen in organisaties. De inspiratie hiervoor kwam niet alleen uit haar eigen ervaringen, maar ook uit wat ze om zich heen zag. “Ik zag zoveel mensen die vastliepen in de kleilaag van het systeem in organisaties. Ik zag zoveel mensen met creativiteit en potentieel, maar het lukte niet om dat vruchtbaar te laten zijn. Ik zag dat organisaties te hard waren en dat er dringend meer mildheid en menselijkheid nodig was.”

Haar zoektocht naar antwoorden bracht haar steeds dieper bij de kern van het probleem. “Ik ging verschillende perspectieven onderzoeken, eigenlijk op de oude PGO-manier. Ik vroeg me af: wat is er nu eigenlijk aan de hand rondom het systeem in organisaties? Wat is dat dan voor een systeem? Waarom is het zo hardnekkig? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat het een milder en menselijker systeem wordt?” 

Gaandeweg kreeg ze een steeds breder perspectief: “Ik begon over de grenzen van geïsoleerde problemen heen te kijken. Het viel me op dat de systemen die de menselijke maat in organisaties onder druk zetten dezelfde systemen zijn die er voor zorgen dat er bijvoorbeeld een zorgcrisis, klimaatcrisis, huizencrisis en stikstofcrisis zijn. En toen dacht ik: ‘Zou het dan eigenlijk niet zo kunnen zijn dat we een onderliggend systeemprobleem hebben?’ Dat was het moment dat ik me begon te profileren als transitiepsychologe: het ging me om de grote maatschappelijke transities van onze tijd, om de noodzakelijke systeemveranderingen in organisaties maar ook breder in de samenleving.”

Op zoek naar hoop en Perspectief

Dankzij haar bedrijf bouwde Angela een breed netwerk op en kwam ze in contact met een uitgever. Zo ontstond het plan om een boek te schrijven over het systeemprobleem dat ze keer op keer tegenkwam. Ze zag hoe dit probleem ervoor zorgde dat niet alleen de grenzen van mensen, maar ook van dieren en de aarde overschreden werden. Ze zag ook hoe mensen dringend op zoek waren naar hoop en perspectief.

Die gedachte leidde tot de titel van haar boek: Perspectief. Met dit boek wil Angela de andere kant laten zien van de chaos, onrust en verwarring van deze tijd. Ze spreekt hiervoor met uiteenlopende personen: van een Tiny House-pionier en een landschapsarchitect tot iemand die zich bezighoudt met economische systeemverandering en activisten in de GGZ. “Als je hun verhalen bij elkaar legt, dan zie je dat er eigenlijk zoveel hoop en perspectief is. Dat mensen ontzettend creatief, moedig en wijs zijn en vanuit hun uniciteit iets compleet nieuws in gang zetten. Mensen hebben het vermogen om telkens weer een nieuw begin te maken. Nataliteit, noemt de filosofe Hannah Arendt dit. Voor Arendt is dit wat een mens tot mens maakt, het is een mensbeeld. Dat is toch heel wat anders dan het mensbeeld van de homo economicus, de mens die aldoor bezig is met zijn eigenbelang. Dat is misschien ook wel de belangrijkste zoektocht in deze tijd: dat we opnieuw aan het leren zijn wat het betekent om mens te zijn.”

Haar boek is multidisciplinair en bekijkt vraagstukken vanuit verschillende invalshoeken: informatiekundig, psychologisch, theologisch, filosofisch en meer. “Het nieuwsgierig zijn en het oefenen in anders leren kijken naar een vraagstuk zit volop in mijn boek,” legt Angela uit. “Ik hoop met mijn boek iets over te brengen van de verwondering en het plezier dat die manier van kijken met zich meebrengt.”

Daarnaast wil Angela met haar boek meer mildheid in de samenleving brengen. “De samenleving lijkt soms best gepolariseerd en je ziet dat veel mensen daar last van hebben. Het voelt een beetje alsof de samenleving uit elkaar aan het vallen is.” Daarom benadrukt ze het belang van luisteren en proberen elkaar te begrijpen. In haar boek introduceert ze het concept van ‘ontschuldigen’. 

“Ontschuldigen betekent eigenlijk dat je de schuld, die je tot dan toe bij een ander hebt gelegd, van de schouders neemt. Het betekent dat je je losmaakt van een verhaal met een wij-zij-structuur, waarin er een duidelijke boosdoener is. In plaats daarvan ga je op zoek naar het hele verhaal: wat is de context, wat zijn de misverstanden, welke dingen zijn misschien anders uitgepakt dan bedoeld, welke spelregels blijken niet te werken, welke zorgen zijn er over de toekomst?”

Met Perspectief wil Angela zachtheid, mildheid en menselijkheid terugbrengen in gesprekken. “Mijn boek is daar ook echt een belangrijke pleitbezorger van.”

Tekst: Janneke Haemers
Fotografie: Bart van Dieken