Wat de nominatie van Kamala Harris kan betekenen voor de EU
De afgelopen weken heeft de wereld met ingehouden adem gekeken naar het zich ontvouwende drama rondom de Amerikaanse presidentsverkiezingen, waarin president Joe Biden zijn kandidatuur introk en vice-president Kamala Harris naar voren stapte. Uit een recente peiling van de New York Times blijkt dat Harris de groeiende kloof tussen Biden en de Republikeinse kandidaat Trump heeft verkleind. 47% van de Amerikanen zeggen dat ze op haar zouden stemmen als de verkiezingen vandaag zouden worden gehouden. Deskundigen doen voorspellingen over of dit goed nieuws is voor Europa. Hoewel functionarissen in Brussel publiekelijk de beslissing van Biden verwelkomden, waren er ook sceptische opmerkingen. Harris werd omschreven als "onzichtbaar" op het gebied van buitenlands beleid en niet als een sterke kandidaat die de bondgenoot kan zijn die de EU nodig heeft te midden van de grootschalige oorlog op het continent. Studio Europa Maastricht sprak met Roberta Haar, professor in Foreign Policy Analysis & Transatlantic Relations aan de Universiteit Maastricht, over de mogelijke impact van Harris' nominatie op de betrekkingen tussen Washington en de EU.
Seksisme en scepticisme vanuit haar eigen partij
Volgens Haar zijn zelfs Democraten die pleitten voor Biden om uit de race te stappen niet allemaal blij met zijn keuze voor Harris, maar dat heeft misschien meer te maken met seksisme en racisme dan met Harris' professionaliteit: "Er wordt veel negatief over haar gesproken, niet alleen vanuit de foreign policy hoek, maar ook in het algemeen. Ik denk dat Democraten geneigd zijn om kritisch te zijn op hun eigen leiders. Republikeinen lijken beter te beseffen dat als je politieke macht wilt verkrijgen, je snel moet consolideren en achter de huidige leider moet staan. Zelfs als dat Trump is, iemand waar veel traditionele Republikeinen sceptisch over zijn. Democraten hechten meer waarde aan integriteit en specifieke kwaliteiten van een kandidaat dan aan het feit dat samenhang en eenheid de sleutel tot macht zijn. Ik heb ook een aantal seksistische opmerkingen over Harris gehoord. Sterker nog, ik hoorde dat van mensen die sterke Democratische overtuigingen hebben. Er is in 2020 onderzoek gedaan naar seksistische opmerkingen over vrouwelijke kandidaten, vooral kandidaten van kleur. Dit onderzoek toonde aan dat van de 13 vrouwelijke kandidaten, de kandidaten van kleur meer seksistische opmerkingen ontvingen. In het bijzonder Kamala Harris - 78% van de seksistische opmerkingen waren gericht aan haar."
Harris is ook beschuldigd van een gebrek aan zichtbaarheid op het gebied van foreign policy, maar dat is misschien niet helemaal eerlijk: "Hoewel ze zich bezighield met enkele controversiële onderwerpen zoals migratie en problemen aan de Amerikaanse grens, maakte ze fouten in haar interviews. Ik denk dat ze over het algemeen, net als alle vice-presidenten, een beetje ondergewaardeerd is en niet zo vaak in de media komt. Ze was niet de partner zoals, laten we zeggen, Al Gore voor Clinton was of Cheney voor George W. Bush, maar ik denk toch dat ze actiever was dan veel mensen haar toeschrijven," legt Haar uit.
Maar dat onzichtbare imago verandert snel: "Het lijkt erop dat nadat Biden Harris als kandidaat steunde, ze meteen goed van start ging. In korte tijd verzekerde ze zich van alle afgevaardigden voor de nominatie, en alleen al op de eerste dag haalde ze meer dan 80 miljoen dollar op voor haar campagne. Dat zou kunnen aangeven dat veel mensen gewoon hebben gewacht om te zien wie in plaats van Biden zou meedoen. Het betekent in ieder geval dat ze het behoorlijk goed doet en in staat is om steun te verzamelen. Bovendien heeft ze Trump krachtig aangevallen, waarbij ze benadrukte dat ze aanklager in Californië is geweest en dat Trump nu een veroordeeld crimineel is. Ik denk dat dit soort zaken erop wijzen dat ze een goede campagne tegen hem zou kunnen voeren, hoewel het nog te vroeg is om hier definitieve uitspraken over te doen," zegt Haar.
Goed nieuws voor Oekraïne, slecht nieuws voor China
Wat betreft foreign policy zal Harris waarschijnlijk een vergelijkbare houding als Biden aannemen, wat een positieve zaak zou zijn voor de Europese veiligheid maar niet noodzakelijk voor de Europese economie, gelooft Haar: "Harris zal steun blijven geven aan de politieke, security- en defensiezijde van de trans-Atlantische relatie. Ze zal zeker steun blijven uitspreken voor Oekraïne in de oorlog tegen Rusland, wat over het algemeen positief zou zijn voor Europa. Waar Europa minder tevreden over zou kunnen zijn, is dat ze ook Biden's aanpak van economisch multilateralisme zal voortzetten. Dat betekent dat ze beleid ten behoeve van de Amerikaanse middenklasse zal bevorderen. De regering Biden ondersteunde een fenomeen dat ik in mijn eigen onderzoek een flexilaterale aanpak noem, namelijk sterke steun op het gebied van security en defensie, maar een sceptische aanpak als het aakomt op globalisering en economische instellingen zoals de WTO."
Tekst gaat verder onder de foto.
Roberta Haar is professor in Foreign Policy Analysis and Transatlantic Relations binnen het vakgebied International Relations. Ze geeft les in International Relations met een focus op foreign policy. Ze is hoofdonderzoeker voor het REMIT EU Horizon Project waarvoor de EU Commissie en het Verenigd Koninkrijk €3 miljoen hebben toegekend over een periode van vier jaar. Het REMIT consortium bestaat uit 9 partnerinstellingen in 8 Europese landen met meer dan 40 onderzoekers.
Hoewel hij de relaties met Brussel die tijdens het presidentschap van Trump waren verslechterd herstelde, volgde Biden zijn voorganger wel in het handhaven van protectionistische maatregelen tegen China. Een beleid dat Harris naar verwachting zal voortzetten. Haar legt uit waarom dit geen positieve trend is voor de EU: "Dit omvat protectionistisch beleid en steun voor groene energie of de technologiesector, vooral in de productie van chips. Natuurlijk is de EU daar niet zo blij mee. Ursula von der Leyen heeft gezegd dat deze zaken niet goed zijn voor de EU. De Franse president Macron is ook kritisch geweest over de Amerikaanse standpunten ten aanzien van economisch multilateralisme. Macron heeft gezegd dat de Verenigde Staten het speelveld van economisch multilateralisme hebben veranderd en dat Europa hierop moet reageren, mogelijk met eigen protectionistische maatregelen en subsidies, ook in de technologische- en chipproductiesectoren. Ik heb gehoord dat er in Nederland nieuwe subsidies voor de chipproductiesector zullen komen en dat de nieuwe regering academisch onderzoek en ontwikkeling in de chipproductiesector zal ondersteunen. Dus het is een gemengd beeld. Wat economisch multilateralisme betreft, zal de EU niet zo blij zijn en zal het een reactie moeten bedenken op een Amerika dat aan China denkt. Ik verwacht niet dat de regering onder Harris minder kritisch of minder bezorgd zal zijn over de rivaliteit met China, vooral in de opkomende technologiesector."
Europa heeft sterkere beveiliging nodig, ongeacht wie er wint
Reflecterend op waar de EU-leiders zich op zouden moeten voorbereiden in het geval dat Trump de verkiezingen wint, benadrukt Haar de noodzaak van een sterke security- en defensiestrategie: “Ik heb onlangs geschreven over een nieuwe isolationistische vleugel die binnen het Amerikaanse politieke spectrum bestaat. Dit zou zeker worden benadrukt als Trump wint, en de EU moet daarop voorbereid zijn. Brussel moet nadenken over manieren waarop ze hun eigen infrastructuur kunnen opbouwen op het gebied van security en defensie. Ik denk dat Poetin een tweede regering onder Trump zal verwelkomen, en Europa moet rekening houden met wat dat zou kunnen betekenen op het gebied van veiligheid. Europa kan niet langer zelfgenoegzaam zijn als het aankomt op security en defensie. Er moet over veel zaken worden nagedacht. Denk bijvoorbeeld aan financiering, het vormen van legers, het opbouwen van een defensie-industrie die in staat is tot langdurige verdediging, en misschien zelfs wel over dienstplicht. Er moet niet alleen mankracht zijn, maar ook technologie gestuurde defensie.”
Maar zelfs als op 5 november de Democratische kandidaat wint, moeten Europeanen nog steeds nadenken over het onafhankelijker worden op het gebied van security, zegt Haar: “Alle laatste regeringen in de Verenigde Staten, zelfs onder Obama, hebben benadrukt dat Europeanen te zelfgenoegzaam zijn geweest over hun eigen security en defensie. Europese leiders moet gaan nadenken over hoe ze eerlijk kunnen zijn tegen hun eigen volk over de noodzaak om hun security en defensie op een veel betere manier voor te bereiden dan ze tot nu toe hebben gedaan. Ik denk dat Europese leiders dit hebben proberen te ontwijken, zowel in economische en politieke termen, maar ook in termen van binnenlandse publieke perceptie. Er zijn nationalisten die Poetin steunen en neigen naar een meer nationalistische retoriek. Europese leiders moeten manieren vinden om dat te compenseren of het volk te informeren over hun burgerlijke verantwoordelijkheden en hun plicht jegens mede-Europeanen, niet alleen binnen hun eigen landen. De enige manier waarop Europeanen zichzelf kunnen verdedigen, is door samen te werken. Dus het afkraken van de EU en andere dergelijke sentimenten moet worden heroverwogen. Europese leiders moeten nadenken over hoe ze kunnen samenwerken en hoe ze dit overbrengen in een retoriek en narratief dat overtuigend is voor alle Europeanen.”
Tekst: Studio Europa
Alle laatste regeringen in de Verenigde Staten, zelfs onder Obama, hebben benadrukt dat Europeanen te zelfgenoegzaam zijn geweest over hun eigen security en defensie.