Opmerkelijk

Voordat een tumor bestraald kan worden, worden er röntgenfoto’s (CT) gemaakt om nauwkeurig te kunnen berekenen waar de juiste dosis ter plaatse van de tumor moet komen. Maar hierop is vaak moeilijk te zien waar de tumor precies zit en waar deze grenst aan het gezonde weefsel, bijvoorbeeld de oogzenuw of de geheugengebieden, ook wel de risico-organen genoemd. Daarom wordt digitaal ingetekend op heel gedetailleerde foto’s (MRI) van het hoofd van de patiënt. “In de praktijk bleken er belangrijke verschillen te zijn in hoe dit werd gedaan door de diverse Europese Centra voor Radiotherapie.” Niet echt opmerkelijk, vond Daniëlle Eekers, want het gaat om zeer ingewikkelde anatomie. Zij stelde voor om een hersenatlas te ontwikkelen. In goede consensus is MAASTRO nu gekomen tot een definitieve hersenatlas die gebruikt gaat worden door de Europese Protonen Centra.

Hersenatlas

Ook andere Europese centra voor radiotherapie gaan deze hersenatlas gebruiken. “Het is een digitale en online beschikbare atlas geworden met afbeeldingen van de hersenen,” vertelt Daniëlle Eekers. “Deze kun je vanuit meerdere perspectieven bekijken, zowel op MRI als CT. De bedoeling is dat alle radiotherapeuten de vele belangrijke risico-organen op dezelfde manier gaan intekenen. Dat maakt bijvoorbeeld een goede vergelijking tussen de verschillende behandelingen mogelijk, zoals de huidige bestralingstechnieken met bestraling met geladen deeltjes (protonen). Daarnaast worden de bijwerkingen van de bestraling hierdoor verder verminderd omdat er nu bij de berekening van de bestraling rekening kan worden gehouden met deze risico-organen. De hersenatlas levert dus een belangrijke bijdrage aan de verdere optimalisatie van de radiotherapeutische behandeling van tumoren in de hersenen en het hoofd-halsgebied.”

Kleine hersenen

Ook stelde Daniëlle Eekers vast dat de kleine hersenen een belangrijke rol kunnen spelen bij het herstel van de patiënt na bestralen. “Eerder was al bekend dat de kleine hersenen hoofdzakelijk verantwoordelijk zijn voor onze coördinatie en balans. Nu blijkt dat het achterste deel van de kleine hersenen ook invloed heeft op het proces van kennis verwerven door waarneming en het verwerken hiervan door het denken. Hiermee hebben patiënten soms problemen na bestraling. Het is dus essentieel dat ook het achterste deel van de hersenen zorgvuldig wordt ingetekend om onnodige bijwerkingen te voorkomen.”

Protonenbestraling

Met twee internationale studies toonde Danielle Eekers aan dat de eerdergenoemde risico-organen een lagere dosis zullen krijgen door te bestralen met geladen deeltjes, zoals protonen en koolstof. “Het bijzondere van deze deeltjes is dat ze stoppen in de patiënt en daardoor geen dosis achter de tumor afgeven.” Deze bestraling met protonen is nu mogelijk in Groningen en Delft en over enkele weken ook in Maastricht. De verwachting is dat ongeveer 3% van alle bestraalde patiënten in Nederland in aanmerking komt voor protonenbestraling.

Bron: persbericht MAASTRO clinic