In de praktijk van de gezondheidszorg komen artsen, patiënten en beleidsmakers soms voor moeilijke vragen en keuzes te staan. In deze serie worden uiteenlopende medische ethische dilemma’s besproken: onder andere bij het begin van het leven, met betrekking genoomanalyse en zorg voor gezinnen van verslaafde ouders en rond het levenseinde. Het gaat om dilemma’s veroorzaakt door actuele technologische ontwikkelingen, maar ook om levensvragen en de antwoorden die veranderen door maatschappelijke ontwikkelingen.

De afzonderlijke colleges
1. Kinderwens? Dan eerst een genetische test! Ethiek van preconceptionele dragerschapscreening. (16 jan / Van der Hout)
Paren met een kinderwens kunnen zich al voordat ze zwanger zijn laten screenen op dragerschap van vele tientallen erfelijke ziekten tegelijk. Wat zijn de voor- en nadelen van zulke screening? Hebben wensouders een verantwoordelijkheid om de geboorte van een ernstig ziek kind te voorkomen?


2. Nu u hier toch bent, kijken we even verder. De voors en tegens van opportunistische genoomscreening. (23 jan / De Wert)
Een Amerikaanse richtlijn bepaalt dat bij iedere patiënt bij wie vanwege een specifieke hulpvraag een genetische test wordt gedaan op basis van ‘whole genome sequencing’, altijd ook naar ca 60 ziekteveroorzakende genen moet worden gezocht die niets met de oorspronkelijke hulpvraag te maken hebben. Moeten we dat hier ook gaan doen?

3. Knutselen met leven. Ethiek en biopolitiek rond embryo-onderzoek. (6 feb / Dondorp)
De Embryowet zoekt een evenwicht tussen het belang van wetenschappelijk onderzoek en de beschermwaardigheid van beginnend menselijk leven. Nieuwe ontwikkelingen stellen dat evenwicht op de proef. Hoe moeten we bijvoorbeeld denken over onderzoek met uit stamcellen geconstrueerde ‘synthetische’ embryo’s waar geen bevruchting aan te pas is gekomen?

4. Botsende belangen? Zoeken naar goede zorg voor gezinnen van verslaafde ouders. (13 feb / Horstkötter)
De zorg voor gezinnen waarin een ouder verslaafd is, is zeer complex.  Botsen de belangen van ouders en kinderen in zo’n situatie? En is het zaak om ouders met dwang te bejegenen om zo de kinderen beter te beschermen? Of zijn de belangen ook verweven? Wat is dan de (meer)waarde van een benadering die vanuit deze onderlinge relaties vertrekt?

5. Euthanasie bij dementie. Wat heb je aan een wilsverklaring als het erop aankomt? (20 feb / Houtepen)
Ook in Nederland blijken we nog lang niet klaar met het euthanasiedebat. Eén van de lastige kwesties betreft de ruimte voor euthanasie bij iemand met gevorderde dementie die juist met het oog op die situatie een ‘euthanasieverklaring’ heeft ingevuld. Wat kunnen patiënten in dit opzicht van hun artsen verwachten?