Nieuwe publicatie: Willen mensen nog langer meebetalen aan zorg die anderen krijgen uit het basispakket? Ja is het antwoord
Er wordt veel geschreven over polarisatie in de maatschappij. Over mensen die op afstand staan van elkaar en soms weinig met elkaar gemeen lijken te hebben. Toch is het nog niet zo slecht gesteld met solidariteit in de zorg, zo stelt Marloes Meijer, promovenda bij het Nivel en verbonden aan de AWDZ. Uit haar recente publicatie in Health Policy blijkt dat in 2021 nog steeds zo’n driekwart van de Nederlanders bereid was om via de basisverzekering mee te betalen aan de zorgbehandelingen van anderen.
Het gepubliceerde artikel heeft de titel ‘Has public support for solidarity in healthcare financing in the Netherlands changed over time? A repeated cross-sectional study’. Marloes Meijer werkte aan deze studie samen met Anne Brabers en Judith de Jong, ook beiden verbonden aan het Nivel en werkzaam binnen het onderzoeksprogramma ‘Zorgstelsel en Sturing’.
Solidariteitsbeginsel
De zorg in Nederland wordt gefinancierd op basis van het solidariteitsbeginsel. Via een verplichte basisverzekering betalen alle inwoners van 18 jaar en ouder mee aan de zorgkosten van zichzelf en anderen. Op deze manier heeft iedereen in Nederland toegang tot zorg. Er is echter sprake van toenemende druk op stelsels gebaseerd op solidariteit, onder andere door de vergrijzing en stijgende zorgkosten. In hun studie vroegen Marloes en collega’s zich af of die druk geleid heeft tot een lagere bereidheid om via de basisverzekering mee te betalen aan de zorgkosten van anderen.
Consumentenpanel Gezondheidszorg
Om dit te onderzoeken, werden vragenlijsten over de bereidheid tot solidariteit in de zorg gestuurd naar leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het Nivel. Met dit panel doet het Nivel onderzoek naar de ervaringen en meningen van de gebruikers van de gezondheidszorg, bijvoorbeeld over solidariteit en vertrouwen in de zorg. 1500 panelleden – een representatieve afspiegeling van de Nederlandse bevolking op basis van leeftijd en geslacht – kregen in 2013, 2015, 2017, 2019, en 2021 een vragenlijst toegestuurd. Het aantal mensen dat de vragenlijst ook daadwerkelijk invulde, varieerde in de verschillende jaren tussen 42% en 56% van het panel.
Mensen blijven bereid om mee te betalen aan de zorg van anderen
Ongeveer zes op de tien mensen verwacht dat anderen bereid zijn om via de basisverzekering mee te betalen aan de zorgbehandelingen van anderen. Dit percentage is niet veranderd tussen 2013 en 2021. Daarnaast is een meerderheid van de mensen in Nederland is zélf bereid om mee te betalen aan de zorg die anderen nodig hebben. Dit percentage is licht gestegen over de tijd, van 73% in 2013 tot 78% in 2021. Die groei is echter niet bij alle mensen zichtbaar. De bereidheid om solidair te zijn is alleen toegenomen voor vrouwen, mensen tussen 40 en 64 jaar, mensen met een middel of hoger opleidingsniveau, en mensen die een zeer goede of uitstekende gezondheid hebben. Dit zijn mensen die gemiddeld genomen minder vaak zorg nodig hebben. Logischerwijs kan de reden voor verhoogde solidariteit dus niet gevonden worden in de verwachting van deze mensen dat ze zelf zorg nodig hebben. Ook is het nog onbekend hoevéél mensen precies willen meebetalen. Vervolgonderzoek is dus nodig.