Britt van Belkom herinnert het zich nog goed: “Ik at alles, behalve tomaten. Totdat ik op de middelbare school zat, weigerde ik ze te eten. Ik hield absoluut niet van de structuur en de textuur…” Die kleine hapering in de ontwikkeling van haar eetgewoonten kunnen we haar vergeven. Maar het eten van groenten, vooral vanaf jonge leeftijd, is cruciaal.

Slechts 3% van alle Nederlandse kinderen heeft obesitas en 15% overgewicht, maar van alle Nederlandse volwassenen heeft de helft overgewicht. “Overgewicht vergroot je risico op diabetes en een heleboel andere ziektes, waaronder verschillende soorten kanker. Omdat het bij volwassenen zo moeilijk te behandelen is, zijn maatregelen op jonge leeftijd cruciaal. Dat is het moment waarop je eetgewoontes en smaak ontwikkelt.”

Drie maanden lang deed ze een experiment op 26 kinderdagverblijven. In totaal deden 598 kinderen tussen de 1 en de 4 jaar in Noord-Limburg mee aan het onderzoek. Naast de verplichte controlegroep was er één groep waar groenten in het zicht lagen die kinderen gewoon konden pakken als ze dat wilden. In een derde groep werden kinderen met een beloningssysteem gestimuleerd om de groenten die er lagen te proberen. “We gebruikten stickers om de kinderen te belonen. Dat lijkt veel op de manier waarmee ouders hun kinderen zindelijk proberen te maken.”

Natuurlijke afkeer van bitter

De tweede groep herkende verschillende groenten al significant beter, maar alleen de derde groep was veel meer bereid om nieuwe groenten te proberen. “Dat is logisch. Evolutionair gezien worden we aangetrokken door zoete smaken, omdat die een indicatie geven van calorierijk voedsel en dat is in tijden van schaarste heel belangrijk. Tegelijkertijd hebben we een natuurlijke aversie van een bittere smaak, terwijl die juist vaak karakteristiek is voor gezonde groenten. Die moeten we echt léren eten.”

Iemand tegen de zin aan deze smaak laten wennen, kan leiden tot een ander soort bitterheid. “Instinctief weigeren kinderen bitter eten de eerste 8 tot 10 keer. Dat is heel normaal, maar natuurlijk ook heel frustrerend voor de ouders. Die geven het vaak na een paar pogingen op. In feite conditioneren de kinderen hun ouders om te stoppen met het aanbieden van groenten, voordat ouders de kans krijgen hun kinderen zodanig te conditioneren dat ze de groenten accepteren.”

Van Belkom spoort ouders echter aan om geduldig te zijn en vol te houden. “Probeer het echt tien keer, want daarna accepteren kinderen het meestal gewoon. Beloon ze op een manier die voor jullie werkt, alleen niet met eten.” Ze snapt goed dat dit een gevoelig onderwerp is – anderen vertellen hoe zij hun kinderen zouden moeten eten – maar als we doorgaan zoals we nu doen, belanden we in een volksgezondheidscrisis. “Sommige ouders zijn zich misschien niet bewust van het belang van belangrijk gezond eten, al denk ik eigenlijk dat die groep in de minderheid is. Uit onze enquête bleek bijvoorbeeld dat 78% van de ouders het belangrijk vond dat kinderdagverblijven gezond eten aanmoedigen.”