“De resultaten zijn veelbelovend: de patiënt had aanzienlijk minder last van de aandoening. De VAS-score [visueel analoge schaal: een psychometrisch meetinstrument voor de subjectieve beoordeling van lijden] ging bijvoorbeeld van 95 naar 35, een geweldig resultaat! Maar de steekproefomvang is natuurlijk te klein om al iets te zeggen over de effectiviteit van de behandeling.” Er nemen slechts zes patiënten deel aan het onderzoek en er kunnen geen patiënten meer worden doorverwezen. Vooralsnog is de conclusie dat de ingreep (een hersenoperatie!) veilig is en geen bijwerkingen heeft.

Na een uitgebreid screeningproces om te controleren of patiënten geschikt waren en alle andere behandelopties hadden doorlopen, is bij geselecteerde patiënten aan de hand van MRI- en CT-scans de exacte locatie van de MGB bepaald. Een chirurg boort vervolgens twee gaatjes in de schedel om de elektroden in te brengen. Als de elektroden op hun plek zitten, kan de activiteit in de MGB zowel met als zonder stimulatie worden gemeten. “Zo kunnen we de aandoening niet alleen behandelen, maar ook beter onderzoeken.”

Tijdens een tweede operatie worden de draden die uit de patiënt steken onder de huid geplaatst en achter het oor langs over het sleutelbeen naar de buik geleid, waar ze worden aangesloten op een inwendige pulsgenerator, die vaak de ‘batterij’ wordt genoemd. Als de batterij wordt aangezet, wordt de MGB voortdurend gestimuleerd. “Als we de resultaten van de eerste patiënten kunnen herhalen, ben ik heel enthousiast over het potentieel van deze aanpak!”

Wat is DBS precies?

“DBS wordt al gebruikt om de tremoren bij de ziekte van Parkinson te behandelen, maar dit is het eerste onderzoek dat gericht is op het gehoorsysteem”, vertelt Devos, die het werk voortzet dat haar voorgangers hebben verzet met rattenmodellen, waarbij de methode veilig en effectief is gebleken. Haar promotor, Mark Janssen, legt uit dat DBS al zo'n 30 jaar bestaat. “De methode is ontwikkeld in een laboratorium in Grenoble. Ik heb nog mogen samenwerken met een van de pioniers. In Maastricht hebben we ruim 25 jaar ervaring met de behandeling van diverse ziekten met DBS.”

Janssen legt uit hoe de behandeling met behulp van proefdieronderzoek is gestaafd voor gebruik bij mensen: “De rat wordt onder narcose gebracht en vervolgens wordt in één oor tinnitus veroorzaakt via een akoestisch trauma, oftewel blootstelling aan een heel hard geluid. Nadat de elektroden operatief zijn geplaatst, worden de ratten op een platform met een piëzotransducer gezet. Dit is een apparaat dat meet hoeveel kracht er op de ondergrond wordt uitgeoefend en dus hoe hard het dier schrikt.”

Om de tinnitus te beoordelen, worden de ratten blootgesteld aan een continu achtergrondgeluid en vervolgens een hard geluid om ze te laten schrikken. Als er vóór het harde geluid een korte stilte wordt gelaten, is het dier gewaarschuwd, waardoor het minder schrikt. “Maar de ratten met tinnitus schrikken dan nog net zo hard, omdat de tinnitus de stilte opvult, waardoor het dier niet gewaarschuwd wordt. Toen we DBS toepasten, kwam de normale schrikreflex weer terug omdat de tinnitus de stilte niet meer opvulde.”

“Deze onderzoekslijn is een heel goed voorbeeld van laboratoriumonderzoek naar een probleem waar veel patiënten last van hebben”, zegt Janssen, waarbij hij zijn goedkeuring uitspreekt voor het beleid van de NWO om vooral onderzoek te financieren naar problemen waar grote groepen mensen last van hebben. Het doel van de neurofysiologische beeldgegevens die bij dit onderzoek worden verzameld, is natuurlijk om de kwaliteit van leven van patiënten te verbeteren. Maar mogelijk kan hiermee ook de neurale ‘handtekening’ van tinnitus worden vastgesteld, wat dan weer deuren opent naar andere, minder ingrijpende behandelingen.