De Catharina Pijls Proefschriftenprijs wordt tweejaarlijks uitgereikt door de gelijknamige stichting, aan een proefschrift dat de gezondheidswetenschappen in de breedste zin bevordert. Toepasbaarheid van wetenschappelijk onderzoek staat daarbij hoog in het vaandel. Dat was ook wat Kirsten Peetoom aantrok in dit project van de vakgroep Huisartsgeneeskunde. “Ik wilde graag onderzoek doen dat niet ergens op de plank zou belanden.”

Kennis over koorts kan beter

Haar promotor, huisarts en hoogleraar Jochen Cals, begeleidde eerder Eefje de Bont die ook onderzoek deed naar kinderen met koorts op de huisartsenpost. “Daaruit kwam naar voren dat veel kinderen met koorts bij de huisarts komen omdat de medewerkers van het kinderdagverblijf dat hebben geadviseerd aan de ouders. Die vertrouwen op dat advies, omdat ze immers veel kennis en ervaring met kinderen hebben”, aldus Peetoom. Maar net zoals ouders, blijken ook deze professionals niet altijd de meest kloppende kennis over kinderen met koorts te hebben.

Objectieve checklist helpt, naast onderbuikgevoel

Achttien kinderdagverblijven in Zuid-Limburg, waarvan de helft een interventie kreeg en de andere helft niks, werkten mee aan de promotiestudie. Peetoom ontwikkelde een ‘beslisboom’: een groot vel papier waarop de medewerkers kunnen aankruisen waar het kind precies last van heeft en zo duidelijk zien welke actie gewenst is. “Het onderbuikgevoel blijft heel belangrijk, maar deze beslisboom geeft daarnaast een goede objectieve checklist voor het besluit of een kindje kan blijven of naar huis, of de dokter moet.”

Tandjes zorgen niet voor koorts, speelgoed wel

Belangrijk is vooral hoe het kind verder reageert en functioneert. Af en toe braken en weinig eten hoeft nog geen reden te zijn het naar huis te sturen. Langer dan drie dagen waterdunne ontlasting wel. Behalve die beslisboom kregen de medewerkers in de interventiegroep een training van twee uur, met een huisarts en een apotheker, waarop de kennis werd bijgespijkerd. “Het waren vaak boeiende discussies”, vertelt Peetoom. “Zo denk veel mensen dat koorts komt door het doorbreken van tandjes. Maar feitelijk kauwen kinderen in die fase op heel veel speelgoed, waarop zich infecties bevinden.” Ook het idee dat zeer hoge koorts meteen gevaarlijk is, kon bijvoorbeeld weerlegd worden, want bij kleine kinderen kan koorts enorm snel fluctueren.

De resultaten: minder angst en meer zelfverzekerdheid

Dat de kinderen uit de kinderdagverblijven die met de interventie werkten minder vaak ziek naar huis werden gestuurd, kon Peetoom niet aantonen. “Dat kan ook komen doordat we wegens omstandigheden maar drie maanden konden meten en de piek van het griepseizoen eerder lag dan verwacht..” Wel bleken de medewerkers zich een stuk zekerder te voelen ten aanzien van kinderen met koorts. Ze waren ook minder bang dat koorts schadelijke gevolgen kon hebben. “En we hebben de interventiegroep casussen voorgelegd van kinderen met koorts en aanverwante symptomen, waarbij we ook zagen dat ze minder snel adviseerden naar de huisarts te gaan.”

Via een implementatiesubsidie van ZonMW gaat de vakgroep Huisartsgeneeskunde de methode verder promoten bij kinderdagverblijven in het hele land. Peetoom zelf is inmiddels als postdoc-onderzoeker werkzaam bij het Alzheimercentrum Limburg.