Hoe open moet de universiteit zijn?
“Sorry dat ik je heb laten wachten, ik zat in een overleg”. Een paar minuten later dan gepland belt Rianne Letschert, rector magnificus van de Universiteit Maastricht sinds 2016. Haar (online) dagen beginnen ‘s ochtends vroeg en duren tot negen uur. “Aan het einde van de dag wil ik alle apparaten in de kliko gooien, maar da’s niet handig.” Want meer dan ooit is behoefte aan de eigenschap waar Letschert om bekend staat: leiderschap.
De zogenaamde Zoom-vermoeidheid is niet de enige ervaring die ze deelt met studenten. “Ik hoor van studenten dat ze gewend raken aan de online omgeving, maar alles wat studeren compleet maakt, is weggevallen. Het contact tussen werkgroepen door, bij het koffieapparaat, met docenten. Dat merk ik zelf ook. Alles is heel efficiënt. Je hebt geen loopmomentje, geen babbeltje, je kan niet even bij een collega naar binnen lopen.” Gedurende het gesprek uit Letschert herhaaldelijk haar bewondering voor de flexibiliteit van staf en studenten “Maar er zit een grens aan. Ik hoor van collega’s dat er na zo’n zeven weken een kantelpunt was: mensen zijn klaar met Zoomen, teamsen, noem het maar op. Het is niet ideaal, en dat gaat het ook niet worden als we online blijven.”
Studio Europa Maastricht is een expertisecentrum voor Europa-gerelateerd onderzoek en dé plek waar Europeanen elkaar ontmoeten voor debat en dialoog. Met hun unieke kennis en netwerk zijn ze een werkplaats voor een beter Europa.
Studio Europa is opgericht en wordt gesteund door de partners van het Maastricht, Working on Europe programma: de Provincie Limburg, de Gemeente Maastricht en de Universiteit Maastricht.
Dit artikel is onderdeel van 'We zijn open', een verhalenserie over de vele activiteiten van de UM gemeenschap tijdens de corona crisis.
Daarom probeert ze te lobbyen voor meer vrijheden voor universiteiten na de zomer. “Behalve als er een tweede golf komt, kan het kabinet daar niet aan ontkomen. Men gooit steden grotendeels open, dan kan het niet zo zijn dat we geen college kunnen geven.” Letschert is blij met op handen zijnde versoepelingen – studenten mogen vanaf september weer in de spits reizen – en hoopt dat aanpassingen op de anderhalvemeter-regel volgen. “Ik hoop dat als we voldoende maatregelen nemen, we een krachtig pleidooi kunnen houden over het belang van on-site onderwijs voor de ontwikkeling van deze generatie. Het gaat niet alleen om studiepunten halen.”
Balanceeract
Het beeld is duidelijk: er moeten veel lastige besluiten worden genomen in korte tijd, en daarbij is leiderschap geboden. Letschert werd in 2019 verkozen tot topvrouw van het jaar, mede vanwege wat de jury omschreef als “authentiek leiderschap”. Zelf stelt ze dat goed luisteren het belangrijkst is. Maar kán je wel naar iedereen luisteren die nu iets te zeggen heeft? Zo startten studenten van de Universiteit Maastricht (UM) de afgelopen maanden alleen al drie petities. “Ik spreek met alle faculteiten en veel studenten”, aldus Letschert. Faculteiten hebben allemaal een andere cultuur en geen student is hetzelfde. De universiteit is een micro-samenleving. Als hoofdbestuur moeten we iedereen een beetje dezelfde kant op te krijgen.”
De recente politieke discussies in Nederland over de internationalisering van het academisch onderwijs zijn wat Letschert betreft dan ook enigszins kortzichtig. “Op de lange termijn moeten we buitenlandse studenten aantrekken gezien de demografische ontwikkelingen in Nederland. Als we nu de deur op slot zetten en nationalistische maatregelen doorvoeren, gooien we het kind met het badwater weg.” Een van de grote zorgen van de Universiteit is dat internationale studenten voorlopig überhaupt niet komen vanwege het coronavirus. “Ik hoop van wel, voorlopig zie ik nog geen teruggang in de aanmeldingen”, aldus Letschert. “Het kan dat ze niet durven te komen, dus we communiceren over de maatregelen die we nemen om voldoende waarborgen met betrekking tot de gezondheid in Maastricht te creëren. Zo voegen we mensen met expertise op fysieke gezondheid toe aan ons aanbod op het gebied van mentale gezondheid. Die mensen kunnen studenten doorgeleiden naar de juiste professionals. Zeker voor onze buitenlandse studenten is dat soms een zoektocht.”
Terwijl er zorg bestaat of de universiteit weer de fysieke deuren kan openen, opent de coronacrisis de deuren tot kennis in rap tempo. “Onderzoekers delen veel meer. Vanuit gezamenlijke verantwoordelijkheid zetten we allerlei competitie-achtige verschijnselen in ons systeem opeens opzij. Hoewel competitie niet per se slecht is, is die in het onderzoek doorgeschoten. Onderzoekers blijven lang op data zitten, dat is bizar. Dat zie je nu in vogelvlucht veranderen” De ontwikkeling sluit aan bij de plannen van de Europese Commissie: in meerjarenplan HorizonEurope werd €25,8 miljard gereserveerd voor open science. “Dit is absoluut het moment om door te pakken”, zegt Letschert. “Dit moeten we vasthouden en erkennen.”
Rampjaar 2019/2020
Het academisch jaar 2019/2020 van de UM wordt gekenmerkt door crises. Eerst was daar de hack, waarbij de universiteit haar deuren en systemen sloot totdat ze de hackers losgeld betaalde. Daarna kwam de pandemie. Letschert: “Zowel de coronacrisis als de cyberattack hebben te maken met de identiteit van de universiteit. Je wilt studenten, collega’s, en alumni overal met open armen ontvangen: in de bieb, op de servers. Dat hoort bij een publieke instelling. Dat dat z’n grenzen heeft, hebben we keihard mogen ondervinden. We hebben die hackers betaald, anders hadden we niet zo snel weer open gekund. Het is duidelijk dat we ons beter moeten beschermen, zeker als we nu nog tijdenlang online blijven. Maar we ontkomen er niet aan om ook met financiers te praten. Er hangt namelijk een enorm prijskaartje aan die veiligheid, daar schrik je van. Dat mag niet ten koste gaan van onderwijs en onderzoek.”
Rianne Letschert was hoogleraar victimologie en internationaal recht voordat ze in 2016 rector magnificus van de Universiteit Maastricht werd. Sinds kort is Letschert ook voorzitter van een taskforce die de gevolgen van de coronacrisis in Limburg in kaart brengt.
Lees ook
-
Twee promovendi van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid ontvingen een prijs voor hun proefschrift tijdens het 21e International Congress of the International Association of the Penal Law in Parijs.
-
Het zal je maar gebeuren: als pas afgestudeerde masterstudent mag je de inzichten die je tijdens je onderzoek hebt opgedaan, delen op een internationaal congres. Het overkwam Bram Mennen. Eind juni 2024 presenteerde hij de resultaten van zijn scriptie over de trainingsgegevens van topwielrenster...
-
In je eentje verhuizen naar een nieuw land met een andere cultuur en taal en zonder supportnetwerk is niet niks. Mastersstudente Beverlianne wist na haar aankomst in Maastricht daarom al snel dat ze betrokken wilde raken bij de lokale gemeenschap. Via het Personal & Professional Development Portal...
