Waar kunst en wetenschap samenkomen

Vier onderzoekers van MERLN, het instituut voor Technology-Inspired Regenerative Medicine, richtten samen het spin-offbedrijf 4 Blue Cells op. Geïnspireerd door de vaak wonderschone beelden die ze in hun dagelijkse werk door de elektronenmicroscoop zien, kwamen ze op het idee om mensen hun persoonlijke verhaal te laten vertellen op dit microscopisch celniveau. “Niet iedereen heeft toegang tot labs en microscopen, dus hebben wij een platform gecreëerd waarop iedereen afbeeldingen van zijn eigen cellen kan krijgen. En we maken er een kunstwerk van dat je thuis aan de muur kunt hangen.”

Annelotte Huiskes (text), 4 Blue Cells (photography)

Simpel gezegd biedt 4 Blue Cells de mogelijkheid om superbrede foto's op microniveau te nemen van bloedcellen, haar en vingerafdrukken. Klanten krijgen een digitale afbeelding die ze op hout, canvas, acryl of zelfs behangpapier kunnen laten afdrukken. Volgens de vier oprichters bestaan er nog maar weinig afbeeldingen op dit diepliggende niveau.

Ziryan Othman, Erik Vrij, Ivan Moldero-Lorenzo en Angad Malhotra zijn niet over een nacht ijs gegaan. Gestimuleerd door de workshops entrepeneurship die ze aangeboden kregen omdat Clemens van Blitterswijk, de directeur van MERLN, ondernemerschap erg belangrijk vindt, ontwikkelden ze een standaardprotocol waarmee bloedcellen, haar en vingerafdrukken in beeld gebracht kunnen worden. Daarvoor gebruikten ze in eerste instantie ‘materiaal’ van henzelf en hun omgeving.

Ivan: “Dit is bijvoorbeeld de vingerafdruk van mijn ex-vriendin. Ik heb het haar cadeau gedaan, en ze vindt hem prachtig omdat het haar doet denken aan hoe we in de herfst door het bos renden. De vingerafdruk is ook in de herfst gemaakt en daarom ingekleurd met de kleuren van dit seizoen. Het is niet te herkennen als vingerafdruk omdat we zoveel hebben ingezoomd dat het een kunstwerk wordt.”

fingerprint on a microscopic level

Erik: “De mogelijkheden zijn immens. Je moet mensen wat ideeën geven, anders weten ze niet wat er allemaal mogelijk is. De ouders van een vriend van mij hebben bijvoorbeeld een schilderij van hun bloedcellen aan de muur. De vader wilde zijn vrouw verrassen voor hun 25e huwelijksdag. We hebben een beeld gemaakt van hun beider bloedcellen besprenkeld met zout, voor het esthetische effect en omdat zij van zout eten houdt.”

red blood cells in a microscopic image

Ivan: “Of dit beeld van rode en witte bloedcellen in een spinnenweb. Die hebben we gemaakt voor een vriend die boeken schrijft over superhelden, waarin hij op een wetenschappelijke manier uitlegt waarom ze kunnen doen wat ze doen. Waarom kan Spiderman bijvoorbeeld klimmen? En omdat Spiderman zijn favoriete held is, hebben we zijn bloedcellen gecombineerd met spinnenweb.”

blood cells and spider web

Ziryan: “Dit is bijvoorbeeld een afbeelding van mensenhaar en hondenhaar met zand, gemaakt voor een baasje en haar hond.”

human hair, dog hair and sand

Ziryan: “In het begin werkten we allemaal aan de ontwikkeling van de protocollen en manieren om het beeld te maken in te kleuren. Nu heeft iedereen zijn eigen taak. Ik doe de marketing en sales, Erik houdt zich bezig met de financiële en juridische kant, Ivan maakt de beelden en Angad, die tegenwoordig in Zürich werkt, probeert onze onderneming daar op te zetten.”

Op jacht naar de leeuw

4 Blue Cells richt zich niet alleen op particulieren maar ook op bedrijven. Zo sieren vijf van hun afbeeldingen de muren van Cold Spring Harbor Asia, een onderzoeksinstituut in China. En voor het Maastrichtse bedrijf CiMaas, dat immunotherapie ontwikkelt, maakten ze een beeld dat precies laat zien wat deze therapie doet in de strijd tegen kanker.

Ivan: “We creëren niet alleen kunst, maar helpen bedrijven ook beter te communiceren. CiMaas wilde op microscopisch niveau laten zien hoe immunotherapie mensen geneest: cellen van het immuunsysteem doden de kankercellen. Het is ons gelukt de verschillende stappen waarin dat gebeurt in één afbeelding te vangen. In het groen zie je de T-cellen en in het bruin de kankercellen die ze doden. Rechtsboven zie je een perfect voorbeeld van een kankercel in het bruin, aan de linkerkant begint deze te ontploffen en onderaan is hij ontploft.”

immunotherapy CiMaas

Erik: “Het is een chemisch proces dat de cel laat exploderen. Op de achtergrond zie je kurk; een artistieke toevoeging van ons.”

Ivan: “De structuur van kurk lijkt namelijk op beenmerg, waar veel van deze processen plaatsvinden.”

Erik: “Normaal gesproken laat men dit zien aan de hand van computeranimaties, maar hier zie je hoe het er in het echt uitziet.”

Ziryan: “Wij veranderen niets, het enige wat we toevoegen is kleur. Er zit heel veel werk in een afbeelding als deze.”

Ivan: “Dit soort monsters moet je goed voorbereiden, en je moet met een microscoop een goede plek zoeken. Vervolgens moet je wachten op het juiste moment waarop te zien is wat je met de foto wilt illustreren, en ook de compositie moet goed zijn. Stel je voor dat je op safari bent en wilt zien hoe een leeuw een geit achtervolgt, aanvalt en doodt. Je moet het juiste moment afwachten. Tenslotte moet je de foto inkleuren omdat alle foto's zwart-wit zijn. Soms duurt het inkleuren één dag, soms een maand. Het hangt ervan af hoe gedetailleerd je te werk gaat.”

Ziryan: “Toen we ermee begonnen, zeiden we: ‘dit is waanzin’.”

Ivan: “Het was echt een onderzoeksproject. Je weet vantevoren niet of je deze foto gaat krijgen.”

Ziryan: “Dit is uniek. Zoiets zijn we nog niet eerder tegengekomen.”

Ivan: “Wat je kunt vinden over immunotherapie is een enkele afbeelding van de kankercellen plus de T-cellen, maar nooit in een explosie zoals hier. Of je vindt video's waarin de T-cellen de kankercellen achtervolgen en blijven aanvallen, zodat ze uiteindelijk exploderen en sterven, maar die zijn niet in deze resolutie of met zo'n lichte achtergrond.”

Erik: “Een normale microscoop werkt met licht, deze werkt met elektronen. Daarmee kun je veel dieper gaan dan met licht.”

Ziryan: “We zijn alle mogelijkheden nog aan het verkennen. Binnenkort word ik vader. Ik wil dan de cellen van de navelstreng verzamelen en daarvan gaan we proberen een afbeelding te maken. Ik heb de artsen al gevraagd of dit mogelijk is. Ze waren verrast: ‘Wat ga je daarmee doen?’. Ik zei dat ik er een artistiek portret van wilde maken. Ze zijn heel benieuwd naar het resultaat.” 

Ook benieuwd naar dit concept en de vele mogelijkheden? Ga naar www.4bluecells.com  

 

Lees ook