Hamer schetste de grote maatschappelijke uitdaging rond het onderwerp: het gaat om het aanpakken en veranderen van een cultuur die er in vele generaties is ingesleten. Een cultuur van accepteren, wegkijken, niet durven aankaarten van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Dat kwam en komt overal voor en daar moeten we volgens de regeringscommisaris het gesprek over aangaan en blijven voeren.

Dat is vaak nog pionieren. Ook aan de UM, waar het onderwerp, zeker ook op aandringen van studenten en medewerkers afgelopen jaren, prominent op de agenda staat. Met het programma Seksuele Veiligheid krijgt die agendering komende jaren verder invulling.

Gevoelig thema

De gevoeligheid van het onderwerp is erg groot, zo bleek ook uit het gesprek met Mariëtte Hamer. Erover praten kan bij mensen zelfs weer kan leiden leidt tot onzekerheid: ‘wat mag ik eigenlijk nog zeggen?’ Conclusie: ook die onzekerheid moet in een veilige omgeving kunnen landen, om te voorkomen dat groepen zich terugtrekken uit de discussies. Want dat is essentieel: we moeten hier het gesprek over blijven voeren.

Even belangrijk: het melden van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dan wordt ongewenst gedrag of patronen in gedrag zichtbaar en kan er actie worden ondernomen. De manier waarop meldingen worden afgehandeld is bepalend: het moet glashelder zijn dat de organisatie ook écht achter de melder staat. En bovenal, benadrukte programmanager Joyce Grul: ‘Het is echt aan jezelf om een melding te doen of niet. Iedereen moet erop kunnen rekenen dat meldingen veilig zijn, dat helder is wat je kunt verwachten van de organisatie na een melding, en dat de organisatie waar je de melding doet achter je staat. Dat is een voorwaarde, maar ook als daaraan is voldaan: het blijft aan jezelf om een melding te doen of niet.’

Tenslotte is er grote behoefte aan duidelijke meldings- en klachtenprocedures. Het zou helpen als gedragscodes vindbaar en helder en eenduidig zijn. En als uit dergelijke codes blijkt dat grensoverschrijdend gedrag onacceptabel is én wordt aangepakt, zo was de consensus onder de deelnemers aan het gesprek. CvB voorzitter Rianne Letschert gaf aan dat bij de UM in de verschillende documenten meer structuur wordt aangebracht en dat die beter vindbaar worden. Tegelijk benadrukte zij dat die formele, ‘papieren’, afspraken niet zaligmakend zijn bij wat zij omschreef als een noodzakelijke cultuurverandering.

Al met al is duidelijk dat er genoeg stof tot discussie blijft bestaan, en de Universiteit Maastricht zal doorgaan met de ontwikkeling van een effectieve aanpak. Het programma Seksuele Veiligheid zal verder worden uitgebreid om effectieve training en ondersteuning te bieden aan de diverse doelgroepen. Hierbij zal ook aandacht worden geschonken aan de (vermeende) daders, naast het verstrekken van duidelijke informatie en ondersteuning aan slachtoffers en overlevenden.