Universiteitsfonds Limburg/SWOL

Intensive care-arts in coronatijd

Opeens was ze er, in alle hevigheid: de wereldwijde coronacrisis. Hoe is het om dan als arts te werken op de intensive care? Wat vraagt dat van jezelf, je collega’s en je familie? En van je (neven-)werkzaamheden? Marcel Aries, neuroloog-intensivist bij het MUMC+, deelt zijn ervaringen. ‘‘Na elk journaal stapte ik het liefst meteen in de auto, terug naar het ziekenhuis.’’

Marcel: ‘‘Helemaal in het begin van de crisisperiode werd een directe collega van de afdeling intensive care ernstig ziek. Ook hij was besmet met het coronavirus en heeft hier, op zijn ‘eigen’ afdeling, een paar dagen aan de beademing gelegen. Hoewel het inmiddels beter gaat, moet hij waarschijnlijk nog maanden revalideren. Maar ik ben ervan overtuigd dat we hem terug in het ziekenhuis gaan zien en dat we weer gaan samenwerken!’’

De besmetting van hun collega maakte indruk op Marcel en zijn teamgenoten op de intensive care. De uitbraak van het coronavirus en de daaropvolgende crisis stelden hen flink op de proef. Marcel: ‘‘We zijn redelijk gewend aan heel zieke mensen met een onvoorspelbaar ziektebeloop, bijvoorbeeld door ernstig hersenletsel. En de ondersteuning bij corona is verwant aan de ondersteuning bij hersenletsel. Maar bij de coronacrisis kwamen ook andere zaken kijken, zoals vele besprekingen over (onbewezen) therapieën, bijna dagelijks een ander werkrooster, een constante stroom van nieuwe patiënten én sterfgevallen, en ongebruikelijk weinig telefonisch contact met families. Dat hakt erin.’’

De dreiging van ‘code zwart’

‘‘Vooral de periode dat we in Maastricht bijna in ‘code zwart’ terechtkwamen, was er een om niet snel te vergeten. Een intensive care heeft dan onvoldoende bedden om alle patiënten te kunnen behandelen. Deze periode riep veel vragen op. Moet je dan bepaalde behandelingen niet meer bieden? Kun je patiënten overplaatsen naar andere ziekenhuizen, bijvoorbeeld in overige delen van Nederland of in Duitsland? Zo ja, welke patiënten plaats je over? En wat als die ziekenhuizen ook vol raken?’’

Om beleidsmakers te adviseren over wat te doen bij ‘code zwart’, creëerde Marcel, samen met collega-neurologen, collega-neurochirurgen en datawetenschappers, in noodtempo een landelijke database met informatie die leidt tot een voorspelmodel rond het coronavirus. ‘‘Gelukkig hebben we tot nu toe geen capaciteitstekort gehad, maar het model is belangrijk voor een eventuele opvlamming van de pandemie.’’

stethoscoop

Koken voor de buren

Marcels vrouw werkt ook in het MUMC+; zij is internist. Opeens werkten ze allebei bijna dag en nacht. ‘‘Om eerlijk te zijn waren we in de echte crisisperiode het liefst doorlopend in het ziekenhuis, want we hadden thuis een enorm onrustig gevoel. De situatie veranderde zó snel! Als we naar het journaal keken, stapten we het liefst meteen in de auto om te kijken hoeveel nieuwe patiënten er waren op onze afdelingen. En natuurlijk om te zien hoe het de opgenomen mensen verging.’’

Hun kinderen werden in deze periode opgevangen door hun school en buitenschoolse opvang. Verder hebben buren meerdere malen voor Marcel en zijn gezin gekookt. Hij is dankbaar voor alle steun, ook vanuit collega’s. ‘‘Ik had doorlopend het gevoel dat ik meer dan ooit deel uitmaakte van één groot medisch team, met geweldige crisisplanners, roosteraars, en zeer kundige collega’s van andere specialismen die ons hebben geholpen.’’

Doorstrijden in uitdagende tijden

Het HersenStrijd Fonds, dat door Marcel is opgericht, staat sinds de crisis tijdelijk op een lager pitje. ‘‘Ons doel is meer inzicht en aandacht voor de behandeling van ernstig hersenletsel. Vanwege het coronavirus hebben we onze (onderzoeks-)taken grotendeels verlegd. Sommige teamleden focussen zich nu bijvoorbeeld op het verbeteren van het beademingsproces, anderen zorgen mede voor een goede samenwerking tussen ziekenhuizen. Een groot deel van het team werkt op of rondom de afdeling intensive care.’’

Toch strijdt het fonds nog steeds voor haar doel. Zo ondersteunen de teamleden onderzoek dat bekijkt of het coronavirus de hersenen beschadigt, uitgevoerd door de afdeling neuropsychologie. En ze volgen andere studies naar de behandeling van corona en de enorme ontstekingsreactie die het virus veroorzaakt. Marcel: ‘‘Die inzichten kunnen we wellicht ook toepassen bij hersenletsel, bijvoorbeeld wanneer gekneusde hersenen ontstoken en gevaarlijk gezwollen zijn.’’

Voorkomen is beter dan genezen

Inmiddels is het weer wat rustiger op de intensive care van het MUMC+. Marcel: ‘‘Maar we moeten toegeven dat we de ‘grillen’ van het virus nog helemaal niet kennen. Het blijft belangrijk dat onderzoekers samenwerken, waardoor er hopelijk behandelingen en een vaccin komen. Het coronavirus moet zo snel mogelijk stoppen met zoveel persoonlijk leed te veroorzaken; zowel op de intensive care als daarbuiten.’’

 

Tekst: Milou Schreuders
Fotografie: Annemiek Mommers

Lees ook

  • Bloedprikken, een infuus aanleggen of in het oor kijken; zelfs ogenschijnlijk eenvoudige medische handelingen kunnen bij kinderen angst, pijn en stress veroorzaken. Volgens kinderarts-intensivist Piet Leroy zijn comfort en vertrouwen net zo belangrijk als de medische behandeling zelf. Hij onderzoekt...

  • Studenten van de Universiteit Maastricht hebben de Nederlandse finale van de studentencompetitie Ecotrophelia gewonnen. Met een drinkazijn op basis van appelciderazijn, fruit en kruiden wonnen zij de eerste prijs

  • Kan urine worden gebruikt om niercelcarcinoom op te sporen? De huidige aanpak bij kleine niermassa's is in de meeste gevallen een preventieve gedeeltelijke of volledige verwijdering van de nier, waarbij niet altijd duidelijk is of de massa goedaardig of kwaadaardig is. Moleculair epidemioloog Kim...