’’Een contrastmammogram levert aanzienlijk betere beelden op’’

Radioloog Marc Lobbes is specialist op het gebied van borstradiologie. Nog in opleiding bij internationaal gerenommeerd professor Carla Boetes werd hij als 34-jarige arts van het ene op het andere moment verantwoordelijk voor de afdeling mammaradiologie van het Maastricht UMC+ toen zij in 2011 overleed. Zes jaar later staat de mammaradiologie van het Maastricht UMC+ dankzij Lobbes en het team van borstspecialisten te boek als zeer vooruitstrevend in het opsporen van borstkanker.

Het paradepaardje waarmee het Maastricht UMC+ zich onder meer onderscheidt van andere ziekenhuizen is de Contrast Enhanced Spectral Mammography (CESM), ook wel contrastmammografie genoemd. “Dat is een techniek waarbij we een mammogram maken na het toedienen van contrastvloeistof. Zo’n mammogram levert aanzienlijk betere beoordelingsresultaten op dan het klassieke mammogram waardoor radiologen veel nauwkeuriger kunnen bepalen of er wel of geen sprake is van borstkanker,’’ legt Lobbes uit. Maastricht UMC+ was het eerste ziekenhuis in Nederland dat deze innovatieve methode gebruikte. Dankzij deze relatief nieuwe techniek kan onzekerheid bij patiënten sneller worden weggenomen, wat kostbare tijdswinst oplevert. Lobbes: “Zo kunnen we met bijna honderd procent zekerheid vaststellen dat iemand geen tumor heeft wanneer het CESM-onderzoek geen afwijkingen vertoont. Zonder dat we aanvullende onderzoeken of onnodige controle-afspraken hoeven te maken.’’

marc lobbes
Graziella Runchina (text), Loraine Bodewes (photography)

Onrust en onzekerheid

Nog niet alle vrouwen die voor een mammografie in het Maastricht UMC+ komen vanwege een verdacht knobbeltje in de borst, worden onderzocht met deze nieuwe techniek, licht Lobbes toe. Hoewel de methode veilig is, kunnen sommige patiënten toch allergisch reageren op de contrastvloeistof. “Tot nu toe voeren we dit onderzoek vrijwel alleen uit bij vrouwen die vanuit het bevolkingsonderzoek naar borstkanker naar ons zijn doorverwezen vanwege verdenking op kwaadaardigheid. Dat zijn zo’n 250 vrouwen per jaar. Een doorverwijzing vanuit het bevolkingsonderzoek veroorzaakt vaak veel onrust en onzekerheid die achteraf onnodig blijkt,’’ weet Lobbes. “Om dat te voorkomen, is het belangrijk zo snel en betrouwbaar mogelijk uitsluitsel te kunnen geven over de uiteindelijke diagnose. De contrastmammografie draagt hier in belangrijke mate aan bij.’’

Volgens de radioloog blijkt bij bijna driekwart van de vrouwen die via het bevolkingsonderzoek in het Maastricht UMC+ komen, géén sprake te zijn van borstkanker, maar van een onschuldige afwijking. Er zijn plannen om de contrastmammografie in de nabije toekomst óók te gaan gebruiken bij - vaak jonge - vrouwen met veel en dicht klierweefsel. ,,Bij hen geeft een gewoon mammogram lang niet altijd voldoende uitsluitsel.’’

MRI-techniek

Bij de vrouwen die nu nog niet in aanmerking komen voor een contrastmammogram, maakt het Maastricht UMC+ ook gebruik van (aanvullende) MRI-beeldvorming. ,,Dat is de erfenis van professor Carla Boetes van wie ik het vak heb geleerd,’’ vertelt Lobbes. ,,Zij was een groot voorstander van het gebruik van MRI. Gevoed door haar, kijk ik nu op een heel specifieke manier naar MRI-beelden, waarbij ik niet alleen detecteer maar vooral ook interpreteer wat ik zie. Volgens Carla had ik het vakgebied van mammografie in de vingers. Ik deel haar mening dat een goede radioloog niet alleen ziet of een foto afwijkend is, maar er ook in slaagt deze te plaatsen in een bredere context, aangezien meerdere specialismen betrokken zijn bij de borstkankerzorg.’’

Vertrouwen

De dag dat Lobbes hoorde dat zijn opleider en grote voorbeeld overleden was, herinnert hij zich nog tot in detail. ,,Op vrijdagmiddag had ze iedereen een fijn weekeinde gewenst, en toen ik maandag op mijn werkplek verscheen, was er het schokkende nieuws van haar overlijden. Ik was nog bezig met mijn specialisatie tot mammaradioloog, en nog niet afgestudeerd. Ik voelde mij onzeker. Hoe moest het verder? Wat werd er van mij verwacht? Mede door het vertrouwen dat ik van ons huidige afdelingshoofd Joachim Wildberger kreeg, ben ik snel in mijn nieuwe rol van staflid gegroeid.’’

Meer cachet

Carla Boetes was enkele jaren voor haar overlijden door het Maastricht UMC+ aangetrokken om de afdeling Mammografie meer cachet te geven. Lobbes was de eerste die bij haar stage mocht lopen. “Carla was een uitermate aimabel persoon met wie ik direct een klik had. Ik zag het als een enorm voorrecht om elke dag met iemand van dat kaliber mee te mogen lopen en mee te mogen kijken.’’

Verdachte lymfeklieren

Lobbes en zijn collega’s werken nu aan een onderzoek dat zich richt op het toepassen van MRI zonder hierbij contrastmiddel toe te dienen, om zodoende het onderzoek voor de landelijke screening beschikbaar te maken. ,,Een andere ontwikkeling die hieruit voortvloeit is dat we steeds vaker de PET-MRI-scanner inzetten om verdachte lymfeklieren in de oksel te kunnen duiden. Dit met als doel om zo de aard van de afwijking in de oksel nauwkeurig te bepalen en mogelijk een extra operatie bij een vrouw met borstkanker te voorkomen. Grote winst hierbij is dat we niet onnodig alle lymfeklieren hoeven weg te halen waardoor we complicaties aan arm en schouder bij de patiënt kunnen voorkomen.’’

Hoewel Lobbes niet uit een familie van medici komt – zijn vader was bankwerker, zijn moeder huisvrouw – wist hij vanaf zijn vijftiende dat hij arts wilde worden. Had hij aanvankelijk het plan om neuroloog te worden, kwam hij er al na een aantal maanden in de opleiding neurologie achter, dat zijn hart meer bij de radiologie lag. ,,Dat dit de juiste keuze bleek, daarvan ben ik me elke dag bewust.’’

Lees ook