Onverbeterlijk optimistisch
Marijke Wijnroks, alumna Geneeskunde, ging werken in arme landen onder vaak gevaarlijke omstandigheden. Nu strijdt zij als beleidsmaker en manager bij The Global Fund tegen de bijna onuitroeibare ziekten tuberculose, malaria en aids. Gepland is haar carrière nooit geweest, maar er loopt zeker een rode draad doorheen. "Het zijn de mooie momenten waarop je je realiseert dat je echt het verschil maakt."
Marijke Wijnroks (1962) studeerde van 1980 tot 1986 Geneeskunde aan Rijksuniversiteit Limburg, de latere Maastricht University. Ze werkte als medisch coördinator bij Artsen zonder Grenzen en als ambassadeur voor gezondheid en hiv/aids bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds 2013 is zij stafchef bij The Global Fund to Fight Aids, Tuberculosis and Malaria, met een focus op vrouwen- en mensenrechten.
Veredelde hbo-dokters
Ze behoorde tot een van de eerste lichtingen geneeskundestudenten, op een kleine faculteit waar iedereen elkaar kende. "Er hing daar een sfeer van pioniers die kritisch stonden tegenover de reguliere opleidingen. En we wilden met z'n allen bewijzen dat wij goede artsen zouden worden. Want zeker in het begin keek men neer op Maastricht, waarvan men vond dat er veredelde hbo-dokters werden opgeleid. Ik heb er een geweldige tijd gehad." Wijnroks heeft later met name profijt gehad van de sociale vaardigheden die zij opdeed. Het analyseren van problemen, de wisselende rollen binnen een groep en attitudeonderwijs, waarbij je over jezelf als arts en medisch-ethische kwesties leert nadenken. "Ik ben echt een heel tevreden Maastrichtstudent, hoor."
Na haar studie maakte Wijnroks een verrassende stap, ook voor haarzelf. Ze ging werken bij Artsen Zonder Grenzen. Die wens moet in haar kindertijd zijn ontstaan, denkt zij achteraf. "Ik zag toen televisiebeelden van een hongersnood en zei hardop: ik word later dokter en ga die kinderen helpen." Gelijk al in de eerste uitzending, naar Zuid-Soedan, belandde zij in een oorlogssituatie die al heel snel escaleerde. De schok was erg groot. "Maar ik heb toen waanzinnig veel geleerd. Vooral hoe je jezelf staande houdt in onvoorspelbare en gevaarlijke situaties. Je ontdekt dat je uiteindelijk veel sterker bent dan je denkt. Wat je daarna weer meer zelfvertrouwen geeft, omdat je weet dat je die kracht bezit."
Optimist
In Afrika raakte zij ervan doordrongen dat de invloed van de eigen rol heel beperkt is. "Als je te idealistisch bent, raak je erg teleurgesteld en kun je niet meer functioneren. Je moet voortdurend voor ogen houden: wat is mijn rol en wat kan ik doen? En dat doe je zo goed mogelijk, al weet je dat er heel veel dingen zijn waarop je geen invloed hebt." Desondanks noemt zij zich een onverbeterlijke optimist. "Dat komt omdat ik enorme vooruitgang zag en ook zoveel mensen heb gezien, die in heel moeilijke omstandigheden boven zichzelf uitstegen en soms met grote risico's voor zichzelf anderen willen helpen."
Sinds 2013 is Wijnroks werkzaam als stafchef bij The Global Fund, dat speciaal is opgericht om het einde te maken aan aids, malaria en tuberculose. Officieel is zij geen arts meer en heeft zij een beleidsmatige functie, maar dat maakt het werk niet minder verdienstelijk. "Ik faciliteer nu de hulpprogramma's waarbinnen mensen kunnen worden behandeld." De missie van The Global Fund is ambitieus. Tbc is wereldwijd doodsoorzaak nummer één. HIV treft in toenemende mate kwetsbare groepen als homomannen en jonge vrouwen, die in veel landen achtergesteld of vervolgd worden. Malariagevallen nemen toe door de klimaatopwarming. Veel landen hebben zwakke gezondheidssystemen. En dan is er nog de zorg dat het geld goed besteed wordt en niet in de verkeerde zakken verdwijnt.
Verschil maken
Toch blijft de ontmoediging bij Wijnroks op een afstand. Er is de afgelopen vijftien jaar zoveel vooruitgang geboekt, legt zij uit. "Als ik een veldbezoek afleg, ontmoet ik mensen die het levende bewijs zijn dat het zin heeft wat je doet. Je komt in ziekenhuizen, waar mensen met HIV gewoon bij de polikliniek hun medicijnen komen ophalen en weer naar huis gaan. Vijftien jaar geleden waren zij ten dode opgeschreven. In Swaziland ondernemen jonge vrouwen die te maken hebben gehad met seksueel geweld actie en accepteren bepaalde dingen niet meer. Daar word ik enorm blij van. Het zijn mooie momenten waardoor je je realiseert dat je echt het verschil maakt. Het maakt je heel dankbaar dat je hieraan een bijdrage mag leveren."
Door: Hans van Vinkeveen
