Sprekende voorbeelden
 

Er is inmiddels al veel geschreven over intersectionele discriminatie, dus Nozizwes doel is niet om nieuwe dingen te ontdekken. “Maar wel om andere aspecten aan het debat toe te voegen die nog niet voldoende aan bod zijn gekomen. Er zijn bijvoorbeeld rechtszaken geweest waar duidelijk intersectionele discriminatie een rol speelde. Heeft het Hof dat niet gezien? Of hebben ze het genegeerd? Hoe kan het Hof uit dat ongemak komen met alles wat met intersectionaliteit te maken heeft? Dat soort vragen vind ik interessant.”

Als sprekend voorbeeld noemt ze de rechtszaken die te maken hebben met neutraliteitsregels op de werkvloer die het dragen van religieuze tekens verbieden. “Het Hof erkent dat die neutraliteitsregels soms leiden tot indirecte discriminatie op basis van religie. Maar er zit eigenlijk nog meer achter: die gender- en raciale discriminatie-elementen komen niet terug in hun rechtspraak. Want hoofddoekdragers zijn vrouwen en vaak ook niet-witte mensen. Er komen dus drie vormen van discriminatie naar voren: religie, gender en huidskleur.”

Het is op dit moment nog lastig om rechtszaken met meerdere discriminatiegronden tegelijkertijd voor het Hof in de rechtbank te brengen. “Ik onderzoek dan ook hoe we meer oog kunnen hebben voor intersectionele discriminatie in het zogeheten single axis-framework waarbinnen de EU nu werkt: discriminatie kan op dit moment makkelijker worden erkend als het op één discriminatiegrond zoals gender, een beperking of leeftijd gebaseerd is.”

“Ik kijk ook hoe andere rechtbanken dat aanpakken, want de EU hoeft natuurlijk niet zelf het wiel uit te vinden. Daarvoor vergelijk ik de rechtspraak van het Europees Hof van de Rechten van de Mens, het Hooggerechtshof in de Verenigde Staten en het Grondwettelijk Hof in Zuid-Afrika. Welke technieken passen ze doe? Welke aanpak en methoden gebruiken ze om intersectionaliteit te erkennen?” Nozizwe praat met EU-wetgevers over de obstakels die bijdragen aan de moeizame erkenning van intersectionaliteit binnen het anti-discriminatierecht van de EU. Ze praat óók met beleidsmakers om te zien hoe intersectionaliteit onderdeel kan worden van het brede gelijkheidsbeleid op Europees niveau, omdat veel slachtoffers intersectionaliteitsrechtszaken niet voor de rechtbank (kunnen) brengen om bijvoorbeeld financiële redenen. Gelijkheidsbeleid is daarom erg belangrijk.

Verrassingen en energie

Op weg naar haar PhD-onderzoek heeft Nozizwe al veel geleerd. Het meest verrassende? “Dat verschillende discriminatiegronden zoals gender, leeftijd, beperking en ras, vaak als aparte eilanden worden bekeken. Alsof ze niets met elkaar te maken hebben en met elkaar concurreren om te zien welke vorm van discriminatie het ‘meest belangrijk’ is. Maar in werkelijkheid is dit anders”, legt ze uit. “Discriminatiegronden zijn meer met elkaar verbonden dan sommigen denken. Dus als we inclusie en gelijkheid nastreven, dan moeten we álle vormen van discriminatie bestrijden. Injustice in one place is injustice everywhere: meerdere aspecten spelen altijd een rol.”

 Terug naar lawreview2022