bijzonder hoogleraar ‘Neuropsychologie; in het bijzonder Voeding, Hersenen en Gedrag’, gaf een lezing in Utrecht, getiteld ‘Stress, de hersenen en gedrag: welke invloed heeft voeding?’

“Dit is het tweede jaar dat ik een Star-lecture geef en ik vind het echt ontzettend leuk om te doen. Enerzijds omdat het in Utrecht is, de stad waar ik heb gestudeerd en gewoond. Mijn proefschrift heb ik zelfs verdedigd in dezelfde zaal, van het oude academiegebouw, waar ik mijn Star-lezing gaf. En in het café daar tegenover heb ik lang gewerkt. Anderzijds vind ik het heel leuk om in het Nederlands voor een niet-wetenschappelijk publiek iets te vertellen over de huidige stand van de wetenschap in mijn onderzoeksveld. Het publiek is doorgaans heel geïnteresseerd en stelt goede vragen.”

Wat was uw verhaal in grote lijnen in Utrecht?
“Ik heb de lijn en wetenschappelijke inhoud van mijn afgelopen 25 jaar onderzoek gevolgd en die bestaat voor het grootste gedeelte uit onderzoek naar de vraag wat stress is en hoe het ons brein gevoelig kan maken voor stressgerelateerde aandoeningen als depressie en stemmingsstoornissen. Wat gebeurt er dan in de hersenen en wat is de genetische invloed? Een minder groot gedeelte van mijn werk gaat over hoe voeding hierop een invloed kan hebben. En het informeren van het publiek over wat feit en wat fictie is op dit gebied is ook een doel van mijn leerstoel. Op het gebied van voeding doen namelijk heel veel mythes de ronde en het wordt me niet altijd in dank afgenomen als ik die pareer met bevindingen en uitgangspunten van de huidige internationaal wetenschappelijke consensus die op dit gebied heerst. Ik heb de alumni daarvan voorbeelden gegeven en handvaten gegeven voor hoe ze dat zelf ook enigszins kunnen doen.”

En die zijn?
“De boodschap is dat iets pas als een voldoende wetenschappelijke waarheid beschouwd kan worden als het onderschreven wordt door de gemiddelde uitkomsten van het merendeel van goed uitgevoerde wetenschappelijke studies. Dat is natuurlijk voor een leek moeilijk te onderscheiden, wat methodologisch goede studies zijn en überhaupt om ze allemaal te vergelijken. Maar in de wetenschap doen we dat vaak wel  en een dergelijke kritische vraag kun je wel als leek stellen als iets als een waarheid wordt gepresenteerd rond voeding. Want in de praktijk zijn verhalen als ‘suiker werkt even verslavend als cocaïne’ of ‘vitaminen maken slimmer’ op één enkel onderzoek gebaseerd en zegt de internationale wetenschappelijke consensus het tegenovergestelde.”

hoogleraar ‘European Regulatory Governance’, gaf een lezing in Brussel, getiteld ‘Europa in crisis? De EU als crisis manager’

“Ik deed dit jaar voor het eerst mee aan de Star-lectures en mijn lezing draaide om de vraag hoe je als organisatie omgaat met onzekerheid en complexe situaties. De EU worstelt momenteel met vraagstukken als de vluchtelingencrisis, de Brexit, internationaal terrorisme, ziektes als ebola en de varkenspest. Dit soort ‘grensoverschrijdende’ crises kunnen door de EU eigenlijk niet van een eenduidig antwoord worden voorzien dat voor alle 28 lidstaten werkt. Dat blijkt ook uit wetenschappelijke literatuur: bij dit soort ‘wicked problems’ is het al ingewikkeld om het eens te worden over de definitie van het probleem. Denk aan de Brexit: de Britse overheid zal het onderliggende probleem heel anders definiëren dan de Griekse. De nationale context bepaalt de perceptie en daarmee verschilt de gewenste oplossing dus ook per land. Dan is het niet zo vreemd dat de EU worstelt met dit soort complexe dossiers.”

Werkt de EU dan eigenlijk überhaupt wel?
“Dat is inderdaad de misvatting. Ruim negentig procent van de beslissingen binnen de EU zijn van heel praktische of technische aard en daar is het geen probleem om consensus te bereiken die landen ook naleven. Het probleem is alleen dat als er iets goed geregeld wordt, zoals lage tarieven voor internationaal telefoneren of vliegen, makkelijker werken en studeren in het buitenland, of de milieuwetgeving, de nationale politici de credits graag op hun eigen conto schrijven. De impopulaire maatregelen worden in de schoenen van de EU geschoven, terwijl ook daar de lidstaten samen consensus over hebben bereikt.”

Wat is uw voorstel voor het oplossen van de complexe problemen?
“Ik pleit voor ‘differentiated integration’, wat eigenlijk betekent dat de landen die het eens zijn over een bepaalde aanpak, zich daaraan committeren, zonder dat alle 28 dat per se moeten doen. Dat is bijvoorbeeld al gebeurd bij de invoering van de Euro en bij het Schengenverdrag. Dat is mijns inziens de manier om vooruit te komen voor de EU. Het enige lastige is dat alle lidstaten het ermee eens moeten zijn dat dat groepje landen zo vooruit gaat. En er is natuurlijk het gevaar dat Europa versplintert en daarmee nog moeilijker uit te leggen wordt aan de burger. In deze tijd van populisme zijn simpele antwoorden natuurlijk gewenst, maar die zijn bij complexe vraagstukken nu eenmaal niet voorhanden.”