Wie heeft het laatste woord in de EU?
De Conferentie over de Toekomst van Europa moet de EU richting wijzen voor de komende jaren. Studio Europa Maastricht sprak met universitair docent Europese politieke geschiedenis Karin van Leeuwen. De vraag die volgens haar centraal moet staan: wie deelt de lakens uit in de EU? ‘Wie is de EU om te besluiten dat Hongarije iets niet mag doen?’
Volgens het Poolse Constitutioneel Hof mag Polen Europese Verdragen deels negeren en midden in de grootste economische crisis sinds 2008 was het een Duits constitutioneel Hof dat oordeelde dat de Europese Centrale Bank haar boekje te buiten was gegaan door de positie van de euromunt te verstevigen. Het zijn zomaar twee recente voorbeelden van de vraag die al decennia boven het Europese project hangt en steeds prangender wordt: wie bepaalt uiteindelijk?
‘Dat debat gaat in essentie om de taakverdeling tussen rechter en politiek’, vindt universitair docent Europese politieke geschiedenis Karin van Leeuwen. ‘Maar in de publieke opinie gaat over een andere tweedeling: die tussen Brussel en de lidstaten.’ (tekst gaat verder onder de foto)
Karin van Leeuwen is universitair docent Europese politieke geschiedenis aan de Universiteit van Maastricht. Ze onderzoekt de raakvlakken van politieke en juridische geschiedenis en promoveerde op de hervormingen van de Nederlandse grondwet.
Wie heeft het laatste woord?
Beide debatten – rechter versus politiek, Brussel versus hoofdstad – tonen een grote overeenkomst, stelt Van Leeuwen. ‘In beide gevallen draait het om soevereiniteit: wie heeft het laatste woord?’
Het antwoord op die vraag is in veel Europese landen verankerd in de grondwet, vertelt Van Leeuwen. ‘Bijvoorbeeld Duitsland heeft fundamentele principes in de grondwet staan, waarvan ze zeggen: die gaan boven al het andere.’ Dat is een constructie die is ontworpen toen natiestaten in opkomst kwamen, benadrukt Van Leeuwen. ‘Ondertussen ziet de wereld er – zeker in Europa – wel anders uit.’
De spanning met het Europees recht die daardoor ontstaat, is sinds het begin een van de grote pijnpunten van de Europese samenwerking, constateert Van Leeuwen. ‘Waarom moeten wij luisteren naar een Europese rechter als onze democratie iets anders wil? Dat is een terechte fundamentele vraag.’
‘UM & Europa’ in de spotlight
In 2022 bestaat het Verdrag van Maastricht 30 jaar. Een goed moment om weer eens stil te staan bij de Europese eenwording. Van 11 tot en met 13 februari 2022 vindt daarom de bijzondere Conferentie over de Toekomst van Europa plaats in Maastricht. Redenen genoeg voor dé Europese universiteit van Nederland om uit te pakken met een nieuwe serie verhalen, en om al onze informatie rondom ‘de UM en Europa’ nog eens op een rij te zetten. Lees meer.
Lees ook
-
Een maaltijd met vlees zorgt voor een snellere aanmaak van spiereiwitten dan een vegan maaltijd met dezelfde hoeveelheid eiwitten. Dat blijkt uit het onderzoek van Philippe Pinckaers van onderzoeksinstituut NUTRIM van het Maastricht UMC+. Pinckaers vergeleek als eerste de aanmaak van spiereiwitten n...
-
Tijdens zijn afscheidscollege heeft hoogleraar gezondheidsbevordering Nanne de Vries de Tanspenning ontvangen, de hoogste UM-onderscheiding die wordt uitgereikt aan mensen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van de universiteit.
