“In Shirati heb je geen straten alleen maar rood zand. Als je het ziekenhuis binnengaat zie je eerst een groot Coca Cola-logo en daaronder staat heel klein Shirati hospital”, zo beschrijft Victoria haar eerste indrukken in 2015. “Het ziekenhuis is best groot, zo’n 150 bedden. Ik was vooral overweldigend door de drukte. Bed naast bed, er zijn geen aparte kamers. Vrouwen en mannen zijn gescheiden, maar verder ligt alles naast elkaar met verschillende ziektes, infecties en wonden. In het begin liepen daar ook nog honden en katten tussendoor. Stel je vooral de geuren en de geluiden voor. Ik dacht aanvankelijk: Waar ben ik in beland?.”

Victoria is op dat moment de enige coassistente, dus het is gewoon aanpakken geblazen. Ze loopt visites met de artsen en krijgt langzaam een idee hoe het daar werkt. Wat haar vooral opvalt, is dat er heel anders wordt omgegaan met leven en dood. “Dat was voor mij soms heel moeilijk. Ik ben de enige persoon die ik heb zien rennen naar een spoedgeval. Wat doet die Mzungu (blanke) hier, waarom heeft die zoveel haast, dachten ze.

Er sterven daar gewoon meer mensen dan hier, waarom dan rennen voor dat ene spoedgeval? Hoe vaak heb ik niet gedacht: in Nederland hadden we ze zeker kunnen redden, híer hadden we van alles kunnen doen. Maar je hebt daar maar zeer beperkte middelen. Een heleboel onderzoeken kun je daar niet aanvragen, dus je moet op basis van je lichamelijke onderzoek van de patiënt tot een diagnose komen en behandelen. Ik denk wel dat je er uiteindelijk een betere dokter door wordt, want je leert te vertrouwen op je eigen handen en vaardigheden.”

Uniform

Toen Victoria met het idee van een voedselprogramma kwam, bleek zij niet de eerste te zijn. Het idee bestond al eerder, daarom werd in 2009 al een keuken gebouwd, maar vanwege geldgebrek is het initiatief nooit verder van de grond gekomen. Dankzij het Shirati Food Programme is deze keuken verbouwd en uitgebreid met extra ovens en fornuizen. Nu zijn er vier koks die zeven dagen per week één warme maaltijd per dag niet alleen voor de kraamafdeling, maar voor bijna alle behoeftige patiënten bereiden.  “Ik heb de koks persoonlijk ontmoet, dat was heel bijzonder. We hebben op hun verzoek een uniform voor ze geregeld, dat hadden ze liever dan nieuwe pannen. Nu zag men niet dat ze voor het ziekenhuis werkten en voor hen is het belangrijk dat mensen zien dat ze een functie hebben. Als ik iets geleerd heb, is het dat mijn verwachtingen vaak niet stroken met wat zij belangrijk vinden.”
 

Cultuurverschillen

Veel geduld hebben en culturele verschillen accepteren, dat is volgens Victoria essentieel. Zo zag ze tijdens haar coschappen veel patiënten in een vergevorderd stadium van hun aandoening. “Ze komen daar alleen als het echt nodig is, en dan is het vaak te laat. Veel mensen gaan eerst naar de traditionele genezer, daarna komen ze pas naar het ziekenhuis. Heel vaak zien we dan intoxicaties van de kruiden waarmee ze behandeld zijn. Zo zag ik tijdens mijn laatste bezoek ook weer een jonge man van 18 die veel pijn had en slecht kon ademhalen. Hij was een week daarvoor bij de traditionele genezer geweest. Binnen vijf uur verslechterde zijn toestand zodanig dat hij onder onze handen is gestorven. Omdat niemand wist wat voor kruiden hij had gekregen en hoeveel, kun je niets doen en sta je machteloos. De overtuiging is nog steeds zo sterk dat traditionele genezers beter en bovendien ook goedkoper zijn, dus het gaat maar door.”