Waarom blijven daders op het rechte pad na bemiddeling?

De Universiteit Maastricht en de Universiteit Twente gaan samen onderzoeken waarom slachtoffer-daderbemiddeling bij strafzaken de kans verkleint dat de dader opnieuw de fout ingaat. Uit eerder onderzoek is al gebleken dat dat zo is, maar het waarom en hoe is nog niet duidelijk. Promovenda Jiska Jonas-van Dijk gaat hier de komende vier jaar onderzoek naar doen, waarbij ze niet alleen de praktijk in Nederland, maar ook die in Belgisch-Limburg bekijkt.

Het onderzoek wordt betaald met een NWO-financiering uit het programma Onderzoekstalent. De begeleiding is in handen van prof. dr. mr. Hans Nelen (vakgroep Strafrecht & Criminologie UM), dr. Sven Zebel (vakgroep Psychologie van Conflict, Risico en Veiligheid UT) en mr. dr. Jacques Claessen (vakgroep Strafrecht en Criminologie UM). Hans Nelen: “Het project is zowel wetenschappelijk als maatschappelijk erg relevant. Het biedt ons de mogelijkheid om vanuit een goed doordacht theoretisch model de verschillende stadia van de bemiddelingspraktijk van nabij te bestuderen. En dan ook in twee landen. Het feit dat we niet alleen toegang hebben tot gegevens uit Nederland, maar ook alle medewerking krijgen van het parket Tongeren geeft het project een extra dimensie. Want laten we wel wezen: herstelbemiddeling heeft bij de zuiderburen al een hogere vlucht genomen dan bij ons”.

De bemiddelingspraktijk
In Europa wordt slachtoffer-daderbemiddeling in strafzaken steeds belangrijker. Zo besloot de Tweede Kamer eind 2016 om bemiddeling in strafzaken landelijk te gaan inzetten. Bemiddeling draagt bij aan het welzijn van slachtoffers: zij kunnen emoties uiten, vragen stellen en een schadevergoeding regelen met de dader. Tevens blijkt uit onderzoek dat bemiddeling tot minder recidive (herhaling van criminaliteit) leidt dan wanneer een strafzaak op de reguliere manier wordt afgehandeld. Er is echter nog geen antwoord op de vraag waarom en hoe bemiddeling het recidiverisico verkleint. Via een model waarin bemiddeling op drie momenten wordt onderzocht (vooraf, tijdens en na de gesprekken) hoopt de onderzoeker onder meer antwoord te krijgen op de vraag of daders na bemiddeling meer verantwoordelijkheid nemen voor hun daden en bewuster zijn van de negatieve gevolgen van hun acties.

Mogelijke verklaring
De tweede UM-begeleider, Jacques Claessen, zet zich in het kader van zijn onderzoek in voor de implementatie van herstelgerichte praktijken, waaronder slachtoffer-daderbemiddeling, in het strafrecht. “Als je mij nu vraagt wat de verklaring is voor die recidivereductie na bemiddeling, zou ik zeggen dat het komt omdat in bemiddeling de mens centraal staat, inclusief zijn emoties en empathisch vermogen.” Over vier jaar hopen de onderzoekers een wetenschappelijk onderbouwd antwoord te hebben.

 

Lees ook