Thuiswerken pakt zonder aanpassing van regels zeer nadelig uit voor grensarbeider
Zonder aanpassing van EU-regels en belastingverdragen moeten grensarbeiders straks voor thuiswerk belasting betalen in hun woonland, maar voor uren op kantoor in het werkland. Dat kan financieel nadelig uitpakken en bovendien gevolgen hebben voor hun sociale zekerheidspositie. Nu vanuit huis werken dankzij corona vaak geen keuze is, hebben de overheden in Nederland, Duitsland en België besloten dat tot eind 2021 een uitzondering geldt voor grensarbeiders.
Maar voor de periode na 1 januari 2022 is op dit moment nog niets geregeld. Dat blijkt uit de jaarlijkse Grenseffectenrapportage van het aan de Universiteit Maastricht verbonden kennisinstituut ITEM, die vandaag tijdens een conferentie in Middelburg wordt gepresenteerd. Minister van Staat Piet Hein Donner zal op die bijeenkomst alvast ingaan op een nog te publiceren rapport over betere grensoverschrijdende samenwerking.
Thuiswerken
Een van de basisprincipes van de Europese wetgeving is dat sociale zekerheidsregels van slechts één lidstaat van toepassing kunnen zijn op een persoon. Voor een inwoner van België die in Nederland voor een Nederlands bedrijf werkt, geldt dus ook de Nederlandse sociale zekerheid. Wanneer deze grensarbeider thuiswerkt, verricht hij of zij ook in België arbeid. In dat geval geldt dat grensarbeiders die 25% of meer van thuis uit werken in hun woonland sociaal verzekerd zijn in plaats van in hun werkland. Regelmatig thuiswerken kan volgens de huidige regels dus leiden tot een wisseling van socialezekerheidsstelsel, in dit geval van Nederland naar België. Zo zou het best kunnen dat een grensarbeider plots een duurdere ziektekostenverzekering moet afsluiten, een lagere pensioenopbouw heeft, minder kindergeld krijgt of in geval van ziekte of invaliditeit een lagere uitkering ontvangt.
“De toepassing van deze Europese sociale zekerheidsregels, maar ook van de regels uit huidige belastingverdragen op het thuiswerken, kan zowel tot negatieve als soms ook tot positieve effecten leiden voor grenswerkers en hun werkgevers”, zegt Marjon Weerepas, hoogleraar Fiscale Aspecten van Grensoverschrijdende Arbeid aan de Universiteit Maastricht en verbonden aan ITEM. “In ieder geval wordt de situatie voor grenswerkers, als er niets verandert, nog ingewikkelder dan die al is. Een mogelijke oplossing zie ik in het verhogen van het thuiswerkpercentage van 25 naar 40%.”
Grenseffecten
Nederland is het eerste land in Europa dat een verplichting kent om overheidsplannen te toetsen aan grenseffecten, net zoals dat al sinds jaar en dag bestaat bij milieueffecten. Kennisinstituut ITEM adviseerde bij het opstellen van die Leidraad Grenseffecten. ‘Voor een wettelijke oplossing inzake het vraagstuk thuiswerken zullen beleidsmakers deze Leidraad Grenseffecten in acht moeten nemen om de juiste afweging en keuzes te maken”, aldus professor Anouk Bollen, directeur van ITEM. “Ons kennisinstituut ondersteunt dan ook volledig het voorstel dat Piet Hein Donner vandaag naar voren brengt om in te zetten op het beter bestuurlijk organiseren van grensregio’s. Daarvoor is het nodig om grensbelemmeringen te selecteren, grensvraagstukken al bij de besluitvorming van centrale overheden te agenderen met een uitgebreider mandaat, een wettelijke bevoegdheid te creëren om in voorkomende gevallen af te wijken van regelgeving en een stevige inzet op meer mankracht. Grensvraagstukken hoeven immers niet altijd wettelijk opgelost te worden, maar slagkracht is wel noodzakelijk. En daar ontbreekt het op dit moment vaak nog aan.”
In de Grenseffectenrapportage van dit jaar wordt niet alleen gekeken naar de grenseffecten van het thuiswerken, maar bijvoorbeeld ook naar die van het Europese gezondheidsrecht en van de plannen voor een grensoverschrijdend minimumloon. Het hele rapport valt hier te downloaden.
Over ITEM
Het Institute for Transnational and Euregional cross border cooperation and Mobility/ ITEM is de spil van wetenschappelijk onderzoek, advisering, kennisuitwisseling en trainingsactiviteiten omtrent grensoverschrijdende samenwerking en mobiliteit. ITEM is een initiatief van Universiteit Maastricht (UM), het Nederlands Expertise en Innovatiecentrum Maatschappelijke Effecten Demografische krimp (NEIMED), Zuyd Hogeschool, de Gemeente Maastricht, de Euregio Maas-Rijn (EMR) en de Provincie Limburg (NL).
Lees ook
-
Discoördinatie van nationale overheden aan het begin van de COVID-19-uitbraak veroorzaakte talloze knelpunten in de grensregio’s, welke nadelig bleken voor euregionale samenwerking. Het PANDEMRIC-project (Interreg V-A Euregio Maas-Rijn), gericht op het bevorderen van de Euregionale samenwerking op...
-
De Provincie Limburg heeft opdracht gegeven aan het ITEM Expertisecentrum om diploma-erkenning in grensregio's te onderzoeken. In mei/juni heeft het B-solutionsproject van de Europese Unie een subsidie toegekend voor een pilotproject ter vergroting van de transparantie op het gebied van diploma...
-
Op 31 januari jl. is een nieuwe samenwerking van start gegaan ter bevordering van arbeidsbemiddeling over de grens. Met de oprichting van de Service Grensoverschrijdende Arbeidsbemiddeling (SGA) Euregio Maas-Rijn kunnen werkgevers en werkzoekenden in Nederlands en Belgisch Limburg bediend worden.
