Maastrichts onderzoek naar huwelijkse gevangenschap leidt tot nieuw wetsvoorstel

Om religieuze huwelijkse gevangenschap tegen te gaan is een wetswijziging nodig. Dat schreef juriste Pauline Kruiniger van de Universiteit Maastricht (UM) in het door haar opgestelde eindrapport van het zogenoemde MARICAP-onderzoek, getiteld ‘Niet langer geketend aan het huwelijk’. Naar aanleiding van één van de in het rapport voorgestelde mogelijkheden voor aanvullende burgerlijke wetgeving, heeft minister Sander Dekker van Rechtsbescherming vorige week toegezegd om met een wetsvoorstel te komen waarin de plicht tot medewerking aan een religieuze echtscheiding ter bestrijding van huwelijkse gevangenschap, wordt verankerd.

Wetswijziging

In Nederland blijven elk jaar naar schatting enkele honderden mannen en vrouwen tegen hun zin getrouwd via een religieus huwelijk. Zij zijn bijvoorbeeld niet vrij om nieuwe relaties aan te gaan of over hun eigen leven te beslissen. Op dit moment kan er juridisch te weinig voor deze mensen worden gedaan. Daarom zou er volgens Kruiniger een wetswijziging moeten komen die partners verplicht mee te werken aan een religieuze scheiding. “Bovendien zou het goed zijn als partijen bij het aangaan van een huwelijk met elkaar overeenkomen dat zij in geval van beëindiging van het burgerlijk huwelijk of de relatie verplicht zijn tot onvoorwaardelijke en volledige medewerking om ook het religieuze huwelijk te doen beëindigen”, aldus Kruiniger. “Als dat al bij het aangaan van een huwelijk wordt vastgelegd, heeft de man of vrouw die wil scheiden later in ieder geval een document in handen waarmee hij of zij naar de rechter zou kunnen stappen om medewerking van de partner af te dwingen mocht dat nodig zijn.”

Religie

In haar onderzoek keek de Maastrichtse juriste specifiek naar een situatie waarin iemand tegen zijn of haar wil in een huwelijk blijft omdat de regels van de religie dat in de weg staan. Sommige religies kennen namelijk helemaal geen echtscheiding, zoals het katholicisme. In andere religies wordt echtscheiding sterk ontmoedigd of - als het wel mogelijk is - zijn er regels die medewerking van de partner vereisen. Als die weigert, kan het religieuze huwelijk alsnog niet worden ontbonden. “Deze problematiek komt in alle religies voor”, zegt Kruiniger. “Zowel bij katholieken, protestanten, joden, hindoes als moslims. En het zijn niet alleen vrouwen. Ook mannen kunnen vastzitten in een religieus huwelijk.”

Pauline Kruiniger
Pauline Kruiniger

In ieder geval is de drempel om naar de rechter te stappen op dit moment vrij hoog, omdat veel slachtoffers bang zijn dat de situatie daardoor escaleert. “Slachtoffers van huwelijkse gevangenschap zouden beter geïnformeerd moeten worden over de bestaande mogelijkheden aan effectieve beschermingsmaatregelen”, vindt Kruiniger. “Nu voert vaak de angst voor hun eigen veiligheid of die van hun kinderen de boventoon. Mede om die reden is er nog nooit een veroordeling voor huwelijkse gevangenschap geweest sinds dat in 2013 strafbaar is gesteld.”

Lees ook

  • Na jaren van turbulentie, heeft het leven van alumna Lea Vink een vlucht genomen in Wenen. Ze kan er nieuwe stappen zetten in haar loopbaan op het kruispunt van luchtvaart en organisatiepsychologie. Ook op persoonlijk gebied lacht het geluk haar toe sinds haar transitie van man naar vrouw.

  • Frans Verhey, hoogleraar Ouderenpsychiatrie en Neuropsychiatrie is trots op wat er met het Alzheimer Centrum Limburg is bereikt en op het team dat werkt vanuit één visie: mensen met Alzheimer perspectief op kwaliteit van leven bieden. “Te vaak wordt Alzheimer gezien als een afschuwelijke, dodelijke...

  • Vanuit een kleine kamer in een quarantainehotel in Nieuw-Zeeland laat UM-alumna Moniek Mestrom haar licht schijnen over het belang van spoedeisende geneeskunde en haar ervaringen als scheepsdokter. Ze voelde zich nog nooit zo vrij als tijdens expedities naar Antarctica en Groenland.