"Toen de eerste strenge maatregelen werden genomen, kon ik gewoon niet aan de zijlijn blijven staan," vertelt Joël op de vroege ochtend. Hij is, lichtelijk uitgeblust, net thuis na zijn zoveelste nachtdienst. "Als je iets kunt betekenen, vind ik dat je ook je handen uit de mouwen moet steken." Joël is derdejaars en meldde zich meteen aan toen hij hoorde over het initiatief om geneeskundestudenten in te schakelen in het Maastricht UMC+. Zijn taak is de cameramonitoring van patiënten op de reguliere COVID-19-afdelingen. "Ik houd via schermen tien tot vijftien geïsoleerde patiënten in de gaten. Het kan gebeuren dat ze onrustig worden, een delier krijgen of uit bed vallen. Dat zijn momenten dat ik de verpleging waarschuw. Zo hoeven zij zich tussen hun gebruikelijke rondes door minder zorgen te maken over hun patiënten."

Grote bereidheid

Joël is een van de vele geneeskundestudenten die bijspringen in het MUMC+. "Het aantal reacties op onze oproep was gigantisch," zegt Matthijs Bosveld. Hij is zelf vierdejaars Geneeskundestudent en vormt samen met Daan van Doorn, eveneens vierdejaars, en fellow acute interne geneeskunde Dewa Westerman het inderhaast opgerichte Team Coördinatie Geneeskunde. Dit team regelt de plaatsingen. Dewa: "Het initiatief is gestart naar aanleiding van hulpvragen vanuit het ziekenhuis. We zijn eerst in ons eigen netwerk gaan rondvragen en later intensief gaan samenwerken met P&O." Matthijs: "De eerste dag hadden we al zeventig aanmeldingen. Inmiddels zijn het er tweehonderd, met nog eens honderd studenten op de wachtlijst." Daan: "De wens om te helpen is enorm. Sjiek om te zien hoe groot de bereidheid is om voor anderen klaar te staan."

Bezoekers screenen

Iedereen doet mee, van eerstejaars tot co-assistenten. De plaatsing gebeurt aan de hand van hun opleidingsniveau en competenties. Matthijs: "Bachelorstudenten hebben nog weinig klinische ervaring. Zij fungeren als poortwachters en screenen bezoekers aan de ingangen van het ziekenhuis op corona-achtige klachten. Heeft iemand koorts dan wordt hij in een aparte kamer en niet in een wachtkamer ontvangen." Cameramonitoring, zoals bij Joël, wordt gedaan door een vierdejaars co-assistent samen met een derdejaars bachelor. Een derde functie is medical scribe, die wordt ingevuld door meer ervaren co-assistenten. Zij staan artsen bij met bijvoorbeeld het bijhouden van medische dossiers en statussen." Verder zijn er nog buiten het coördinerend team om studenten ingezet voor COVID-zorg, in een reanimatieteam en op de intensive care. Dewa: "Zij krijgen op locatie begeleiding."

Aangrijpende momenten

Joël merkt dat het zorgpersoneel zeer lovend is over de bijdrage van de geneeskundestudenten. "Leuk is ook dat zij op een gelijkwaardig niveau met ons communiceren." Wat hem opvalt, is dat emoties een grote rol spelen in de omgang met patiënten. "Dat gevoelsaspect vind ik als bachelorstudent een eyeopener." Er waren ook aangrijpende momenten. "Het verdriet van familieleden is indrukwekkend. Je maakt van heel dichtbij mee dat een patiënt afglijdt, ondanks de grote inzet van de verpleging. Het is echt schrikken als iemand overlijdt. Soms ligt hij dan helemaal alleen of hij ziet op het allerlaatste moment een persoon met een mondmasker op die hem aanraakt met een handschoen. Dat maakt het extra triest." Het maakt zijn taak best wel mentaal zwaar. Joël: "Gelukkig kunnen we dit met z'n tweeën delen. Ook maakt het gevoel dat je geen loos werk doet en de zorg ontlast veel goed."

Veiligheid

Het coördinerend team benadrukt dat het vanaf het begin het fysieke en mentale welzijn van de studenten vooropzet. Dewa: "We hebben als voorwaarde gesteld dat zij fysiek veilig zijn en niet in aanraking komen met COVID-19-patiënten. Aan de poort krijgen studenten ook voldoende beschermingsmiddelen zoals neusmaskers en spatschermen." Ook is er mentale ondersteuning. De Dienst Geestelijke Verzorging van het MUMC+ is nauw betrokken. Daarnaast zijn de teamleden 24 uur per dag, zeven dagen in de week via apps stand-by voor het beantwoorden van vragen en problemen.

Leren van elkaar

Ondanks de lege collegebanken biedt de coronacrisis genoeg leerkansen, vinden de teamleden. Daan: "Naast het verkrijgen van meer corona-specifieke kennis, krijgen veel geneeskundestudenten de kans om te werken aan andere competenties zoals samenwerken en communiceren door bijvoorbeeld te overleggen met de verpleging, het doorbellen van testuitslagen aan patiënten en het schrijven van medische brieven. Wij willen dit uitbouwen en bieden onderwijs en trainingen over bijvoorbeeld het ziektebeeld aan. Een belangrijk onderdeel is daarnaast de intervisie. We willen dat de studenten van elkaar leren door te vertellen hoe het hen vergaat en door het geven van tips. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de afdeling Psychiatrie en Psychologie van het ziekenhuis."

Stoomcursus

Zelf hebben de teamleden het gevoel alsof ze een stoomcursus management en verandermanagement volgen. Matthijs: "Het heeft ons razendsnel heel veel gebracht. We leren hoe je met weinig informatie groepsprocessen moet leiden. Een beetje zoals premier Rutte het zei, met vijftig procent informatie honderd procent beslissingen moet maken." Daan: "Het is interessant hoe een land en de ziekenhuizen omgaan met weinig medisch inhoudelijk bewijs voor bepaalde therapieën. We weten eigenlijk nog heel weinig en zijn toch gedwongen om te behandelen. Matthijs: "Hierbij ontwikkel je totaal andere competenties dan wanneer je in een spreekkamer als co-assistent zit."

Paplepel

Joël is door zijn recente ervaringen vooral anders naar de zorg gaan kijken. "Ik zie nu in hoe essentieel de verpleegkundigen zijn. Ze willen de beste zorg leveren, werken keihard op vaak onmogelijke tijden en blijven toch empathisch. Dat is fenomenaal. Ik hoop dat de rest van de wereld dit voortaan gaat inzien." Hij koos voor de studie geneeskunde, omdat mensen helpen hem met de paplepel is ingekregen. Zijn beide ouders werken in de zorg. "Door wat ik meemaak ben ik nog gemotiveerder. Ik kan mezelf eigenlijk niet anders zien dan als zorgverlener."