Welke factoren zorgen ervoor dat vechtende partijen elkaar niet steeds opnieuw aanvallen maar juist bijdragen aan het realiseren van duurzame vrede? Dit is de centrale vraag in het proefschrift ‘Sustainable Peacebuilding in Divided Societies’ dat op 20 december 2016 verdedigd wordt door Ayokunu Adedokun. De belangrijkste conclusie van zijn onderzoek is dat deelname en eigenaarschap van lokale partijen in een vredesproces (via een bottom-up benadering) samen met betrouwbare en onpartijdige steun van een invloedrijke organisatie zoals de Verenigde Naties, essentieel zijn. Bijzonder is dat Jan Pronk, voormalig politicus en werkzaam in verschillende functies bij de Verenigde Naties, deel uit maakt van de promotiecommissie en aanwezig is bij de verdediging.

Lessen uit Mozambique

Gewapende conflicten spelen zich tegenwoordig vaak af binnen landen in plaats van tussen landen. Deze conflicten zijn moeilijker op te lossen dan internationale problemen en vlammen vaak opnieuw op. Adedokun onderzocht de langdurige vrede in Mozambique die ontstond na de burgeroorlog van 1977 tot 1992. Bij dit vredesproces ontdekte hij drie belangrijke factoren: lokale deelname en eigenaarschap, betrouwbare en onpartijdige internationale steun van de Verenigde Naties en een inclusieve politieke cultuur. In Mozambique bijvoorbeeld bleken interne partijen zoals de Christian Council of Mozambique, traditionele leiders en lokale niet-gouvernementele organisaties belangrijke voorvechters bij een bottom-up benadering van het vredesproces. Ook bleek dat een vredesmissie succesvoller is als deze ondersteund wordt door VN instrumenten zoals ontwapening, demobilisatie en re-integratie van oud-strijders, humanitaire en andere zorg, politieke hulp en financiële steun in plaats van via een eenzijdige missie geleid door bijvoorbeeld de Verenigde Staten van Amerika of Rusland, aldus Adedokun.

Multidimensionale benadering

Adedokun’s onderzoek is gebaseerd op het ‘Hybrid Political Orders’ model, een analytische benadering die inzicht geeft in hoe landen functioneren na een oorlogssituatie. Via dit model worden onderliggende verbanden, samenwerkingen en bijdragen van interne en externe actoren zichtbaar en het laat tevens zien dat er geen one-size-fits-all oplossing is voor het realiseren van langdurige vrede.