Brede conferentie over de strijd tegen de illegale kunsthandel en roofkunst

Op 18 en 19 maart belichten (inter)nationale deskundigen tijdens een conferentie het thema roofkunst vanuit diverse invalshoeken: wetenschap, beleid, en (museale) praktijk. De conferentie wordt georganiseerd door het Maastricht Centre for Arts and Culture, Conservation and Heritage (MACCH), verbonden aan de Universiteit Maastricht. De teruggave van cultuurgoederen is een complexe procedure die vaak gepaard gaat met emoties en gevoeligheden. Tegelijkertijd is het een bijzonder actueel thema dat sterk leeft in de museale wereld, maar ook steeds meer bij internationale overheden. Goed voorbeeld daarvan is de belofte van de Franse president Macron in Burkina Faso om Afrikaanse kunst terug te geven aan de voormalige koloniën. Als reactie daarop is de Duitse Bondspresident Merkel opgeroepen hetzelfde te doen met cultuurgoederen uit het koloniale tijdperk in haar land. Een van de initiatiefnemers van de conferentie is prof. dr. Hildegard Schneider die zich al decennia bezighoudt met kunst en recht.

Dubieuze afkomst
Dagelijks verdwijnen overal ter wereld cultuurobjecten uit musea, galerieën, privécollecties, en archeologische opgravingsterreinen. “Deze objecten komen vervolgens vaak terecht in de illegale handel,” aldus professor Schneider. “In tijden van oorlog of politieke instabiliteit is er nog vaker sprake van vernietiging of plundering, van illegale opgravingen en van de export van dergelijke objecten. Denk maar aan de gebeurtenissen in Afghanistan, Egypte, Irak, Mali en Syrië in de afgelopen decennia. Uiteindelijk komen deze objecten vaak weer boven water op de Europese kunstmarkt in gerenommeerde galerieën, veilinghuizen of beurzen, maar ook steeds vaker op websites als eBay en zelfs het ‘dark web’.  De afkomst van deze objecten is vaak niet helder en dubieus. Als er al papieren zijn, betreft het vaak vervalsingen die geen gegarandeerde legitieme herkomst aantonen. Toch zijn er bijna altijd kopers. Daarnaast komen steeds meer vervalsingen van cultuurobjecten op de legitieme markt.

MACCH congress on looted art

Georganiseerde misdaad
Hildegard Schneider: “De strijd tegen diefstal, illegale handel en vervalsing van cultureel goed is bijzonder complex omdat de handel ervan vaak internationale vertakkingen heeft en serieuze economische gevolgen kent. Georganiseerde criminele groeperingen zijn betrokken bij deze illegale handelingen. Maar let wel, deze criminele activiteiten gebeuren naast en zelfs ook in een legitieme markt. En het gaat om miljoenen, misschien zelfs miljarden.” Het is daarom belangrijk in deze strijd ook strategisch de focus te leggen op de legitieme markt. Zo wordt het voor dieven, dealers en smokkelaars moeilijker objecten in deze markt in te sluiten. Naast het creëren en gebruiken van databanken door internationale en publieke agentschappen, maar ook door private personen en organisaties, is het belangrijk de bewustwording en kennis rond onwettige praktijken en dubieuze herkomst verder te ontwikkelen en ervaringen uit te wisselen.  De conferentie van MACCH levert daar een belangrijke bijdrage aan.

De conferentie vindt op zondag 18 maart plaats in het Bonnefantenmuseum, op maandag 19 maart in de Van Eyck Academie, beide in Maastricht. Klik hier voor het volledige programma en informatie over de sprekers. 

Klik hier voor een interview met keynote spreker dr. Peter van den Brink, directeur van het Suermondt-Ludwig Museum in Aken, en spreker dr. Lars van Vliet, universitair docent aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Dit artikel is gepubliceerd op de website van de Universiteit Maastricht.

Lees ook