Wetenschapsagenda september 2012

“The Pre-assessment Learning Effects of Consequential Assessment Modelling how the Examination Game is Played”

Examens kunnen ongewenst leergedrag stimuleren, zoals uit het hoofd leren in plaats van het proberen te begrijpen van leerstof. Hoewel dit fenomeen uitgebreid is onderzocht, is er nog geen gevalideerd model dat dit gedrag verklaart. Dit proefschrift presenteert een model dat de reacties van studenten op toetsing beschrijft en verklaart, en start ook het validatieproces ervan. Validatie is cruciaal omdat het ervoor zorgt dat het model met groter vertrouwen kan worden toegepast in verschillende contexten. De onderzoeksresultaten kunnen docenten die toetsen ontwikkelen inzicht geven in de invloed van verschillende toetsingsmethodes, en de manier waarop deze worden ingezet, op hoe studenten leren. Mogelijk stimuleert dit proefschrift ook nieuw onderzoek naar hoe toetsing leren juist kan bevorderen.

Trefwoorden:

leereffecten van toetsing, model, modelvalidatie, toetsing, leren, mechanismen van impact, determinanten van actie

“New horizons in nonpolypoid colorectal carcinogenesis”

Het opsporen en verwijderen van darmpoliepen tijdens inwendig onderzoek kan de ontwikkeling van dikke darmkanker in een vroeg stadium stoppen. In Nederland wordt daarom vanaf 2013 gestart met de screening van de bevolking ouder dan 55 jaar. Recent onderzoek toont echter dat het preventieve effect van darmonderzoek aanzienlijk minder groot is in het rechter gedeelte van de darm. Een mogelijke verklaring hiervoor is de bijdrage van zogenaamde vlakke darmpoliepen. Dit type darmpoliepen is moeilijker te herkennen en verwijderen en daarbij mogelijk ook agressiever van aard. Dit proefschrift over de klinische en moleculaire kenmerken van vlakke darmpoliepen toont dat ze een grotere bijdrage leveren aan de ontwikkeling van darmkanker in het rechter dan in het linker gedeelte van de darm. De adequate opsporing van vlakke darmpoliepen blijkt daarmee een voorwaarde voor effectief bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker.

Trefwoorden:

dikke darmkanker, vlakke darmpoliepen, darmonderzoek

“Reactivity, recruitment and remodeling of collateral arteries in diabetes”

Diabetes (suikerziekte) verhoogt het risico op perifeer vaatlijden, een ziekte die het gevolg is van slagaderverkalking in de benen, en leidt tot verminderde mobiliteit en meer kans op voetwonden en amputatie. In dit proefschrift wordt arteriogenese beschreven, een natuurlijk proces waarin kleine bloedvaatjes (collateralen) groter worden om doorbloeding te herstellen. In een diermodel laten wij zien dat diabetes leidt tot verstoorde arteriogenese. Ook tonen wij in geïsoleerde vaatjes aan dat diabetes de vaatverwijding bemoeilijkt. Toediening van een vaatverwijdend geneesmiddel stimuleerde arteriogenese in het been in proefdieren. Deze geneesmiddeltoediening zou een veilige en effectieve behandelstrategie voor diabetespatiënten met perifeer vaatlijden kunnen zijn.

Trefwoorden:

Diabetes, perifeer vaatlijden, arteriogenese, collateralen, vaatverwijding

“De veranderende wereld van de Medische Microbiologie”

“Support of an Asthma/COPD service for General Practitioners in daily care”

Een astma/COPD dienst ondersteunt de huisarts bij de ingewikkelde diagnostiek van astma/COPD. De astma/COPD dienst voert longfunctiemetingen uit, die longarts-consulenten vervolgens tezamen met een ingevulde vragenlijst beoordelen. Onderzoek naar de kwaliteit van de astma/COPD-dienst toont aan dat deze “papieren” diagnostische procedure betrouwbaar is en even goed als een “live” beoordeling in de spreekkamer van de longarts. De astma/COPD dienst signaleert misdiagnostiek en overbehandeling bij patiënten die medicatie gebruiken nog voordat de diagnose gesteld is. Het stellen van de juiste diagnoses en de aanvullende advisering bij deze en andere diagnostische problemen, maakt de astma/COPD-dienst een waardevolle diagnostische voorziening voor huisartsen en hun patiënten.

Trefwoorden:

diagnostiek astma/COPD, samenwerking eerste-tweede lijn, misdiagnostiek

“Nodal isolated tumor cells and micrometastases in early stage breast cancer”

Uitzaaiingen in de lymfklieren zijn medebepalend bij de prognose van borstkanker. 15 jaar geleden werd de schildwachtklierprocedure ingevoerd, waarbij een beperkt aantal lymfklieren uit de oksels wordt verwijderd en onderzocht op de aanwezigheid van uitzaaiingen. Door deze procedure worden vaker kleine uitzaaiingen, d.w.z. geïsoleerde tumorcellen (kleiner dan of gelijk aan 0,2 mm), of micrometastasen (0,2 – 2 mm) in de schildwachtklieren gevonden. De prognostische waarde van dergelijke kleine uitzaaiingen bij borstkanker staat ter discussie. Dit proefschrift beschrijft een landelijke cohortstudie waaruit blijkt dat kleine uitzaaiingen de prognose negatief beïnvloeden. Bij patiënten die chemotherapie of hormoontherapie ondergingen, was de prognose beter. Deze behandelingen zouden daarom overwogen moeten worden bij de aanwezigheid van kleine uitzaaiingen. Ook keerde de kanker minder snel terug bij een volledige verwijdering van de okselklieren. Het proefschrift werpt ook licht op de rol van de uitgebreidheid en lokalisatie van kleine uitzaaiingen in de lymfklier en kosteneffectiviteitsaspecten van de behandeling.

Trefwoorden:

borstkanker, prognose, geïsoleerde tumorcellen en micrometastasen

“Het kind van de rekening”

“The Politeness of Data Protection; exploring a legal Instrument to regulate medical research using genetic information and biobanking”

“The influence of adult education on the increase of Social inclusion”

Volwasseneneducatie kan bijdragen aan de sociale inclusie van kwetsbare volwassenen. Dit proefschrift omvat een reeks studies naar de resultaten van programma’s voor permanente educatie voor kwetsbare volwassenen. Sommige deelnemers aan deze programma’s (circa de helft van de onderzoekspopulatie) ondergaan een ‘overgang’ naar betere sociale inclusie, vooral op de volgende vier dimensies: activering, internalisatie, participatie en verbinding. De resultaten benadrukken dat variabele overdrachtsmogelijkheden (lees: de individuele mogelijkheden om opgedane kennis, vaardigheden en houding in het dagelijks leven te benutten) het vermogen om een leven lang te leren beïnvloeden. Verdere analyse toont dat de mate van toename in sociale inclusie niet alleen wordt beïnvloed door elementen uit de leeromgeving. Vooral buitenlanders en ongehuwd samenwonenden ervaren een vooruitgang op verschillende dimensies van sociale inclusie. Toekomstig onderzoek en toepassing van de inzichten uit dit proefschrift kunnen professionals en onderzoekers van permanente educatie stimuleren om de leeromgeving in centra voor volwasseneneducatie te verbeteren. Het onderzoek krijgt een vervolg in acht Europese landen, 87 gemeenschappen en onder 5500 leerders.

Trefwoorden:

volwasseneneducatie, sociale inclusie, variabele overdrachtsmogelijkheden

“Primary vascular access for hemodialysis treatment”

Een goed functionerende vaattoegang is noodzakelijk voor een succesvolle hemodialyse behandeling (een nierfunctie vervangende therapie). Een vaattoegang kan worden gecreëerd door middel van een arterioveneuze fistel (AVF), een verbinding tussen een slagader en een ader. De kans dat de ingreep mislukt, neemt echter toe als de patiënt kleine of slechte vaten heeft. In dat geval kan een arterioveneuze graft (AVG), een kunststof bloedvat dat onderhuids ingehecht wordt tussen een slagader en een ader, uitkomst bieden. Onderzoek in dit proefschrift laat zien dat als men naar de levensduur kijkt, patiënten met slechte vaten inderdaad voordeel hebben bij het plaatsen van een kunststof AVG als vaattoegang voor dialyse.

Trefwoorden:

nierfalen, hemodialyse, vaattoegang

“MicroRNAs in the heart: micromanagers and sentinels of cardiac disease”

MicroRNAs zijn kleine moleculen die van grote invloed zijn op een breed scala van celfuncties en ziekten. Dit proefschrift belicht de rol van microRNAs bij hartziekten en de betrokkenheid van individuele microRNAs bij ontsteking in het hart. Manipulatie van zulke microRNAs leidt tot bescherming tegen of juist een hogere gevoeligheid van het hart voor hoge bloeddruk of virussen. Ook kan het ‘lekken’ van microRNAs uit hartspiercellen tijdens acute hartziekten gemeten worden in het bloed, wat ten goede komt aan snelle diagnoses. Gezamenlijk impliceren deze studies dat microRNAs gebruikt kunnen worden voor toekomstige behandelingen en diagnostische testen voor hart- en vaatziekten.

Trefwoorden:

MicroRNAs, hart- en vaatziekten

“Functional Cortical Cartography”

Dit proefschrift onderzoekt de relatie tussen structuur en functie in het menselijk brein. Net als vingerafdrukken heeft iedere persoon een uniek vouwpatroon in de hersenen. Dit opgerolde vouwpatroon maakt ons tot individuen, maar veroorzaakt ook moeilijkheden op het gebied van neuro imaging. Hoe kun je bijvoorbeeld garanderen dat je hetzelfde hersengebied kunt vergelijken binnen een onderzoekspopulatie? Met geavanceerde analysetechnieken heb ik probabilistische overzichtskaarten van functiegebieden in de hersenen gemaakt. Hiermee kan de functie van een bepaald hersengebied worden voorspeld, puur door de anatomische locatie ervan te kennen. Ook heb ik nieuwe analysetechnieken ontwikkeld die de effectiviteit van groepsgewijze Brain Imaging studies vergroten, en deze technieken toegepast om de ontwikkeling van de structuur en functie van het gehoorsysteem in de hersenen te volgen, gedurende de kindertijd, puberteit en de volwassenheid.

Trefwoorden:

menselijk brein, uniek vouwpatroon hersenen, neuroimaging

“Ik denk dus ik leer”

“Waterveiligheid: Managen van kwetsbaarheid voorbij de mythe van droge voeten; De Nederlandse omgang met overstromingdreiging in sociaal-cultureel perspectief”

Dit proefschrift verklaart waarom overstromingsdreiging ‘niet leeft’ in Nederland. Na problemen met rivieren in 1993 en 1995 besloot de Nederlandse overheid om publieke communicatie over waterveiligheid en publieksparticipatie bij waterveiligheidsprojecten te bevorderen. Dit zou het waterbewustzijn van burgers vergroten en risicobewust gedrag stimuleren. Onderzoek toont nu de onverwachte en ongewenste neveneffecten van dit beleid: verontwaardiging, apathie en verlies van publiek vertrouwen. Volgens Heems en Kothuis is de ‘veiligheidsmythe van droge voeten’ debet aan het falende overheidsbeleid: weten dat er geen absolute garantie bestaat, maar tegelijkertijd geloven dat de Deltawerken droge voeten garanderen. Het ontkrachten van deze wijdverbreide mythe is noodzakelijk voor de maatschappelijke verankering van de gewenste omgang met waterveiligheid.

Trefwoorden:

waterveiligheid, communicatie, participatie, veiligheidsmythe

“Neuroinflammation as a cause of chronic pain”

“Participatory Ethnography of HIV/AIDS in Cartagena, Colombia: A Collective Analysis for Social Action toward HIV Prevention”

Om de lokale HIV/AIDS epidemie in Cartagena (Colombia) aan te pakken moet prioriteit worden gegeven aan structurele acties, zoals het terugdringen van sociaaleconomische ongelijkheden, toegang verschaffen tot gezondheidszorg en onderwijs, en regels ter voorkoming van seksuele uitbuiting en seksueel misbruik in het kader van sekstoerisme. Onder de actoren die deze grootschalige structurele veranderingen tot stand moeten brengen, zijn de overheid en de particuliere sector (bijv. nationale en internationale ziektekostenverzekeraars die in Colombia en de internationale toeristenindustrie werkzaam zijn). Dit voorstel voor HIV-preventie en een collectieve analyse van HIV-infectie zijn het resultaat van een vijf jaar durend participerend etnografisch onderzoek, uitgevoerd met 96 inwoners van Cartagena. De collectieve analyse van HIV-infectie is samengevat in een zogenaamd ‘Lokaal-Wetenschappelijk diagram’ dat HIV-infectie in Cartagena weergeeft als een sociaal fenomeen met complexe en dynamische interacties tussen lokale denkbeelden over lichaam, etniciteit, klasse, rollen van man/vrouw, seksualiteit, seksueel risico en de sociale uitsluiting die uit deze interpretaties voortkomt. Het diagram werpt ook licht op de manier waarop de lokale dynamiek van het overheidsoptreden en de internationale sekstoerisme-industrie een rol spelen in dit complexe sociale fenomeen.

Trefwoorden:

HIV/AIDS, Cartagena-Colombia, participatieve etnografie, structurele acties, HIV-preventie

“Young onset dementia; characteristics and impact”

In de Needs in Young onset Dementia (NeedYD)-studie zijn 215 jonge mensen met dementie (aanvang voor 65ste) en hun gezinsleden twee jaar lang onderzocht. Bij deze groep bleek het langer te duren voordat de diagnose dementie werd gesteld dan bij ouderen. Bij 45% werd vooraf een andere diagnose gesteld, zoals psychische problemen. Vaak ging er veel leed, zoals gezinsconflicten of werk-gerelateerde problemen, vooraf aan de diagnose. Daarnaast bleek het ziekte-inzicht hoger te zijn bij jonge dan bij oudere personen met de ziekte van Alzheimer (AD). Ook bleken gedragsproblemen binnen deze groep minder frequent voor te komen. De studie toont aan dat een tijdige signalering en diagnose van belang zijn voor deze groep en biedt aangrijpingspunten voor de begeleiding van jonge mensen met dementie en hun gezin.

Trefwoorden:

Dementie op jonge leeftijd, diagnostiek, klinische kenmerken, impact

“In Search of a New Past: European Integration in a Historical Perspective”

“Clinical implications of idiopathic atrial fibrillation”

Jonge en op het oog gezonde patiënten met boezemfibrilleren zouden beter onderzocht en begeleid moeten worden omdat deze hartritmestoornis mogelijk een voorbode is van sluimerende hart- en vaatziekten. Bij idiopathisch boezemfibrilleren klopt het hart snel en onregelmatig, zonder een aantoonbare oorzaak. Langdurig onderzoek naar een grote groep jonge en gezonde mensen met idiopathisch boezemfibrilleren toont dat bij deze patiënten vaak beginnende cardiovasculaire ziekten aanwezig zijn, of binnen vijf jaar zullen ontstaan. De bevindingen voor deze groep verschillen duidelijk van de controlegroep van personen zonder ritmestoornis, zo toont dit proefschrift. Een vroegtijdige aanpak van het onderliggende probleem zou de kans op ernstige gevolgen van hart- en vaatziekten op latere leeftijd kunnen verminderen.

Trefwoorden:

idiopathisch boezemfibrilleren, hart- en vaatziekten, echocardiografie, cardiale CT-scan, follow-up

“Rolandic epilepsy, unraveling benign”

Veel kinderen met epilepsie hebben Rolandische epilepsie, die zich vooral ‘s nachts afspeelt. Voorheen werd gedacht dat deze epilepsie benigne (goedaardig) was en daarom weinig behandeling behoeft. Nu blijkt echter dat kinderen met dit type epilepsie meer problemen hebben met taal en lezen dan gezonde kinderen. Deze problemen manifesteren zich vaak al voordat bekend is dat ze epilepsie hebben. De hersenschors van kinderen met Rolandische epilepsie blijkt, voornamelijk in de linker “talige” hersenhelft, dunner te zijn dan bij gezonde kinderen. Dat verschil lijkt toe te nemen naarmate deze kinderen ouder worden. Ook hebben deze kinderen afwijkende neuronale verbindingen in de hersenen. Dit alles maakt Rolandische epilepsie een stuk minder goedaardig dan gedacht.

Trefwoorden:

Rolandische epilepsie, kinderen, taalproblemen

“Experimentele Neurochirurgie: een visie op de toekomst”

“Lokaal integraal gezondheidsbeleid: realistische uitdaging of utopie?”

Het belang van integraal gezondheidsbeleid, ook wel ‘Health in All Policies’ genoemd, wordt (inter)nationaal benadrukt. Intersectorale samenwerking is een voorwaarde voor integraal beleid. Echter, lokaal worden nog weinig initiatieven ondernomen tot intersectorale samenwerking. Dit proefschrift onderzoekt de mogelijkheden om binnen een gemeentelijke organisatie te werken aan samenhangend gezondheidsbeleid, in het algemeen en specifiek voor overgewicht. Belangrijke elementen hierbij zijn: hoe agendeer je gezondheid bij de lokale overheid, en dan vooral bij ambtenaren die gezondheid niet in hun portefeuille hebben? Kan een GGD gemeenten stimuleren tot een bredere kijk op gezondheid? Het onderzoek toont aan dat intersectorale samenwerking rondom gezondheidsproblemen betrokkenheid en inzet vereist vanuit álle hiërarchische niveaus binnen een gemeente. Integrale beleidsontwikkeling vraagt om bestuurlijke aandacht van het voltallige College van B&W, daadkrachtige sturing op managementniveau vanuit de gemeente, ruimte in het beleidsproces en competente GGD-professionals.

Trefwoorden:

Health in All Policies, integraal gezondheidsbeleid, intersectorale samenwerking

“Corruption: A Violation of Human Rights and a Crime Under International Law?”

“De dominee en de tweede apostel Paulus”

“Less than meets the eye: The functional relevance of early Visual cortex across the visual domain”

In een reeks gebieden in de menselijke hersenen, waaronder de hersenschors, wordt de visuele waarneming verwerkt. De ‘vroege visuele cortex’ is het gebied in de hersenschors waar de visuele informatie als eerste binnenkomt. Dit proefschrift doet verslag van onderzoek waarin de normale hersenactiviteit in de vroege visuele cortex tijdelijk en plaatselijk wordt onderdrukt door middel van Transcraniale Magnetische Stimulatie (TMS). Deze tijdelijke onderdrukking blijkt de herkenning en het bewustzijn van visuele informatie, het visuele kortetermijngeheugen en de beïnvloeding van gedrag op basis van visuele waarneming te beperken. Dit toont dat de vroege virtuele cortex geen specifieke rol speelt bij visuele waarneming, maar wel bij verscheidene aspecten van visuele waarneming betrokken is.

Trefwoorden:

Transcraniale Magnetische Stimulatie (TMS), visuele perceptie, vroege visuele cortex, visueel kortetermijngeheugen, priming

“Connecting hemosysis and visceral injury during cardiovascular surgery; studies on the causes, effects, and treatment of hemolysis-induced organ injury”

Patiënten die grote hart- of vaatoperaties ondergaan, lopen een relatief hoog risico op postoperatieve complicaties zoals darm- en nierschade. Dit proefschrift werpt licht op het verband tussen rode bloedcelschade (hemolyse), welke vaak het gevolg is van de hart-longmachine en bloedtransfusies tijdens de operatie, en het ontstaan van darm- en nierschade na de operatie. De diverse, in dit proefschrift gebundelde, onderzoeken tonen dat patiënten die meer hemolyse ondervinden ook meer darm- en nierschade ontwikkelen. Aangezien het mogelijk is om de gevolgen van hemolyse te behandelen, kunnen de resultaten van dit proefschrift bijdragen aan het voorkomen van complicaties na hart- en vaatoperaties.

Trefwoorden:

hemolyse, hartchirurgie, vaatchirurgie, bloedtransfusie, darm, nier

“Bugs versus Humans: genomics translated into Public Health”