Wetenschapsagenda november 2010

“There’s something in the air. Volatile organic compounds in exhaled air as biomarker in inflammatory lung diseases. Development and validation”

Dit proefschift beschrijft de ontwikkeling en de toepassing van een methode, waarbij door het meten van vluchtige organische componenten (VOCs) in uitgeademde lucht verschillende ontstekingsgerelateerde luchtwegaandoeningen kunnen worden vastgesteld en bestudeerd. De uitgeademde lucht van mensen met ziektes als bijvoorbeeld cystic fibrosis (taaislijmziekte) en COPD (chronisch obstructieve longziekte) blijkt te verschillen van die van gezonde mensen. Met behulp van geavanceerde classificatiemodellen (support vector machines) is het mogelijk een beperkt aantal VOCs te selecteren, die vervolgens gebruikt kunnen worden om de diagnose te stellen. Diagnoses met behulp van de uitgeademde lucht blijken in meer dan 90% van de gevallen correct.

Trefwoorden:

VOCs, diagnose, luchtwegaandoeningen

“‘Eating too much or too little’. An FMRI food reward study of (ab)normal eating behaviour”

In dit proefschrift werd met behulp van functionele magnetische resonantie imaging (fMRI) onderzocht welke invloed de factoren calorische dichtheid, honger, aandacht en cognitieve controle hebben op de activiteit in het beloningsysteem. Aandacht en cognitieve controle bleken de grootste invloed te hebben. Wanneer de deelnemers smakelijk voedsel te zien kregen en bijvoorbeeld hun aandacht op een neutraal aspect richtten, dan verdween de activiteit in het beloningscircuit. Dachten ze aan de smakelijkheid van het voedsel, dan steeg de activiteit. Wil men eetgedrag veranderen, dan is het dus belangrijk dat men anders over het eten leert denken. Tenslotte toonden de resultaten aan dat Anorexia Nervosa (AN) patiënten ernstige verstoringen hadden in het beloningscircuit: in tegenstelling tot gezonde deelnemers vertoonden de AN patiënten vrijwel geen activiteit in het beloningscircuit bij het zien van lekkere voeding. Het is daarom belangrijk dat toekomstige behandelingen gericht zijn op herstel van dit beloningscircuit.

Trefwoorden:

fMRI, aantrekkingskracht voedsel, beloningsysteem, Anorexia Nervosa.

“Microeconometric Evidence of Financing Frictions and Innovative Activity”

“Data Integration with Biological Pathways”

Biologische experimenten genereren veel data, maar die worden helaas niet altijd optimaal benut.

Daarom heeft BiGCaT, het departement Bioinformatica van de UM, in samenwerking met het Gladstone instituut in San Franscisco, nieuwe software ontwikkeld, die deze data aan tientallen online databases kan koppelen. Bovendien worden de data aantrekkelijk gepresenteerd op plaatjes die de processen in de cel weergeven, de zogenaamde biologische pathways. Die plaatjes zijn gemaakt met behulp van een speciaal ontwikkelde wiki. Met onze software zijn twee eerdere onderzoeken naar de effecten van langdurig voedseltekort samengevoegd. Deze her-analyse leidde tot nieuwe inzichten, zonder dat daarvoor een duur experiment nodig was. De resultaten zullen bijdragen aan een betere behandeling van patiënten die door ziekte voedsel slecht kunnen opnemen.

Trefwoorden:

voedseltekort, biologische data, software

“Improving the quality and cost-effectiveness of breast cancer follow-up”

In Nederland krijgen jaarlijks bijna 13.000 vrouwen borstkanker. Nadat de behandelingen zijn afgerond, blijft de patiënte nog een lange tijd onder controle, ook wel de follow-up genoemd. De richtlijn in Nederland is een driemaandelijkse ziekenhuiscontrole in het eerste jaar na de behandeling, maar er bestaat twijfel of deze frequente controles wel optimale zorg leveren.

Onderzoek onder 320 borstkankerpatiënten uit zeven ziekenhuizen in Nederland laat zien dat een aantal ziekenhuis controles in het eerste jaar vervangen kunnen worden door telefonische controles door de mammacare verpleegkundige met behoud van kwaliteit van leven, hoge patiëntentevredenheid en zonder toename in angstgevoelens. Daarnaast blijkt de combinatie van telefonische follow-up met een educatief groepsprogramma een kosteneffectieve strategie te zijn.  Op basis van de gevonden resultaten wordt geadviseerd om de richtlijn voor follow-up voor het eerste jaar na borstkanker kritisch te bekijken en telefonische follow-up en het educatieve groepsprogramma een plek in de richtlijn te geven.

Trefwoorden:

borstkanker, controle, follow-up

“Combinatoric Innovation; Environmentsfor sharing and creating Intellectual capital”

“Living with Less: Prospects for Sustainability”

Ondanks het groeiende besef dat een meer duurzame manier van leven noodzakelijk is, geldt minder consumeren nog steeds als een bijzonder lastige optie.

Dit  proefschrift onderzoekt welke impact minder geld uitgeven heeft op de manier van leven binnen een postmoderne consumptiemaatschappij. Naast een theoretische analyse van 150 jaar consumptie studies, wordt de ontwikkeling van het denken over zuinigheid geschetst vanaf de klassieke oudheid tot het heden.
Kwalitatief en kwantitatief empirisch onderzoek resulteert onder meer in het consumptiegedragsverandering model: het Transformatie Model Leven met Minder. Verder wordt een sociaaleconomisch profiel van Nederlandse downshifters gepresenteerd. Aan de hand van de zogenaamde Triple G van een duurzame levensstijl (Geld, Groen, Gezondheid) worden de resultaten voor duurzaamheid besproken.

Tot slot geeft het proefschrift aanbevelingen voor een marketingstrategie om een duurzame levensstijl te bevorderen.

Trefwoorden:

duurzaamheid, levensstijl, consumptie

“Bewegingsstoornissen bij psychosen So what”

“The Wealth of Nations: Global imbalances and adjustments in a financially integrated world”

Dit proefschrift onderzoekt de invloed van integratie van financiële markten op de economische activiteit van landen, uitgedrukt in bv. investeringsgedrag en handelsbalans. Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat landen die goed geïntegreerd zijn in internationale aandelenmarkten beter in staat zijn om een bepaald consumptieniveau te handhaven terwijl het inkomen fluctueert. In sommige landen, zoals de VS en UK, wordt de handelsbalans sterker beïnvloed door de prijsontwikkelingen in aandelen- en huizenmarkten dan door de wisselkoersen. Tenslotte zijn met behulp van een portfolio-balans model analyses gemaakt van financiële (wan)verhoudingen tussen landen. Zo is gekeken hoe de huidige Amerikaanse handelstekorten leiden tot oplopende buitenlandse schuld en de handelsoverschotten in Azië en olie-exporterende landen. Een vergelijkbare analyse is gemaakt van de oplopende schuld van Zuid Europa t.o.v. Noord Europa.

Trefwoorden:

economische activiteit, handelsbalans, financiële (wan)verhoudingen

“Experimental studies on innate immune regulatory proteins during non-infectious tissue damage”

“Doorwerking van de beginselen van behoorlijke rechtspleging in de bestuurlijke voorprocedures”

Een burger die het oneens is met een besluit van een bestuursorgaan dient daartegen allereerst bezwaar aan te tekenen bij het bestuursorgaan dat het besluit nam. Als hij na een herbeoordeling van het bestuursorgaan ongelijk krijgt, kan hij naar de rechter stappen.

Omdat de bezwaarschriftprocedure als bestuurlijke voorprocedure een belangrijk onderdeel vormt in de rechtsbescherming van de burger tegen het bestuur, wordt in dit proefschrift de bezwaarschriftprocedure bij het bestuursorgaan met de rechterlijke procedure vergeleken. Onderzocht wordt of de beginselen van behoorlijke rechtspleging die voor de rechter gelden ook voor het bestuur gelden.

Hoewel niet alle beginselen van behoorlijke rechtspleging in dezelfde mate gelden voor de bestuurlijke voorprocedures, is de conclusie dat grotendeels vergelijkbare eisen met eenzelfde ratio gelden als voor de rechterlijke procedure. Schending van de voor het bestuur geldende eisen moet dan ook niet te gemakkelijk door de vingers worden gezien en zonder gevolgen blijven.

Trefwoorden:

bezwaarschriftprocedure, bestuursorgaan, rechterlijke procedure

“Resynchronization of the ischemic asynchronous heart”

“May I have your attention please? A neuroscientific study into message attention for health information”

Het realiseren van gedragsverandering via gezondheidsvoorlichting is een moeilijke en complexe taak. Gedeeltelijk is deze complexiteit toe te schrijven aan de wijze waarop mensen gezondheidsinformatie verwerken.

Doel van het onderzoek was tot een beter inzicht te komen in de onderliggende werkingsmechanismen van verschillende vormen van gezondheidsinformatie, zoals persoonlijk relevante en bedreigende gezondheidsinformatie. Aandachtsprocessen voor deze twee verschillende boodschappen werden onderzocht door het meten van hersenactiviteit (EEG en fMRI), oogbewegingen en reactietijden tijdens de verwerking van de informatie.

De conclusie is dat persoonlijk relevante gezondheidsinformatie aandachtverhogend kan werken, terwijl het presenteren van bedreigende gezondheidsinformatie defensieve reacties kan oproepen.

Trefwoorden:

gezondheidsvoorlichting, methode, informatieverwerking, aandacht

“Influence of micro-environments on pre-school children’s energy balance-related behaviours and weight status”

Dit proefschrift onderzoekt factoren in de thuis- en kinderdagverblijfomgeving die tot overgewicht kunnen leiden bij jonge kinderen (0-7 jaar). Het onderzoek is gebaseerd op het KOALA Geboortecohort Onderzoek en observaties op kinderdagverblijven. Borstvoeding beschermt tegen overgewicht, waarschijnlijk doordat borstvoeding later snackgedrag beïnvloedt. Het stimuleren van gezond gedrag door ouders bleek verder effectiever dan het beperken van ongezond gedrag. Ook is er al op jonge leeftijd een verband tussen voeding en beweging. Kinderen die naar het kinderdagverblijf gaan hebben vaker overgewicht dan andere kinderen. Kinderdagverblijfmedewerkers en de fysieke omgeving zijn van invloed op de voeding en beweging van kinderen. Deze bevindingen zijn van belang voor het ontwikkelen van interventies ter preventie van overgewicht bij kinderen.

Trefwoorden:

kinderverzorging, overgewicht bij kinderen, dieet, leefomgeving, ouders, fysieke activiteit

“Sence and Simplicity’: Dilemma’s en Parallellen in de perioperatieve zorg”

“Conflicting demands in ethnically diverse societies: Ethnopolitical contention and identity values in Europe”

“Defining, Measuring and Addressing Vulnerability: The Case of Post Conflict Environments”

“Piracy and P2P File-sharing Networks”

Wij vinden dat de producenten van digitale waren niet zoveel te lijden hebben van piraterij als de consumenten er profijt van hebben. De maatschappij als geheel heeft profijt van piraterij. Een consumentensurplus is de waarde van de consumptie van een product minus de prijs, en het producentensurplus is de prijs minus de kosten (ruwweg de winst). De totale welvaart is dan de som van het surplus van alle consumenten en producenten (waarde minus kosten). Het zou de welvaart kunnen verminderen als autoriteiten de bescherming van de rechten van intellectueel eigendom te sterk benadrukken. Als we het jaar 2003 vergelijken met 1999, had volgens onze schattingen de Amerikaanse muziekindustrie te lijden van een misgelopen jaarlijkse winst van $1.6 miljard. Totale jaarlijkse welvaart gestegen met $13.1 miljard. In 2008 daalde de jaarlijkse winst met nogmaals $1.4 miljard, terwijl de jaarlijkse welvaart steeg met wederom $12.4 miljard. In 2020 zal de jaarlijkse welvaart reusachtig zijn verbeterd met $29.7 miljard sinds 1999.

Trefwoorden:

digitale waren, piraterij

“Competing and Complementary Perspectives on the EU as a Crisis Management Actor: An Examination of the Common Security and Defence Policy through the Lenses of Idealism and Realism”

Dit proefschrift beschrijft een beleidsanalyse van het ‘Common Security and Defence Policy’ (CSDP) waarmee de acties van de Europese Unie in het internationaal crisismanagement worden verklaard.

De dissertatie geeft inzicht in de motivaties achter EU missies op het terrein van crisismanagement. Drieëntwintig CSDP missies werden onderzocht. Daaruit blijkt dat het EU crisismanagement gebaseerd is op een evenwichtige balans van realistische en idealistische invloeden (het vervullen van vitale eigenbelangen en het bevorderen van universele belangen). De perceptie van de veiligheidsomgeving is realistisch en gericht op het aanpakken van staatcentrische bedreigingen in de omgeving van de EU Lidtstaten of in hun voormalige kolonies. Deze acties worden gestuurd door idealistische principes, en zij brengen vaak niet-dwingende maatregelen met zich mee. Ondersteuning via niet-militaire instrumenten heeft daarbij de voorkeur.

Trefwoorden:

internationaal crisismanagement, EU veiligheid

“Exploring exposure in vivo in chronic pain”

Pijngerelateerde angst levert bij chronische pijnpatiënten een  substantiële bijdrage  aan het in stand houden van de ervaren functionele beperkingen. Pijngerelateerde angst is angst om te bewegen en/of angst voor (hernieuwd) letsel, of angst voor pijn of andersoortig lichamelijke sensaties, of angst voor de toekomst (bv rolstoelgebonden te raken, niet meer te kunnen werken,of niet meer de persoon te kunnen zijn die je altijd hadden willlen zijn). Een exposure in vivo behandeling (GEXP), waarbij patiënten stapsgewijs worden blootgesteld aan die situaties, activiteiten of bewegingen waar ze bang voor zijn. blijkt een effectieve behandeling te zijn. Patiënten ervaren in verschillende situaties. zowel op korte als lange termijn, minder functionele beperkingen en zelfs minder pijn en verandering op weefselniveau. Daar waar traditionele pijnbehandelingen vaak niet tot het gewenste resultaat leiden, lijkt GEXP de aangewezen behandeling. 

Trefwoorden:

chronische pijn, pijngerelateerde angst, exposure in vivo behandeling

“Towards strategies to stimulate First time trial of unfamiliar healthful food products”

Om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen, wordt Nederlanders aanbevolen de inname van verzadigd vet te beperken en voldoende groente en fruit te eten. Dit kan al bereikt worden door enkele dagelijks geconsumeerde producten te vervangen door gezondere alternatieven, bijvoorbeeld door volle kaas te vervangen door magere kaas. Het uitproberen van een onbekend product is een belangrijke eerste stap naar integratie van zo’n product in het dagelijkse eetpatroon. In het kader van dit promotietraject zijn verschillende strategieën ontwikkeld om het voor het eerst uitproberen van gezonde alternatieven te bevorderen. Resultaten van twee experimentele studies tonen onder meer aan dat het aanbieden van een proefmonster en het geven van  een smaakbeschrijving waarin een gezond onbekend alternatief product vergeleken wordt met de smaak van een bekend product simpele, maar effectieve manieren  zijn om Nederlanders een onbekend product voor het eerst te laten uitproberen.

Trefwoorden:

gezondheid, gezonde voeding, eetpatroon veranderen

“Richtlijnen in de spreekkamer. Van dogma naar dans”

“Private Law 2.0: on the Role of Private Actors in a Post-National Society”