Wetenschapsagenda november 2008

“Malaria and  Anaemie. The impact on maternal and perinatal outcomes.”

“Due diligence . Een beschouwing over het due diligence onderzoek volgens het Nederlands recht”

Het boek bevat een overzichtstudie van het fenomeen due diligence (“gepaste voorzichtigheid”of “verschuldigde oplettendheid”). Een due diligence onderzoek wordt uitgevoerd bij het tot stand brengen van zakelijke transacties, zoals fusies en overnames en kapitaalmarkttransacties. Het is van “buitenaf” niet te zien of er aansprakelijkheden aan boord worden genomen (“lijken in de kast”). Een  due diligence onderzoek wordt uitgevoerd om teleurstellingen achteraf te vermijden.

Dit proefschrift beschrijft wat er allemaal bij due diligence komt kijken. Een van de hoofdconclusies is dat op beide partijen bij een transactie een onderzoeks- én een mededelingsverplichting rust.

“Articular cartilage lesions; Advances in conservative and surgical  interventions”

Een kraakbeendefect in het gewricht herstelt niet spontaan, en leidt uiteindelijk tot klachten en slijtage. De initiële behandeling is conservatief, en kan bestaan uit het toedienen van hyaluronzuur in het gewricht.

Dit proefschrift toont aan dat hyaluronzuur een preventief effect heeft op het omliggende kraakbeen. Als conservatieve behandeling faalt, is operatief ingrijpen een optie. Eén van de nieuwe kraakbeenhersteltechnieken is de zogenaamde scaffold tissue-engineering; het implanteren van een poreus dragermateriaal, zonder of met cellen, in het kraakbeendefect. Het herstel na implantatie van verschillende dragermaterialen werd vergeleken, en het risico op ontsteking werd bepaald.

Collectebusfonds dat deel van de drukkosten gesponsord heeft: het Anna Fonds

SenterNovem heeft experimenten gefinancierd.

Trefwoorden:

kraakbeen, tissue-engineering

“Natural Ah receptor agonists in the human diet : beneficial food components or unperceived risk factors?”

Dioxines activeren het Ah-receptor signaaleiwit en dit veroorzaakt de giftigheid van deze milieuvervuilers. Ook sommige natuurlijke stoffen in groenten en fruit activeren deze Ah-receptor.

Voor dit proefschrift is onderzocht of deze natuurlijke Ah-receptor activatoren (NAhRA’s) vergelijkbare effecten kunnen hebben als dioxines. In gekweekte darmcellen komt de invloed op een belangrijke stap in de productie van eiwitten (genexpressie) overeen. Daarnaast kunnen NAhRA’s zowel positieve als negatieve effecten op DNA-schade hebben.

Na het eten van producten met veel NAhRA’s, blijken Ah-receptor activeringseffecten niet duidelijk aantoonbaar. Waarschijnlijk speelt een rol dat NAhRA’s snel worden afgebroken, en dioxines niet. Maar veelvuldige consumptie van hoge doses NahRA’s via voedingssupplementen is mogelijk niet zonder risico.

Trefwoorden:

natuurlijke Ah-receptor activatoren (NAhRA’s); DNA-schade; voedingssupplementen

“Psychophysiology and the detection of deception: Promises and perils”

Het gebruik van de traditionele leugendetector is omstreden. Een solide wetenschappelijke verankering ontbreekt, en de foutenmarge is aanzienlijk. Toch kan het registreren van lichamelijke reacties zinvol zijn binnen de politionele opsporing. Niet als leugen, maar als geheugendetector. Dat kan met behulp van metingen van hersenactiviteit, maar ook aan de hand van reacties van het autonome zenuwstelsel, zoals de transpiratie in de handpalmen. Langs deze weg kan bijvoorbeeld de aanwezigheid van daderkennis aangetoond worden. Deze methode is wetenschappelijk verankerd, en kan een bruikbare aanvulling op het arsenaal aan politionele opsporingsmiddelen vormen.

Trefwoorden:

leugendetector, geheugendetector, daderkennis, politionele opsporing

“De anatomie van de eed”

“De novo apoA-I production: regulation and nutritional effects”

Het risico op hart- en vaatziekten kan verlaagd worden door het “goede cholesterol” (HDL) in ons bloed te verhogen. 
HDL wordt direct gevormd door het eiwit apoA-I.

De conclusie in dit proefschrift is dat het verzadigd vetzuur laurinezuur (o.a. aanwezig in kokosolie en zuivelproducten) mogelijk een voedingscomponent is om de productie van het eiwit apoA-I te verhogen. Verder kan het eiwit C/EBPβ een belangrijke factor zijn in de regulatie van apoA-I in lever- en dunne darmcellen. Tot slot wordt in het proefschrift geconcludeerd dat policosanolen, stoffen in o.a. rietsuiker, geen gunstig effect hebben op de stofwisseling van cholesterol.

Het proefschrift is gedrukt met financiële ondersteuning door de Nederlandse Hartstichting en het Fonds voor het hart.

Trefwoorden:

hart- en vaatziekten, HDL, apoA-I; C/EBPβ; policosanolen

“Venous Graft Remodeling. Novel Mechanisms and Pharmaco-modulation Strategies”

“Children with cryptogenic localization related epilepsy: Clinical outcome.”

Kinderen met cryptogeen lokalisatie gebonden epilepsie (CLRE) hebben epileptische aanvallen waarvoor geen oorzaak kan worden gevonden; ongeveer eenderde van de kinderen met epilepsie heeft deze vorm van epilepsie. 
Epilepsie heeft invloed op de ontwikkeling van de neuropsychologische functies: de schoolse ontwikkelingen en het gedrag. Van een groep kinderen met CLRE werd de neurologische en neuropsychologische ontwikkeling bestudeerd.

De groep is zeer gemêleerd, maar CLRE kan ook niet worden vergeleken met andere typen epilepsie. Daarom verdient CLRE meer aandacht van onderzoekers.

Vanwege de mogelijke effecten op de verdere ontwikkeling dient ieder kind en diens ouders op een multidisciplinaire wijze begeleidt te worden. 

“Children with cryptogenic localization related epilepsy: Neuropsychological outcome.”

Kinderen met cryptogeen lokalisatiegebonden epilepsie (CLRE) hebben epilepsie waarvan de oorzaak onduidelijk is. Hun aanvallen beginnen op één punt in de hersenen.
Tot op heden was er heel weinig bekend over het beloop van CLRE. Uit dit onderzoek blijkt dat er een behoorlijke kans is dat kinderen met CLRE een redelijke aanvalscontrole (vermindering, danwel uitblijven van aanvallen) bereiken. Dit kan wel een tijd duren. In die tijd kunnen het cognitief functioneren, het gedrag en de prestaties op school negatief beïnvloed worden, wat vervolgens een grote (negatieve) invloed kan hebben op de verdere ontwikkeling van het kind.

Om dit te voorkomen, is het heel belangrijk dat het kind zo snel mogelijk na de start van de epilepsie multidisciplinair onderzocht, begeleid en gevolgd wordt. 

Trefwoorden:

epilepsie, CLRE, neuropsychologisch beloop, kinderen

“Protein supplementation as a dietary strategy to improve glycemic control in type 2 diabetes”

In dit proefschrift wordt aangetoond dat veel patiënten met type 2 diabetes (“ouderdomssuikerziekte”) die onder standaard behandeling staan van een arts, nog steeds ongemerkt kunnen leiden aan gevaarlijk hoge bloedglucoseconcentraties. De gecombineerde inname van koolhydraten met een eiwitmengsel (eiwithydrolysaat/aminozuur) leidt niet alleen voor een verhoogde insulineproductie maar ook voor een stijging van de spieraanmaak bij mensen met type 2 diabetes.

Mensen die al langere tijd type 2 diabetes hebben, maken door de consumptie van extra eiwit meer insuline aan waardoor de bloedglucoseconcentraties na een maaltijd verminderd worden wat positieve effecten kan hebben in de bestrijding van diabetes gerelateerde complicaties

Trefwoorden:

eiwitconsumptie; type 2 diabetes; hyperglycemie; spierweefselaanmaak.

“The Politics of European Union Health Policy-making”

EU gezondheidsbeleid is paradoxaal. Harmonisatie van wetgeving op dit terrein is uitgesloten, omdat financiering en organisatie van zorgsystemen nationale competenties zijn waarin ‘Brussel’ geen rol speelt.

Dit onderzoek laat zien dat de regels van het vrije verkeer soms worden ge(mis?)bruikt als rechtsbasis voor Europese wetsvoorstellen op het terrein van gezondheidsbeleid. Het gevaar is aanwezig dat volksgezondheid of gezondheidszorg daarbij op de tweede plaats komen en economische afwegingen op nummer één. Dit wordt mede bepaald door de vraag welk Directoraat-generaal (Bedrijven of Gezondheid) van de Europese Commissie verantwoordelijk is, de rol van lobbyisten en de strategische inzet van het subsidiariteitsbeginsel (wat door een lager bestuursorgaan kan worden gedaan mag niet door een hoger orgaan verricht worden). 

Trefwoorden:

EU besluitvorming; Gezondheidsbeleid

“Top Management Team Impact on Organizations: Determinants from inside and outside the boardroom”

Top Management Teams (TMT’s, in het Nederlands vaak aangeduid als ‘Raad van Bestuur’) worden geacht van belang te zijn voor hun organisaties.

Deze dissertatie, op het kruispunt van de vakgebieden management en psychologie, gaat in op de vraag hoe TMT’s een dergelijke impact kunnen hebben.

De resultaten geven aan dat de determinanten van TMT impact zich zowel binnen de directiekamer bevinden, in de interne processen en situaties, als buiten de directiekamer, op het raakvlak van TMT en middenkader. De bevindingen hebben gevolgen voor uitvoerende topmanagers, opleiders, consultants en team coaches die de impact van een TMT op de resultaten van hun organisatie willen verhogen.

Trefwoord:

impact TMT’s

“Suum cuique?-enkele opmerkingen over de rechtsmachtverdeling tussen bestuursrechter en burgerlijke rechter”

“Essays on Law and Economics of State Aid”

Het concurrentiebeleid van de Europese Gemeenschap heeft in het afgelopen decennium uitgebreide hervormingen ondergaan. Concurrentieregels zijn gemoderniseerd en vereenvoudigd en het handhavingstelsel is gedecentraliseerd. Het belangrijkste aspect van de modernisering was de invoering van een strengere economische analyse, zowel op het gebied van antitrust als van overheidssteun. Het stelsel van de Gemeenschap voor het controleren van overheidssteun was doeltreffend bij het beperken van de neiging van Lidstaten om hun bedrijven te subsidiëren om strategische of politieke redenen. Het heeft substantiële verstoringen voorkomen in de grensoverschrijdende concurrentie. Maar het systeem is niet perfect. Te veel steun is toegestaan en het toekennen van illegale steun wordt niet sterk genoeg bestraft.

Trefwoorden:

overheidssteun; antitrust; concurrentie; Europese Gemeenschap

“Psychopathic traits in Dutch adolescent offender and community samples: relationships with gender, age, institutional misbehavior, substance use and interpersonal style”

Psychopathie is een persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door interpersoonlijke- (egocentriciteit, manipulatie), affectieve- (oppervlakkige emoties, gebrek aan empathie) en gedragskenmerken (impulsiviteit, onverantwoordelijk gedrag), die een risicofactor zijn voor crimineel en gewelddadig gedrag. Psychopathische trekken manifesteren zich vaak al in de jeugd en alleen bij een  zo vroeg mogelijke identificatie is vroegtijdige interventie mogelijk.

In dit proefschrift staat de Psychopathie Checklist: Jeugd Versie (PCL:JV) centraal, een instrument voor het diagnosticeren van psychopathische trekken bij adolescenten.

Uit het onderzoek blijkt dat dit instrument betrouwbaar te gebruiken is door getrainde professionals. De PCL:JV is een sterke voorspeller van grensoverschrijdend gedrag in een justitiële jeugdinrichting, in het bijzonder van lichamelijk geweld. Er werden ook interessante verschillen gevonden in de manifestatie van psychopathische trekken bij meisjes en jongens.

“Confronting smokers with previously undetected airflow limitation for smoking cessation”

COPD (oftewel chronische bronchitis en longemfyseem) is een veelvoorkomende en ernstige longziekte die voornamelijk door roken veroorzaakt wordt. Vooral voor rokers met COPD is het van levensbelang om te stoppen met roken.

Het doel van deze studie was te onderzoeken of meer mensen stoppen als zij vroegtijdig opgespoord en geconfronteerd worden met COPD. Ruim 300 rokers deden mee aan het experiment.

De confronterende aanpak bleek op lange termijn niet beter te zijn dan een standaardbehandeling; slechts 11% was na 12 maanden nog steeds rookvrij. De hoge terugval geeft aan hoeveel moeite rokers hebben om van hun verslaving af te komen.

Trefwoorden:

stoppen met roken, COPD (chronic obstructive pulmonary disease)

“Preferenties … referenties”

“Psychological Predictors and Treatment Outcome in Chronic Pain”

Dit proefschrift zet een eerste stap naar het identificeren van specifieke psychologische factoren die van invloed kunnen zijn op het behandelingsresultaat bij chronische pijnpatiënten. Uit literatuuronderzoek blijkt dat depressie, catastroferen (overdreven negatieve gedachten over pijn) en het geen controle hebben over de pijn, een negatieve invloed hebben op de behandeling.

De resultaten van dit onderzoek onderschrijven deze bevindingen gedeeltelijk. Depressie is een belangrijke voorspeller voor de effectiviteit van een medische behandeling (zonder multidisciplinaire benadering of psychologische behandeling) bij chronische pijnpatiënten, waarbij depressieve patiënten minder resultaat van de behandeling hebben op het gebied van pijnvermindering en verbetering van kwaliteit van leven. Deze resultaten zijn een belangrijke stap in het proces van optimaliseren van de behandeling bij chronische pijnpatiënten. 

Trefwoorden:

chronische pijn en psychologische voorspellers
 

“Effects of Experimental Febrile Seizures on the Developing Brain”

Koortsstuipen zijn een soort epileptische aanvallen die worden uitgelokt door hoge koorts bij jonge kinderen. De koortsstuipen zelf zijn meestal onschuldig, maar de kans op het ontwikkelen van epilepsie neemt bij een aantal kinderen die koortsstuipen hebben gehad toe.

De resultaten zoals beschreven in het proefschrift tonen aan dat koortsstuipen in een diermodel de hersenontwikkeling verstoren. De aanmaak van nieuwe zenuwcellen is ontregeld en lang na de koortsstuipen zijn er nog veranderingen in de hersenstructuur meetbaar met behulp van een hersenscan (MRI). Ook treden er subtiele gedragsveranderingen op.

Deze resultaten suggereren dat de verstoorde hersenontwikkeling als gevolg van koortsstuipen een rol speelt in het ontstaan van epilepsie.

Trefwoorden:

koortsstuipen; epilepsie

“Genetics of mood disorders: from pharmacogenetics to disease genetics”

Stemmingsstoornissen zijn de meest voorkomende ernstige psychiatrische stoornissen bij volwassenen. Deze stoornissen worden beïnvloed door zowel genetische factoren als omgevingsfactoren.

Deze dissertatie houdt zich bezig met pharmacogenetica (de studie van genvarianten die de respons op geneesmiddelen beïnvloeden) om het verband tussen genvarianten en de reactie op antidepressiva te onderzoeken. Naast een analyse van onlangs gerapporteerde genvarianten op antidepressivarespons, bevat de dissertatie ook de eerste meta-analyse ooit van het belangrijkste gen voor antidepressivumrespons (HTTLPR).

De kennis van genetische invloed op stemmingsstoornissen and geneesmiddelenrespons kan worden gebruikt om profielen op te stellen van individuen, gekenmerkt door specifieke risico’s. Deze kennis zal het mogelijk maken de omgeving eventueel te reguleren om de negatieve impact van het individuele genetische profiel te minimaliseren. Dit zou ook kunnen leiden tot een gepersonifieerd medicijn maar tevens tot een diepere kennis van genetische invloeden op mensen.

Trefwoorden:

stemmingsstoornissen, pharmacogenetica

“High blood pressure and target-organ damage of the brain”

“Medicines for diseases of the Developing World: Innovation And Economic Policy”

Dit proefschrift gaat dieper in op de moeizame relatie tussen de publieke en de private sector bij het bestrijden van armoedeproblemen in derdewereldlanden. Bedrijven verwachten om profijt te kunnen halen uit hun investeringen, terwijl armere landen deze nieuwe producten niet kunnen kopen.

Dit proefschrift presenteert een analytisch kader voor nieuwe financieringsmethodes voor R&D. Het gaat in op de positieve en negatieve effecten van ‘push-pull’ mechanismen. Het geeft nieuwe inzichten in de relatie tussen enerzijds bedrijfsinvesteringen en technische, marktgerelateerde en financiële risico’s, en anderzijds economische stimuli inclusief octrooien die regeringen kunnen aanwenden om de ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen veronachtzaamde ziektes te steunen, en daardoor de internationale welvaart te bevorderen van de meest kwetsbare populaties in de wereld.

Trefwoorden:

armoedebestrijding, financieringsmethodes

“Corneal desiccation in rigid gas permeable contact lens wear”

Er is weinig onderzoek gedaan naar droge ogen bij dragers van vormstabiele lenzen (vroeger harde lenzen genoemd). 

De resultaten van dit proefschrift laten zien dat het knippergedrag bij dragers van vormstabiele lenzen minder optimaal is dan bij niet-lensdragers (minder volledige knipperslagen), en het minst optimaal bij mensen met droge ogen. Tevens werd gevonden dat het traanvolume op het oog minder was bij dragers van vormstabiele lenzen dan bij niet-lensdragers.

Conclusie is dat het beste gestreefd kan worden naar het beperken van het effect van de contactlens op zowel de traanfilm als de oogleden. Hiervoor is gedetailleerde informatie over de vorm van het hoornvlies benodigd. Een relatief nieuwe techniek, corneatopografie, kan helpen deze vorm beter in kaart te brengen, en kan een bijdrage leveren aan de productie van betere lenzen.

Trefwoorden:

contactlenzen, droge ogen

“Corporate Governance and Sustainability in Global Property Markets”

Vastgoed heeft zich de afgelopen decennia ontwikkeld van een alternatieve investering naar de derde investeringscategorie, naast aandelen en obligaties. Institutionele investeerders verruilen directe investeringen in vastgoed echter steeds meer voor indirecte investeringen in vastgoedfondsen. Hiermee wordt het belang van toezicht – of corporate governance – groter. Echter, waar dit toezicht zich traditioneel gezien voornamelijk richtte op het beperken van het belangenconflict tussen aandeelhouders en het management, hebben institutionele investeerders ook in toenemende mate aandacht voor de maatschappelijke verantwoordelijkheid van bedrijven.

Dit proefschrift draagt bij aan het verder inzichtelijk maken van vastgoed als volwaardige investeringscategorie, aan de hand van drie empirische studies naar de effectiviteit van toezichtmechanismen bij beursgenoteerde vastgoedfondsen.

Verder wordt in de laatste twee hoofdstukken van dit proefschrift het eerste academische bewijs geleverd voor het financiële rendement van duurzaamheid in commercieel vastgoed.

“Efficiency of Dutch hospitals”