Wetenschapsagenda maart 2009

“Innovative use of simulated patients for Educational purposes”

“Non-convulsive aspects of epilepsy in children”

“Vertrouwen in onderzoek naar verkiezingen”

 “Embodied Technological Change and Patterns of Investment in Austrian Manufacturing”

Dit onderzoek draait om drie hoofdthema’s: op de eerste plaats draagt het bij aan de opkomende discussie over wat waargenomen bedrijfscycli aandrijft en hoeveel van de Oostenrijkse bedrijfscycli kunnen worden verklaard door technologische verandering; op de tweede plaats bevestigt het onderzoek de vitale rol die investeringen spelen voor macro-economische resultaten en geeft het een rijk en coherent beeld van de investeringsstrategieën van ondernemers. Op de derde plaats veronderstelt het onderzoek dat waargenomen investeringspatronen ontstaan als antwoord op niet-verwaarloosbare kosten gecombineerd met investeringsactiviteiten en simuleert het de onderliggende bepalende kosten.

Trefwoorden:

Oostenrijks fabriekswezen, technologische verandering; bedrijfscycli; investeringen

“At Risk for Depression; the role of stress and serotonergic vulnerability”

Depressie behoort wereldwijd tot één van de meest voorkomende ernstige ziektes. Het vinden van risicofactoren voor depressie wordt tegenwoordig binnen de psychologie dan ook gezien als een belangrijke uitdaging. Gevoeligheid van het serotonerge systeem en het ervaren van stress blijken het risico op depressie te vergroten.

Uit ons onderzoek blijkt dat mensen met een familiare of genetische dispositie voor depressie gevoeliger reageren op serotonerge manipulaties (tryptofaan depletie) en ook vatbaarder zijn voor stress. Dit ondersteunt de aanname dat mensen met een serotonerge gevoeligheid na het ervaren van stress een verhoogd risico op depressie hebben.

Bovendien tonen wij aan dat dieetgeïnduceerde verhogingen van serotonine (via tryptofaan verhoging met een tryptofaan-rijk eiwit hydrolysaat ) de stemming en stressweerbaarheid verbeteren. Dit kan belangrijke implicaties hebben voor preventie en behandeling van depressie.

Trefwoorden:

Depressie, serotonine, stress

“Attention for Alcohol. On the changeability of appetitive motivational processes in alcohol abuse”

Zware sociale drinkers en alcoholisten hebben een overmatige selectieve aandacht voor alcoholgerelateerde voorwerpen zoals een bierfles, een café of iemand die drinkt uit een wijnglas. Deze ‘aandachtsbias’ is gerelateerd aan iemands drinkpatroon en het sterkst bij zwaardere drinkers voordat ze gaan drinken. In twee studies kwam naar voren dat na consumptie van kleine hoeveelheden alcohol (tot zo’n drie glazen) er een tijdelijke toename is in aandachtsbias en het verlangen naar alcohol. Na het drinken van zeer grote hoeveelheden alcohol wordt vooral het verlangen naar alcohol groter, terwijl de aandachtsbias afneemt en geen rol meer lijkt te spelen. De onderzoekers hebben een behandeling (‘aandachtstraining’) ontwikkeld die bij zware drinkers en alcoholverslaafden in nuchtere toestand de aandachtsbias afleert. Na deze aandachtstraining konden de verslaafden eerder de ontwenningskliniek verlaten en vielen ze minder snel terug in hun alcoholmisbruik.

Trefwoorden:

alcohol, verslaving, behandeling

“Algorithmic Pricing”

Algoritmische prijsbepaling is de studie waarin het wiskundige probleem wordt bekeken dat een bedrijf ondervindt tijdens het bepalen van prijzen met als doel de opbrengst te maximaliseren, gebruik makend van informatie over de voorkeuren van de consumenten.

In het proefschrift worden twee algoritmische prijsproblemen onderzocht, namelijk het productsgewijze prijsprobleem en het affiene prijsprobleem. Eerst wordt de complexiteit van deze problemen bekeken. Daarna volgt een onderzoek naar oplossingsmethoden voor deze problemen. Verder wordt er gekeken naar praktische situaties waarin deze problemen kunnen worden toegepast bijvoorbeeld bij de prijsbepaling binnen een telefoniebedrijf. Naast de theoretische resultaten worden verscheidene experimentele studies uitgevoerd.

Trefwoorden:

algoritmische prijsbepaling, winstmaximalisatie, complexiteitstheorie, approximatie algoritme

“3D dose verification for advanced radiotherapy”

Het doel van radiotherapie is de tumor een hoge stralingsdosis te geven, terwijl de gezonde weefsels en organen zoveel mogelijk worden gespaard. Hiervoor is een nauwkeurig dosimetrisch en geometrisch ontwerp van het behandelplan nodig.

In dit proefschrift zijn modellen ontwikkeld en procedures beschreven die informatie geven over de dosisafgifte, zowel vooraf als tijdens de behandeling. Deze informatie kan omgezet worden in een driedimensionaal (3D) beeld zodat de informatie over de verdeling van de stralingsdosis in het lichaam van de patiënt zichtbaar is. 3D-dosisverificatiestrategieën worden toegepast als kwaliteitswaarborg in een proefbestraling voorafgaand aan de behandeling en tijdens de behandeling (in vivo dosimetrie). Dit proefschrift behandelt beide strategieën en geeft aan hoe deze geavanceer-de modellen in een radiotherapeutische behandeling geïmplementeerd kunnen worden.

Trefwoorden:

radiotherapie, stralingsdosis, 3D

“Online Consumer-to-Consumer Communication Networks; an economic exploration of their formation and value”

Consumentencommunicatienetwerken via internet worden gekenmerkt door informatie- en sociaalgerelateerde baten en aan tijd en moeite gerelateerde kosten voor deelnemers.

Daarom hanteert dit proefschrift een economische benadering van het netwerkvormingsproces dat waardebepalend is voor consumenten en indirect voor bedrijven. Omdat bij de verbindingskeuzes van deelnemers andermans keuzes meespelen wordt een speltheoretisch model geïntroduceerd. Het voorspelt welke structuren ontstaan afhankelijk van manipuleerbare eigenschappen, zoals de verhouding tussen het belang dat gehecht wordt aan informatieve versus sociale waarde en de aan- of afwezigheid van een hooggewaardeerde expert. Ook de complexiteit van de omgeving kan de beslissing van consumenten voor bepaalde verbindingen beïnvloeden.

Labexperimenten laten zien hoe mensen systematisch complexere waardeonderdelen vereenvoudigen, bijvoorbeeld verwaarlozen wat ze van indirecte buren ontvangen en wat ze voor anderen genereren.

Trefwoorden:

consumenten, communicatie, netwerkvorming, virtual communities, besluitvorming, speltheorie, laboratoriumexperimenten. 

“Excessive alcohol use in youth on holiday; an evaluation of two intervention methods”

Jongeren op vakantie drinken vaak grote hoeveelheden alcohol, met diverse gezondheidsrisico’s tot gevolg.

In dit onderzoek worden twee mogelijke strategieën om alcoholgebruik terug te dringen getest: Community Interventie (CI) en Expectancy Challenge (EC). De eerste is erop gericht alcoholgebruik te verminderen door alcohol minder beschikbaar te maken voor jongeren (bijv. door handhaving leeftijdsgrenzen). De tweede tracht alcoholgebruik te verminderen door de verwachtingen die jongeren hebben ten aanzien van de effecten van alcohol te veranderen.  De EC had geen invloed op het drankgebruik van jongeren tijdens de vakantie.

De CI moet nog verder geoptimaliseerd worden voordat er uitspraken kunnen worden gedaan over effecten op alcoholgebruik.

Trefwoorden:

alcoholgebruik jongeren; alcolholgebruik vakantie; interventie alcoholgebruik; leeftijdsgrenzen alcoholgebruik

“The systematic recruitment of new blood donors”

Dit proefschrift beschrijft een aantal studies op het gebied van donorwerving.

Drie studies onthulden de belangrijkste determinanten van bloeddonatie, o.a. verwachting van angst en pijn, reacties van anderen, verantwoordelijkheidsgevoel. Op basis hiervan werden twee onderzoekslijnen opgezet. De wervingsfolder bleek vooral gericht op kennisoverdracht. De inhoud werd verbeterd door determinantrelevante informatie toe te voegen. Vervolgens werden een donor-werft-donor folder en ansichtkaarten ontwikkeld en geëvalueerd.

Uit de veldstudie bleek dat deze campagne een effectieve manier is om nieuwe donors te werven.

Trefwoorden: bloeddonatie; donorwerving; donatiedeterminanten

“Uitgelezen variatie”

“De oorlog van Bastiaans; de LSD-behandeling van het KZ-syndroom”

Prof.dr. Jan Bastiaans (1917-1997) was een van de meest invloedrijke en roemruchte psychiaters in naoorlogs Nederland. Hij werd vooral bekend met zijn lsd-behandeling van een bijzondere groep patiënten: de overlevenden van de Duitse concentratie- en vernietigingskampen. Met een krachtige politieke lobby, emotionele chantage en zelfs  bedreigingen vochten Bastiaans en zijn aanhangers voor het behoud van zijn methode. Hoe kon ‘papa Bas’ zó lang doorgaan met zo’n omstreden methode?

Aan de hand van portretten van patiënten en ontwikkelingen in wetenschap en samenleving schetst psycholoog Bram Enning in De oorlog van Bastiaans de strijd van Bastiaans en zijn patiënten.

Trefwoorden:

psychiatrie, Holocaust, therapiein

“Arginine biosynthesis in organ development and function”

“Exploring the Design, Planning and Control of Mental Health Care Services”

“Vascular cognitive impairment and cholinergic function: an integrative analysis in rat brain”

Veel mensen hebben na een herseninfarct last van cognitieve klachten als mentale traagheid en concentratieproblemen. Deze klachten worden vermoedelijk veroorzaakt door stoornissen in een specifiek zenuwsysteem van de hersenen: het cholinerge systeem.

Dit proefschrift toont aan dat een deel van de cognitieve klachten na een herseninfarct kan worden nagebootst in proefdieren. Verder beschrijft het onderzoek een MRI-techniek waarmee dit specifieke zenuwsysteem zichtbaar kan worden gemaakt in de hersenen van levende proefdieren.

Deze nieuwe beeldtechniek kan in de toekomst mogelijk worden gebruikt als hulpmiddel bij de diagnostiek en behandeling van mensen met cognitieve klachten na een herseninfarct.

Trefwoorden:

herseninfarct; cholinerge system; cognitieve klachten

“Multidisciplinary approach to locally advanced and recurrent rectal cancer”

In Nederland krijgen ongeveer 10.000 mensen per jaar dikke darm/endeldarmkanker. Ongeveer 50% overlijdt hieraan.

Dit proefschrift geeft aan hoe verschillende disciplines zoals radiologie, chirurgie, radiotherapie, oncologie, pathologie en moleculaire biologie belangrijke informatie kunnen verstrekken voor een optimale behandeling. Behandeling wordt steeds patiëntspecifieker, waardoor een optimale balans wordt gevonden tussen goede oncologische uitkomst en zo laag mogelijk behandelingsgerelateerde ziektecijfers.

Een radicale resectie (operatief weghalen) blijkt de belangrijkste factor voor overleving te zijn. Radicaliteit is afhankelijk van voorbehandeling met chemo- en radiotherapie en van de locatie van de tumor. Verder is gebleken dat MRI de uitgebreidheid van tumorgroei goed kan voorspellen. Hierop kan de uitgebreidheid van de operatie aangepast worden. Pathologische factoren kunnen goed voorspellen welke patiënten een grote kans hebben op een recidief na behandeling van hun tumor. 

Trefwoorden:

darmkanker; patiëntbehandeling; interdisciplinaire patiëntinformatie

“MRI in Rectal Cancer; prediction of the risk factors for a local recurrence”

Elk jaar zijn er meer dan 7500 nieuwe gevallen van darmkanker in Nederland. Het rectumcarcinoom heeft, naast het risico op uitzaaiingen, een kans van 3% tot 32% op terugkeer. Optimale chirurgische technieken en radiochemotherapie hebben geleid tot een betere controle van recidive. De twee belangrijkste risicofactoren voor terugkeer zijn de locale uitgebreidheid van de tumor en de lymfklierstatus.

Een studie met 296 patiënten (zowel in een expert center als in regionale ziekenhuizen) toont de hoge nauwkeurigheid aan van MRI met gebruik van Sinerem voor het voorspellen van beide factoren. Hierdoor is het mogelijk preoperatieve therapieën te differentiëren en een alternatief te vormen voor het standaard protocol van preoperatieve bestraling. In de laag risicogroepen kan preoperatieve radiotherapie vermeden worden; bij hoog risicopatiënten kan een agressievere therapie toegepast worden.

Trefwoorden:

rectumcarcinoom; darmkanker; lokale recidive; preoperatieve therapie; MRI; Sinerem

“MRI-based Tailored Treatment of Rectal Cancer: impact on surgical outcome”

“Wie kust doornroosje wakker?”