Wetenschapsagenda februari 2015

“Work-Family Reconciliation and Use of Parental Leave In Luxembourg; Empirical Analysis of Administrative Records”

“Biomarkers in heart failure: towards individualized therapy”

“Engaging with risks; citizens, science and policy in mobile phone mast siting controversies”

Nederlandse en Vlaamse burgers hebben zich bemoeid met plaatsing van zendmasten voor mobiele communicatie. Discussies liepen meestal uit op de vraag of je ziek wordt van straling. Na grondig onderzoek in zes gemeenten beweert Marijke Hermans dat die aandacht voor gezondheidsrisico’s andere belangrijke zorgen maskeert. Zoals gebrek aan inspraak en horizonvervuiling. Focus op volksgezondheid heeft het probleem te gemakkelijk bij de wetenschap geparkeerd. Gevolg: polarisatie. De wetenschap wordt zelf onderdeel van het publieke strijdtoneel, burgers staan buitenspel. Ze zijn niet tegen zendmasten, maar willen wel invloed op de plaatsing. Bovendien willen ze dat wetenschappelijke onzekerheden niet worden weggemoffeld, maar worden meegewogen. 

Trefwoorden:

masten voor mobiele telefonie, wetenschap, beleid, onzekere risico’s 

“VNS in children; more than just seizure reduction”

Het doel van dit proefschrift is meer inzicht verkrijgen in het effect van Nervus Vagus Stimulatie (NVS) bij kinderen met moeilijk behandelbare epilepsie.  NVS blijkt goed te worden verdragen en veilig gegeven te kunnen worden.  Voorspellers voor een goed effect van NVS ontbreken op het moment van onderzoek, maar uit dit onderzoek blijkt dat een lagere baseline plasmaspiegel van interleukine-6  geassocieerd wordt met een grotere aanvalsreductie door NVS.  Dit lijkt daarom mogelijk een gunstige prognostisch factor. Het effect van NVS op epileptische aanvallen zou deels verklaard kunnen worden door de manier waarop de omzettingsroute van tryptofaan (een neurotransmitter onder andere betrokken bij stemmingsregulatie) door NVS wordt beïnvloed. Met name na een langere periode van therapeutische stimulatie zag men een verbetering van stemming, onafhankelijk van verbetering van aanvalscontrole. Tenslotte is er geen negatief effect gevonden van NVS op gedrag noch op cognitie.

Trefwoorden:

epilepsie, behandeling, NVS

“Intracellular traffic jam: cholesterol accumulation as cause for chronic inflammatory diseases”

Doordat obesitas steeds vaker voorkomt, neemt ook het aantal mensen met een vette lever enorm toe. Sommigen ontwikkelen leverontsteking, oftewel non-alcoholic hepatic steatosis (NASH), wat weer kan leiden tot ernstig leverfalen of leverkanker en momenteel niet te behandelen is. Dit proefschrift onderzoekt de mechanismen die leverontsteking veroorzaken. Het blijkt dat de opeenstapeling van cholesterol in de lysosomen (afvalverwerkers in de cel) van Kupffer cellen gepaard gaat met een verhoogde ontstekingsreactie. Een mogelijke behandeling tegen deze lysosomale cholesterol stapeling bleek effectief. Daardoor kan dit onderzoek bijdragen aan de ontwikkeling van specifieke therapieën om die vetstapeling in de macrofagen tegen te gaan en op die manier leverontsteking te voorkomen.

Trefwoorden:

leverontsteking, vetstapeling, macrofagen

“Annexin A1 and annexin A5 in cardiovascular disease”

Dit onderzoek betreft twee eiwitten van de annexine familie en hun relatie tot hart- en vaatziekten. De belangrijkste bevindingen zijn dat annexine A5 een remmende werking heeft op het opruimen van dode cellen en hiermee verslechtert het de ‘aderverkalking’. Annexine A1 heeft een ontstekingsremmende werking en was succesvol in zowel de behandeling van ‘aderverkalking’ als in het verkleinen van de schade na een hartinfarct. Mogelijk leiden deze bevinding tot de ontwikkeling van nieuwe medicatie.

Trefwoorden:

hart- en vaatziekten, eiwitten, aderverkalking

“Application of omics to immunotoxicology: from Mechanisms of action to alternative testing strategies”

Immunotoxicologische testen zijn tot op heden vooral gebaseerd op diermodellen. Dierproeven kennen echter verscheidene nadelen, waaronder de beperkte voorspellende waarde voor mensen als gevolg van verschillen tussen mens en dier, de hoge kosten en tijdsinvestering en de ethische bezwaren in de maatschappij. Daarom bestaat er een urgente behoefte aan ontwikkeling van alternatieve teststrategieën. De vooruitgang in de moleculaire biologie, bio-informatica en systeembiologie hebben een aantal nieuwe wetenschappelijke tools opgeleverd, die veelbelovend zijn en zouden kunnen worden gebruikt voor toxicologische testen. Dit proefschrift onderzocht de toepassing van omics-gebaseerde technieken in de immunotoxicologie, wat uiteindelijk leidde tot een beter begrip van de interactie tussen immunotoxicanten en het menselijke immuunsysteem en tot de ontwikkeling van een alternatieve benadering voor testen. Dit onderzoek heeft bijgedragen aan het 3V-beleid (vervanging, vermindering en verfijning) van dierproeven.

Trefwoorden:

immunotoxicologie, teststrategieën

“Internal R&D, external R&D, and firm innovation evidence from the pharmaceutical industry”

“Effects of plant sterol and stanol esters on oxyphytosterol concentrations and postprandial metabolism”

Plantensterolen en plantenstanolen zijn bestanddelen van planten die worden toegevoegd aan functionele voedingsmiddelen, zoals verrijkte margarines met als doel het verlagen van het ‘slechte’ LDL-cholesterol. In dit proefschrift werd onderzocht of het eten van deze verrijkte margarines ook invloed heeft op de oxyphytosterolconcentraties (geoxideerde plantensterolen) in nuchtere staat en in de periode na de maaltijd. Oxyphytosterolconcentraties zouden namelijk een rol kunnen spelen bij het ontstaan van hart- en vaatziekten. Daarnaast zijn de effecten van 2 soorten antioxidanten op oxyphytosterolconcentraties onderzocht. Er werd aangetoond dat oxyphytosterolconcentraties hoger zijn in mensen met diabetes dan in gezonde mensen, maar dat deze niet worden beïnvloed door inname van plantensterolen of antioxidanten, terwijl sommige oxyphytosterolconcentraties verlaagd zijn na inname van plantenstanolen. Na het eten van een maaltijd verrijkt met plantensterolen waren de oxyphytosterolconcentraties verhoogd na inname van een tweede maaltijd. Het is nog niet duidelijk of oxyphytosterolconcentraties uit de voeding komen of dat deze gevormd worden in het lichaam.

Trefwoorden: 

voeding, plantensterolen, plantenstanolen, oxyphytosterolconcentraties

“Option Markets: Implied information, Equity process and Risk Management”

“Towards proactive care for potentially frail older people in general practice”

Ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis laten wonen, staat centraal in het Nederlandse zorgbeleid. Dit wordt nagestreefd met [G]OUD, Gezond Oud in Limburg. Door preventieve huisbezoeken vanuit de huisartsenpraktijk worden mogelijk kwetsbare 75-plussers vroegtijdig opgespoord en ondersteund op het gebied van zorg en/of welzijn. Dit proefschrift beschrijft de ontwikkeling, praktische uitvoerbaarheid en effectiviteit van [G]OUD. Ondanks dat huisartsenpraktijken en ouderen enthousiast zijn over de aanpak, zien we dit vooralsnog niet terug in termen van effecten op kwaliteit van leven en zelfredzaamheid bij de ouderen zelf. Dit heeft o.a. te maken met feit dat zorg in Nederland al van hoog niveau is. Bovendien lijkt het erop dat de kwetsbare groep ouderen niet bereikt werd omdat er vooral relatief gezonde ouderen meededen aan het onderzoek.  
Meer aandacht is nodig voor het beter aansluiten en afstemmen van de zorg  met de oudere als vertrekpunt.

Trefwoorden:

ouderenzorg, kwetsbaarheid, vroegopsporing, eerstelijn

“Cellular immunotherapy; from stem cell to lymphocyte”

Om het aantal kankerpatiënten dat aan een infectie overlijdt na een stamceltransplantatie  te verminderen, is onderzoek verricht naar de ontwikkeling van een cellulaire immuuntherapie bestaande uit onrijpe T -cellen om het afweersysteem na behandeling te versterken. Er werd een klinisch toepasbaar systeem ontwikkeld voor de productie van deze cellen vanuit stamcellen en er werd bevonden dat vitamine C deze ontwikkeling aanzienlijk verbetert en ook zorgt voor een grotere celopbrengst voor therapie. Ook bleek dat patiënten met een hematologische maligniteit (bepaalde vormen van kanker, waaronder leukemie) verlaagde vitamine C-waardes hebben. Mogelijk kan vitamine C-toediening het herstel van het afweersysteem bevorderen.

Trefwoorden:

afweersysteem, stamceltransplantatie, immuuntherapie, vitamine C

“National Parliaments in the Aftermath of the Lisbon Treaty; Adaptation to the ‘New Opportunity Structure’”

In dit proefschrift wordt de invloed van Europese integratie op nationale parlementen onderzocht. Het Verdrag van Lissabon heeft nationale parlementen nieuwe competenties gegeven op het gebied van Europese zaken. Daardoor veranderden de relaties tussen verschillende parlementaire actoren, namelijk parlementsleden, parlementaire commissies en medewerkers van parlementaire administraties. Een van de standpunten van het proefschrift is dat de parlementen zich vooral concentreren op de verdeling van competenties tussen de lidstaten en de EU. Ze hebben veel minder aandacht voor de inhoud van Europese wetsvoorstellen. Dit kan het besluitvormingsproces en de nationale discussie over Europese vraagstukken negatief beïnvloeden.

Trefwoorden:

Europese integratie, nationale parlement

“Considerations in designing an adult hearing screening programme”

“Urban Water Management Reform: the case of China”

Waterschaarste is vooral een acuut probleem in stedelijke gebieden in ontwikkelingslanden, waar een veilige watervoorziening wordt bedreigd door de snelle economische ontwikkeling en urbanisatie, de bevolkingsgroei en de verslechtering van het watermilieu. In dit proefschrift wordt beargumenteerd dat ontwikkelingslanden door geschikte beleidsmaatregelen economische ontwikkeling kunnen bewerkstelligen met een kleiner waterverbruik per hoofd van de bevolking. Bovendien hebben privatiseringen en de participatie van multinationals in de Chinese watersector bijgedragen aan de productiviteitsgroei van de gehele sector en hebben milieucampagnes en publieksparticipatie het milieubewustzijn van burgers vergroot, wat weer bijdraagt aan waterbesparing.

Trefwoorden:

China, watermanagement

“Health technology assessment in osteoporosis: New perspectives from adherence and preference studies”

“Realities and illusions of human migration: a geographical perspective”

“Branch-and-cut algorithms for graph problems”

“Obtaining information from eyewitnesses: Effects of retrieval support in eyewitness interviews”

Bij veel strafzaken zijn ooggetuigenverklaringen het enige beschikbare bewijs. Of een misdrijf wordt opgelost, kan voor een groot deel afhankelijk zijn van de kwaliteit van de verklaring. Om de betrouwbaarheid van ooggetuigenverklaringen te verbeteren, werd in dit proefschrift de effectiviteit onderzocht van retrieval support tijdens verhoren van getuigen bij de wie de omstandigheden suboptimaal waren (bijvoorbeeld door ervaring van stress bij zien van het misdrijf). Retrieval support is gebaseerd op technieken die de getuige helpen om toegang te krijgen tot hun herinnering door ze bijvoorbeeld te vragen het incident te visualiseren. De resultaten toonden dat retrieval support de kwaliteit van de herinnering verbetert waneer er sprake is van bepaalde (maar niet alle) suboptimale omstandigheden. Daarnaast kan de kwaliteit worden verbeterd wanneer getuigen meerdere malen worden verhoord. Helaas zijn politie-inspecteurs hiervan niet op de hoogte, zoals blijkt uit dit onderzoek. Daarom dienen verhoortrainingen te worden herzien en de kennis van inspecteurs over het menselijke geheugen verbeterd.

Trefwoorden:

verhoren; geheugen van ooggetuigen; getuigenverklaring; retrieval support; politie

“In vitro culture of human embryos; effects on fetal development and the role of the placenta”

IVF-kinderen doen het gemiddeld iets slechter dan kinderen die spontaan geboren worden. De oorzaak van bijvoorbeeld een laag geboortegewicht of vroeggeboorte is nog altijd onvolledig bekend. Bij de mens lijken de effecten minder uitgesproken dan bij dieren, maar de ogenschijnlijk normale pasgeborenen na IVF dragen mogelijk zaken met zich mee waar zij later last van zouden kunnen krijgen. Dit onderzoek liet zien dat in vitro kweek van menselijke embryo’s gedurende 2-3 dagen in twee verschillende media resulteert in een significant verschil in geboortegewicht na negen maanden. Ook was er een verschil in foetale ontwikkeling. In placenta’s van IVF-zwangerschappen werden veranderingen gevonden in vergelijking met placenta’s van spontane zwangerschappen. Het is daarom belangrijk dat fabrikanten van IVF-kweekmedia de exacte samenstelling van hun media openbaar maken. Daarnaast verdient onderzoek naar de veiligheid van IVF nog meer aandacht.

Trefwoorden:

IVF, risico’s, kweekmedium, placenta

“The Maternal Brain in Pregnancy and Preeclampsia”

“Een arbeidersbuurt onder de rook van ‘De Sphinx’ Het Boschstraatkwartier-Oost te Maastricht. Een sociaal-ruimtelijke geschiedenis, 1829-1904”

In 1834 legde Petrus Regout de grondslag voor zijn imperium van glas- en aardewerkfabrieken, waaruit later NV De Sphinx is voortgekomen. Deze studie onderzoekt de sociaalruimtelijke effecten van de opkomst van de keramische industrie op het Boschstraatkwartier-Oost, een wijk onder de rook van de fabrieken van Regout & Co. Driekwart eeuw na vestiging van deze fabrieken was de sociaaldemografisch gemêleerde wijk een overbevolkte achterbuurt geworden, waar huisjesmelkers zich verrijkten ten koste van de pottemennekes. Kinderen groeiden er onder erbarmelijke omstandigheden op en gingen al jong bij Regout werken, in enkele gevallen zelfs na het verbod op kinderarbeid in 1874. In de jaren 1950 deden sociologen in deze ‘achterstandswijk’ onderzoek naar ‘onmaatschappelijke gezinnen’. Uit een levensloopanalyse van vijf generaties van families afkomstig uit het Boschstraatkwartier blijkt echter, dat er meer dynamiek en variatie aanwezig was dan deze sociologen veronderstelden.

Trefwoorden:

Maastricht, geschiedenis, De Sphinx

“COPD and comorbidity”

Dit proefschrift onderzoekt voornamelijk het voorkomen en de impact van bijkomende aandoeningen of comorbiditeiten bij patiënten met COPD. Comorbiditeiten die vaak voorkomen bij patiënten met COPD werden systematisch opgespoord. Met een electrocardiogram werd vastgesteld dat hartschade vaak voorkomt en gepaard gaat met slechtere uitkomsten. Ook andere comorbiditeiten zoals een te hoog suikergehalte, overgewicht, hoge bloeddruk, botontkalking, angst en depressie komen vaak voor. Bijna alle patiënten met COPD hebben comorbiditeit en meer dan de helft van de patiënten heeft minstens vier comorbiditeiten tegelijkertijd. Hierin worden ook patronen herkend. Patiënten konden opgedeeld worden in vijf groepen op basis van deze bijkomende aandoeningen. Ten slotte werd aangetoond dat zowel afzonderlijke comorbiditeiten, als clusters van comorbiditeiten patiënten niet verhinderen om te verbeteren na longrevalidatie.

Trefwoorden:

COPD, comorbiditeiten