Wetenschapsagenda april 2009

“Psychoacoustic and neurophysiologic Investigations of auditory continuity”

Ons vermogen om geluiden te herkennen in lawaaiige omgevingen wordt geïllustreerd door de continuïteitsillusie waarin een onderbroken geluid wordt waargenomen als ononderbroken, mits een ander geluid de onderbreking maskeert. De huidige onderzoeken combineren methoden (psychoakoestiek, fMRI, elektro-encefalografie) om de onderliggende constructieve mechanismen in de menselijke hersenen bloot te leggen.

De resultaten identificeren i) akoestische, cognitieve en contextuele factoren, ii) hersenregio’s, en iii) tijdsintervallen van neurale verwerking die beslissend zijn voor het produceren van de illusie. De resultaten introduceren een neuraal-computationeel model dat kan worden ingevoerd in kunstmatige apparaten om goed horen in lawaaiige omgevingen te herstellen.

Trefwoorden:

gehoor, horen, fMRI, EEG

“Use of non-pathogenic bacteria as vectors for targeted gene expression in cancer gene therapy”

“The clinical value of TURP in patients with elevated or rising PSA”

In de diagnostiek van prostaataandoeningen vormt PSA (prostaat specifiek antigeen) een belangrijke hoeksteen. De grote beperking van PSA is echter het feit dat deze test alleen orgaanspecifiek (prostaat) en niet kankerspecifiek is. Patiënten met een stijgende PSA waarde vormen een groeiende populatie bij de uroloog.

In dit proefschrift wordt aangetoond dat bij patiënten met verhoogd PSA zonder aantoonbare prostaatkanker, gedacht moet worden aan een “asymptomatische” infravesicale obstructie (d.w.z. plasbelemmering) door een goedaardige prostaatvergroting. Het opheffen van deze belemmering door een kijkoperatie (TURP) zal bij de meeste patiënten leiden tot een supernormale PSA waarde en symptomatische verbetering en bovenal zal in de meeste gevallen geen kanker gevonden worden. 

Trefwoorden:

prostaataandoening, kanker, PSA.

“Functional and structural brain markers of Alzheimer’s disease: clinical studies using EEG and VBM”

“Mental slowness after stroke: assessment and treatment”

Een van de meest voorkomende cognitieve stoornissen na een beroerte is traagheid van informatieverwerking.

In dit proefschrift ligt de focus op de beperkingen die de patiënt ervaart in dagelijkse activiteiten (het volgen van snelle gesprekken, twee dingen tegelijk doen, snel en adequaat reageren) en op gerelateerde gevolgen zoals vermoeidheid. De effecten van de Time Pressure Management training, waarin patiënten trucjes leren om op een adequate manier om te gaan met de gevolgen van hun traagheid, worden geëvalueerd. Na de training hebben patiënten minder klachten en kunnen zij alledaagse taken sneller uitvoeren zonder dat zij daarbij meer fouten maken. De Time Pressure Management training blijkt een effectieve methode te zijn voor het omgaan met de gevolgen van traagheid van informatieverwerking.

Trefwoorden:

beroerte, traagheid van informatieverwerking, cognitieve revalidatie.

“The impact of Ankylosing Spondylitis on bone”

De ziekte van Bechterew ofwel ankyloserende spondylitis (AS) is een vorm van chronische, reumatische ontsteking met name in de wervelkolom (spondylitis). Dit leidt bij patiënten tot chronische rugpijn, stijfheid in de rug en uiteindelijk tot het vastgroeien van de wervels (ankyloseren).

Een van de conclusies van het onderzoek is dat bij patiënten met de ziekte van Bechterew de bot- en wervelkwaliteit zodanig verslechterd is, dat ze drie keer zoveel kans hebben op een wervelbreuk. Tweederde ondervond hiervan blijvend neurologische schade. Verder werd onderzocht of hyperkyfose (het kromgroeien van de wervelkolom) te meten en te voorspellen is.

Het blijkt dat drie factoren de kromming mede voorspellen: de ziekteactiviteit, de mate van syndesmofietvorming (de bothaken waarmee de wervels aan elkaar vast komen te zitten) en de wigvorming (het inzakken van de wervels).

Trefwoorden:

ziekte van Bechterew, wervelbreuk, wigvorming, hyperkyfose, syndesmofietvorming.

“Preparing for action; a behavioral and pupillometric study”

Over het algemeen geldt dat mensen sneller reageren wanneer er een cue aan een actie voorafgaat (denk bijvoorbeeld aan het oranje verkeerslicht).

Dit proefschrift concentreert zich op de voorbereidende processen die zulke versnelde reacties mogelijk maken: de zogenaamde responspreparatie. Uit vijf studies naar responspreparatie van vingers, waarin gebruik werd gemaakt van de cognitieve pupilrespons en reactietijd, bleek dat er sprake was van grote verschillen tussen het prepareren van twee vingers op één hand en het prepareren van twee vingers op twee handen. Dit bevestigt eerder onderzoek waarin werd aangenomen dat bij preparatie twee processen een rol spelen: een traag, gecontroleerd proces (twee vingers op twee handen) en een snel, automatisch proces (twee vingers op één hand).

Een van de conclusies is dat de finger-cuing-taak waardevol kan zijn als diagnostisch instrument voor het detecteren, monitoren en evalueren van cognitieve disfuncties, die specifiek betrekking hebben op gecontroleerde processen. 

Trefwoorden:

responspreparatie, pupilrespons, reactietijd, cognitieve functies 

“Differentiatie in het (Europees) contractenrecht”

Het onderzoek gaat onder meer in op de vraag of het overeenkomstenrecht dient te worden vormgegeven rond een algemeen overeenkomstenrecht, gevormd door voor alle overeenkomsten en contractspartijen geldende grondslagen en beginselen, of dat dit idee als zinloos dient te worden opgegeven en gekozen dient te worden voor een gedifferentieerd overeenkomstenrecht. Daartoe brengt de auteur onder andere argumenten voor en argumenten tegen een gedifferentieerd contractenrecht in kaart. Verder worden verschillende leerstukken van het overeenkomstenrecht onderzocht.

Trefwoorden:

Overeenkomstenrecht, privaatrecht.

“Different kinds of Precaution; a comparative anaylsis of the apllication of the precautionary principle in five different legal orders”

Deze thesis behandelt de toepassing van het precautionary principle (‘voorzichtigheidsprincipe’) in wetgeving op internationale en Europese wetgeving, en vergelijkt de toepassing van het principe in pesticide-regulering en gsm-gebruik in Zweden, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Het principe impliceert een verantwoordelijkheid tot ingrijpen en bescherming van mensen tijdens blootstelling aan gevaar bij gebrek aan wetenschappelijke overeenstemming.

Uit deze studie blijkt dat het voorzichtigheidsprincipe tegenwoordig vaak inefficiënt in inconsistent wordt toegepast. Vergelijkbare situaties worden vaak verschillend behandeld door toezichthouders en effectief herstel in rechtbanken is erg beperkt. Het wordt aanbevolen een rationeel wettelijke structuur voor het toepassen van het voorzichtigheidsprincipe in beslissingen uit te werken, zowel op nationaal niveau als op EU en internationaal niveau. 

“Earning-by-learning”

Bedrijven werken steeds vaker samen met externe partijen (consumenten en medewerkers van andere bedrijven) voor het uitvoeren van hun diensten. Voorbeelden van dergelijke diensten zijn makelaarsland.nl of online beleggingssites. Door onervarenheid of gebrek aan kennis ontstaan soms problemen in de samenwerking.

In dit proefschrift worden drie empirische studies beschreven, gericht op het verbeteren van de prestaties van de consument of partner. Bedrijven kunnen door het aanbieden van informatie of via training de prestatie van hun klanten en partners verbeteren. Dat gebeurt op een directe manier door het verbeteren van vaardigheden en het verhogen van kennis, maar ook indirect door het verhogen van het taakspecifieke zelfvertrouwen van klanten (self- efficacy) of het verhogen van kennistoepassing. Het onderzoek richt zich op deze indirecte factoren.

Op basis van de bevindingen geeft het proefschrift suggesties en richtlijnen voor bedrijven voor het aanbieden van informatie of training.

“Myocardial Infarct Healing: Rupture and remodeling”

Het proces van wondgenezing na een hartinfarct is erg ingewikkeld en kan leiden tot verschillende complicaties.

In dit proefschrift worden twee veelvoorkomende complicaties bestudeerd, namelijk infarctruptuur en hartfalen. Infarctruptuur, een scheur in het infarct, bleek gerelateerd te zijn aan een afwijking in het zogenaamde celadhesiecomplex waarmee de hartspiercellen met elkaar verbonden zijn. Met behulp van imagingtechnieken kon hartfalen worden voorspeld door de hoeveelheid myofibroblasten in kaart te brengen, een celtype dat in het infarctgebied voorkomt. Zodra deze imaging-techniek klinisch toepasbaar is, kan bij hoogrisico patiënten vroegtijdig een optimale behandeling worden ingesteld, zodat hartfalen na een hartinfarct wellicht kan worden voorkomen. 

Trefwoorden:

hartinfarct, infarctruptuur, hartfalen, imaging-techniek.

“Anytime, Anyplace, Anywhere: Kennismanagement in de platte wereld”

“Graphs, Mechanisms and Scheduling”

Traditionele optimalisatie houdt zich onder andere bezig met planningsproblemen, zoals het toewijzen van taken aan machines in een productieproces. Hoewel de meeste modellen uitgaan van een centrale planner, is er meestal sprake van verschillende agenten die met elkaar moeten samenwerken.

Dit proefschrift bestudeert mechanismen, die de samenwerking op een dusdanige manier organiseren, dat er goede oplossingen voor het planningsprobleem bereikt worden, ook al handelen de agenten egoïstisch. Een oplossing is ‘goed’ als er bijvoorbeeld de totaale tevredenheid van alle agenten, of de winst van de eigenaar van de machine, zo groot mogelijk is.

Trefwoorden:

mechanism design, roostering, optimalisatie, online optimalisatie, decentralisatie, revenue equivalence.

“Zo kan het ook. Een ander perspectief op organisatiewetenschap”

“New insights in the Surgical Treatment of Chronic Ischemic Mirtral Regurgitation”

Het defect (regurgitatie) van de mitralisklep van het hart zorgt voor complicaties bij een groot aantal hartinfarcten. Deze toestand vereist hartchirurgie en vormt nog steeds een grote uitdaging voor chirurgen. De ingreep bestaat uit het aanleggen van een bypass van de kransslagader om te zorgen voor bloedtoevoer naar zieke kransslagaders, in combinatie met een hersteloperatie van de aangeboren mitralisklep. Desalniettemin neemt het effect van de hersteloperatie na enkele jaren af, waardoor de ziekte aan de mitralisklep bij het grootste deel van de patiënten terugkeert.

Ons onderzoek levert nieuwe inzichten in de chirurgische behandeling van deze pathologie en probeert voorafgaand aan de operatie patiënten te identificeren die werkelijk kunnen profiteren van deze aanpak. 

Trefwoorden:

hart; hartinfarct, hartchirurgie

“Role of infections on intimal hyperplasia”

Na behandeling van atherosclerose raken bloedvaten vaak opnieuw verstopt door toename van het aantal gladde spiercellen in de bloedvatwand (“intima hyperplasie”).

Met verschillende diermodellen is de rol van de bacterie Chlamydia pneumoniae en het cytomegalorvirus (CMV) bij intima hyperplasie bestudeerd. Tevens is met gentherapie getracht het dichtgroeien van het bloedvat te voorkomen.

Onze resultaten tonen aan dat C. pneumoniae en CMV een rol spelen bij vaatwandverdikking in experimentele diermodellen van dotterbehandeling en bypassoperaties. Na orgaantransplantatie kon echter geen link worden aangetoond tussen C.pneumoniae en deze aandoening. C.pneumoniae en CMV infecties zijn in staat gladde spiercel proliferatie te stimuleren, ook als er slechts weinig micro-organismen in de vaatwand aanwezig waren. Tevens hebben we aangetoond dat het nieuwe medicijn FK778 functioneel is in het voorkomen van overmatige vaatwandverdikking. Tenslotte bleek gentherapie een succesvolle manier om intima hyperplasie in ons diermodel te verminderen. 

“MS: en hoe verder ?”

“Microfinance – Greater good or lesser evil”

De belangrijkste doelstelling van dit proefschrift was om diepgaander inzicht te verkrijgen in een speciale interventie die werd ontwikkeld om het grotere nut van microfinanciering in India aan te tonen. Augsburg hield een enquête in Indiase plattelandshuishoudens onder circa 500 deelnemers van de interventie en 500 mensen die niet deelnamen aan de interventie.

Dit leidde tot de conclusie dat de interventie een cruciale rol speelt bij het vereffenen van consumptieproblemen in het huishouden en in potentie deelnemers boven de armoedegrens uit kan tillen. Dit effect is sterker voor de deelnemers die daarnaast ook nog niet-financiële diensten hebben en dat wijst nog eens op het belang van een geïntegreerde aanpak van microfinanciering wanneer het de zeer armen betreft. 

Trefwoorden:

microfinanciering, India

“Ecological aspects of cognitive assessment”

Wereldwijd neemt het aantal mensen met neurologische aandoeningen zoals niet-aangeboren hersenletsel en dementie toe (respectievelijk met 12% en 66% tussen 2005 en 2030). Deze neurologische aandoeningen leiden vaak tot problemen in het dagelijks leven, niet alleen op lichamelijk gebied, maar ook op neuropsychologisch gebied, zoals cognitie, emotie en gedrag.

Bouwens’ onderzoek laat zien dat het cognitief functioneren gemeten in een testomgeving afwijkt van het functioneren in het dagelijks leven. De relatie tussen cognitie en dagelijks leven hangt onder meer af van het type dementie en bij mensen met niet-aangeboren hersenletsel levert observatie van mensen in hun eigen omgeving belangrijke aanvullende informatie op die bij neuropsychologische tests niet aan het licht komt.

Een van de conclusies is dan ook dat de relatie tussen cognitie en alledaags functioneren ingezet kan worden als diagnostisch instrument.

Trefwoorden:

niet aangeboren hersenletsel, dementie, cognitief onderzoek, dagelijks leven