Een gezonde voeding en lichaamsgewicht tijdens de zwangerschap
Visconsumptie tijdens zwangerschap: Samen met 14 andere Europese geboortecohorten hebben we onderzocht hoe visconsumptie tijdens de zwangerschap de groei van kinderen en het risico op overgewicht en obesitas beïnvloedt. We vonden dat een hoge visiname tijdens zwangerschap het risico op snelle groei en obesitas op jonge leeftijd iets vergroot, maar dit trad pas op bij meer dan 3 porties vis per week. Een mogelijke verklaring is dat er in sommige soorten vette vis hormoon-verstorende gehaltes van dioxines en PCB’s zitten. De huidige aanbeveling van het Voedingscentrum voor zwangeren is om 1x per week vis te eten, en dit is dus ook volgens dit Europese onderzoek nog steeds veilig. Dat is belangrijk omdat vis ook gezond is, en vooral vette vis een belangrijke bron is van (vis)vetzuren.
Biologische voeding: Er is veel belangstelling voor gezonde voeding in de zwangerschap, en steeds meer zwangeren kiezen bewust voor biologische voeding en eten vegetarisch of veganistisch. Om de wereldbevolking duurzaam te blijven voeden zullen we minder dierlijke voeding moeten gaan gebruiken. Dit roept de vraag op of voedingsstoffen uit dierlijke bron kunnen worden gemist in de zwangerschap en tijdens het geven van borstvoeding. Voorbeelden van dergelijke voedingsstoffen zijn vitamine B12 en visvetzuren. We hebben het verband onderzocht tussen de consumptie van biologische voeding in de zwangerschap, dieetpatronen en de inname van voedingsstoffen. We vonden dat vrouwen met een bepaalde leefstijl, zoals vegetarisme, vaker biologische voeding consumeerden. We vonden ook dat deze vrouwen meer plantaardige producten consumeerden, en minder dierlijke producten. Dit resulteerde in verschillen in de inname van voedingsstoffen. Zo zagen we dat deze vrouwen hogere innames hadden van bijvoorbeeld foliumzuur, maar lagere innames van vitamine D en B12. Gelukkig kunnen deze vitamines makkelijk worden aangevuld door voedingssupplementen. Deze vrouwen kregen ook minder ongezonde transvetten binnen. Voor andere voedingsstoffen, zoals de ijzerstatus, zagen we geen verschil.In een vervolgonderzoek, hebben we onderzocht of de inname van biologische producten een verband hield met BMI vóór de zwangerschap en zwangerschapscomplicaties. We vonden dat de consumptie van biologische voeding gepaard gaat met een gunstiger BMI (minder overgewicht) en een lagere kans op zwangerschapssuiker. Dit laatste zijn we nu verder aan het onderzoeken, met name de vraag of het de biologische herkomst van de voeding is, en/of het gezondere voedingspatroon van zwangeren die biologische producten gebruiken, en wat de invloed op de gezondheid van het kind is.
Vitamine B12: Een hogere inname in de zwangerschap van vitamine B12 uit zuivelproducten, vlees en vis gaat gepaard met een hogere vitamine B12 status in het bloed. Daaraan zien we dat deze producten een goede bron zijn van de actieve vorm van vitamine B12. Voor zwangeren die vegetarisch of veganistisch eten is het advies van het Voedingscentrum extra belangrijk: slik een vitamine B12-supplement, of gebruik producten met toegevoegde vitamine B12. Een algehele conclusie is dat biologische voeding en een lage inname van dierlijke producten goed in een gezond voedingspatroon van zwangeren past, mits aangevuld met vitamine B12.
BMI van de moeder: Zwangerschapsdiabetes en een zwangerschapsaandoeningen met een hoge bloeddruk gaan gepaard met een verhoogd risico op obesitas bij kinderen, maar het is nog niet duidelijk of dit te maken heeft met het gewicht van de moeder. Dit is onderzocht in een Europese samenwerking waar ook het KOALA-onderzoek aan bijdroeg. Daaruit bleek dat dit inderdaad zo, is en dat de BMI van de moeder daar de grootste rol in speelt. Dit ook omdat een hoger BMI van de moeder de kans op zwangerschapscomplicaties vergroot. We vonden ook dat een hoger BMI van de moeder al voor de zwangerschap en gewichtstoename tijdens de zwangerschap het risico op obesitas bij kinderen vergroten, onafhankelijk van eventuele zwangerschapscomplicaties. Dit is een onderbouwing van het advies om voor de zwangerschap te zorgen voor een gezond gewicht. Ook geeft het een onderbouwing van richtlijnen voor een optimale gewichtstoename in de zwangerschap, afhankelijk van het begingewicht.