Wetenschapsagenda april 2014

“Les interventions de la CEDEAO en Afrique de l’Ouest: Conséquences et Perspectives”

In 1990 heeft ECOWAS, een regionale economische organisatie, besloten om deel te nemen aan het oplossen van conflicten en crisissen  in West-Afrika. ECOWAS ondersteunt haar diplomatieke initiatieven met militaire acties. Maar onenigheid onder ECOWAS-leiders en druk van lobbygroepen zijn slechts een paar van de vele beperkingen waarmee de sub-regionale staatshoofden geconfronteerd worden in hun initiatieven; initiatieven die niet alleen gebaseerd zijn op de rechterlijke macht van ECOWAS, maar op internationale wetten en conventies omtrent peace keeping interventies. Zelfs al is het juridische systeem voor de verdediging en beveiliging van West-Afrika bijna up-to-date, is het een feit dat West-Afrikaanse leiders zich niet aan het systeem als geheel onderwerpen. Deze onderwerping is wel noodzakelijk voor ECOWAS om politieke crisissen en conflicten effectief te kunnen aanpakken, maar vooral ook terrorisme en piraterij, de opkomende bedreigingen van de veiligheid in West-Afrika.

Trefwoorden:

ECOWAS, West-Afrika, peace keeping interventie

“The role of EU state aid law in promoting a pro-innovation Policy; - a review from the perspective of public-private R&D cooperation”

Staatssubsidie van de EU-lidstaten vormt een belangrijk middel om innovatie te bevorderen, doordat de industrie, universiteiten en R&D instellingen met elkaar in contact gebracht worden. Daarbij is het verstrekken van openbare fondsen door universiteiten en onderzoeksinstellingen, doorslaggevend voor het verbeteren van de productiviteit en concurrentie van Europese bedrijven. De EU staat nu voor de belangrijke uitdaging een wettelijk raamwerk op te zetten dat een efficiënt gebruik van staatssteun in de R&D samenwerking bevordert. De discussies die in dit proefschrift worden weergegeven, vormen een bijdrage aan het initiatief om de huidige staatssteun te moderniseren. Om de positieve effecten van de staatsuitgave aan R&D te vergroten, wordt er meer nadruk gelegd op de behoefte aan een goed gebruik van patenten, kennis, licenties en technologieoverdracht.

Trefwoorden:

wet voor staatssteun, concurrentie, intellectueel eigendom, samenwerking in R&D

“The political Accountability of EU Agencies: Learning from the US Experience”

“Mapping Israel, Mapping Palestine”

Landkaarten die gemaakt zijn aan de hand van het Geografische Informatiesysteem (GIS) zijn van essentieel belang voor vredesonderhandelingen in Palestina en Israël, maar ze worden ook gebruikt om toegang te krijgen tot het uitgebreide controlesysteem in de bezette Palestijnse gebieden. In dit proefschrift wordt een analyse gemaakt op wat voor manier zulke gesegregeerde landschappen de praktijk van de cartografie sinds 1967 hebben bepaald. Er wordt gepleit voor een meer systematisch onderzoek naar de ongelijke impact die dit soort landschappen heeft op de wetenschappelijke kennis.

Trefwoorden:

Geografisch Informatiesysteem (GIS), landkaarten, Israël, Palestina

“Het tekort; studies over de arbeidsmarkt voor mijnwerkers in het Luikse kolenbekken vanaf het einde van de negentiende eeuw tot 1974”

Het centrale thema is het structurele tekort aan mijnwerkers in de Luikse kolenindustrie. In de meeste mijnbekkens in West-Europa was het moeilijk voldoende arbeiders te vinden en deze langdurig aan de mijn te binden. Men maakte dan ook overal gebruik van arbeidsmigranten. In het Luikse bekken echter werd het arbeidstekort na de Tweede Wereldoorlog zo acuut dat er een extreem groot beroep moest worden gedaan op buitenlandse arbeidskrachten. In ‘Het tekort’ komen de verschillende strategieën aan bod die door de mijnwerkgevers werden aangewend om voldoende arbeidskrachten te vinden. In vijf deelstudies worden verschillende groepen op de arbeidsmarkt besproken: behalve lokale mijnwerkers betreft dit ook vrouwen, migranten, pendelaars, grensarbeiders, en gedurende en na de Tweede Wereldoorlog ook krijgsgevangenen en displaced persons.

“Brain wiring and neuronal dynamics; advances in MR imaging of focal epilepsy”

Rolandische epilepsie is de meest voorkomende kinderepilepsie, waarbij de aanvallen onstaan vanuit de sensormotorische hersenschors. Uit verschillende studies blijkt dat rolandische epilepsie samengaat met taalproblemen. Het doel dit onderzoek was uit te zoeken welke hersenverbindingen hierbij betrokken zijn. Door middel van geavanceerde MRI technieken bleek dat de sensormotorische hersenschors verbonden is met bepaalde taalcentra. Bij rolandische epilepsie zouden de aanvallen via deze verbinding dus kunnen uitstralen naar de taalcentra. Inderdaad bleek dat deze verbinding bij rolandische epilepsie is verstoord, en hoe groter de verstoring, hoe lager het taalniveau. Nu we beter weten hoe rolandische epilepsie in de hersenen werkt, kunnen we gaan uitzoeken hoe deze patiëntjes meer gericht behandeld kunnen worden.

Trefwoorden:

Rolandische epilepsie, fMRI, MRI, hersenverbindingen, netwerkverstoring, leerproblemen, taal 

“The way out”

“Predictive modeling of treatment outcome in rectal cancer”

Dit proefschrift behandelt het ontwikkelen van slimme computer programma’s die voorspellingen kunnen doen over het ziekteverloop van endeldarmkanker patiënten. De eerste drie studies tonen aan dat klinische informatie, beeldvorming vóór en tijdens de bestraling en verschillende stoffen in het bloed samen een grote nauwkeurigheid geven voor de voorspelling of de tumor volledig verdwenen zal zijn na behandeling. Daaropvolgende studies tonen aan dat zowel het risico op het terug groeien van de tumor als de kans op een langdurige overleving van een patiënt met enkel klinische informatie goed voorspeld kan worden. In de nabije toekomst helpen deze voorspellingen bij het geven van een behandeling op maat, zoals het vermijden van een ingrijpende operatie of het geven van een extra dosis bestraling.

Trefwoorden:

voorspellingen, ziekteverloop, endeldarmkanker, patiënten, behandeling op maat

“Excusable Evil: An analysis of complete defenses in International Criminal Law”

Had Hitler zich kunnen beroepen op ontoerekeningsvatbaarheid? Moet een soldaat die gedwongen deelneemt aan een massaexecutie worden vrijgesproken? In het nationaal strafrecht komen strafuitsluitingsgronden - zoals ontoerekeningsvatbaarheid en dwang - veel voor. Maar wat is de rol van deze argumenten in het internationaal strafrecht? Zijn gruwelijke en grootschalige misdrijven, zoals oorlogsmisdrijven en genocide, eigenlijk wel te verontschuldigen? Uit dit onderzoek blijkt dat de meeste internationale rechtbanken het bestaan van strafuitsluitingsgronden erkennen. Echter, een beroep hierop wordt altijd afgewezen. Deze bevinding rechtvaardigt de vraag of strafuitsluitingsgronden en internationale misdrijven überhaupt wel samengaan. Deze vraag wordt hier bevestigend beantwoord en er worden een aantal aanbevelingen gedaan met betrekking tot de inhoud van strafuitsluitingsgronden in het internationaal strafrecht.

Trefwoorden:

strafuitsluitingsgronden, internationaal strafrecht

“Neuromuscular electrical stimulation in dyspneic COPD patients: a new training modality”

Dit proefschrift richt zich op neuromusculaire elektrische spierstimulatie (NMES) en spierkrachttraining als trainingsvormen bij patiënten met chronisch obstructieve longziekten (COPD) die gekenmerkt worden door een hoge mate van kortademigheid en spierzwakte. De effecten van twee verschillende vormen van NMES (hoogfrequente, HF-NMES en laagfrequente, LF-NMES) en spierkrachttraining worden met elkaar vergeleken. Het totale aantal proefpersonen aan deze studie was 120. De maximale spierkracht nam toe bij de patiënten in de HF-NMES groep en de krachttraining groep, maar niet in de LF-NMES groep. Het uithoudingsvermogen en de kwaliteit van leven nam in alle groepen toe. Bovendien is de belasting van deze vormen van spiertraining voor het ademhalingssysteem van deze patiënten gering.

Trefwoorden:

COPD, spierkrachttraining

“Zwevend en zwermend vanuit de Tuin van Akademos: Chronisch ziek of chronisch gezond … opbranden of uitdoven in de participatiesamenleving”

Donderdag 10 april 2014, 16.30 uur

“The distributional impact of risk heterogeneity, risk responsibility and control”

“Physical education’s contribution to levels of physical activity in children and adolescents”

Het bewegingsonderwijs kan een potentieel belangrijke rol spelen in het stimuleren van kinderen en adolescenten om voldoende te bewegen. Ieder kind brengt immers een groot deel van zijn of haar jeugdige leven door op school waar bewegingsonderwijs een verplicht schoolvak is. Uit dit proefschrift blijkt dat het bewegingsonderwijs verantwoordelijk is voor ongeveer 1/3 van de dagelijkse benodigde hoeveelheid beweging, maar tevens dat docenten lessen relatief eenvoudig intensiever kunnen maken waardoor deze bijdrage stijgt. Een belangrijk doel van bewegingsonderwijs is dat het leerlingen motiveert om een leven lang te bewegen. Uit dit proefschrift blijkt ook dat zoals het vak nu wordt aangeboden dit doel niet zondermeer bereikt wordt.

Trefwoorden:

beweging, onderwijs

“Long-term care after stroke; development and evaluation of a long-term intervention in primary care”

“Structural Interventions in Invasive Cardiology”

De minimaal invasieve aortaklepvervanging is een ingeburgerde behandelmethode. In dit proefschrift worden methoden onderzocht om het aantal beroertes te verminderen en de opening van de apex tijdens de ingreep zo beperkt mogelijk te houden.  
Vergeleken met zogenoemde cerebrale beschermingsmiddelen lijkt afsluiting van het linker hartoor een veel succesvollere methode om het aantal beroertes te verminderen bij hoog-risicopatiënten met atriumfibrilleren.
Een transapicale benadering van de aortaklep houdt in dat er een chirurgische incisie wordt gemaakt. In dit proefschrift zijn methoden geëvalueerd om de hartpunt op een betrouwbare manier af te sluiten met een hulpmiddel. Hiermee wordt een percutane benadering ook daadwerkelijk mogelijk.

Dit onderzoek maakt deel uit van een omvangrijke pathologiestudie.

Trefwoorden:

transkatheter aortaklepvervanging; afsluiting van het linker hartoor; beroerte; transapicale benadering; apicale sluitin

“(Post) transcriptional regulation of heart failure”

Hartfalen vormt het eindstadium van diverse hartaandoeningen en gaat wereldwijd gepaard met een hoog sterftecijfer. Hartfalen wordt voorafgegaan door ernstige pathologische ‘hermodellering’ van het hart met uitgebreide hypertrofie gevolgd door een verminderde contractiliteit en kamerdilatatie.
De mechanismen die ten grondslag liggen aan de overgang van compensatoire hypertrofie in het eindstadium van hartfalen zijn nog maar ten dele bekend. Dit onderzoek probeert meer inzicht te krijgen in de processen die een rol spelen bij pathologische her modellering van het hart, met name op de calcineuine/NFAT route. Dit is een cruciale signaalcascade die een rol speelt bij de hermodellering en dysfunctie van de hartspier bij volwassenen. Er werd uitgebreid onderzoek verricht naar de doelgenen en mogelijke modulatoren van deze route. Ondanks nieuwe inzichten blijft de betekenis van een aantal zaken onduidelijk, zoals de ontdekking van bijkomende factoren in deze route en de rol die zij spelen in het hermodelleringsproces van het hart.

Trefwoorden:

hartfalen, compensatoire hypertrofie, calcineurine/NFAT route

“Transnational networks and the common market: Business views on European integration, 1950-1980”

Door verschillende debatten binnen de Bilderberggroep, de Trilaterale Commissie en de Europese Liga voor Economische Samenwerking met elkaar te vergelijken, laat dit proefschrift zien dat bedrijven in de jaren ’50 oorspronkelijk enthousiast waren over de Europese marktintegratie. Dit enthousiasme ging over in zorgen over internationale concurrerende krachten en de corresponderende noodzaak om de Europese marktordening bij te sturen. Bovendien toont dit onderzoek aan dat sinds de vroege jaren vijftig grote Europese bedrijven overleg voerden en een Europese integratie-lobby ontwikkelden. Ten slotte maakt het proefschrift duidelijk dat de wortels van de industriële lobby voor de voltooiing van de Europese Interne Markt in 1992 lagen in de worsteling van Europese bedrijven met Amerikaanse investeringen sinds de vroege jaren zestig.

Trefwoorden:

Europese markt, industriële lobby, beleid

“Dietary strategies to modulate the metabolic profile and substrate partitioning”

“Myeloproliferative neoplasia: more insight in the pathogenesis”

Myeloproliferatieve aandoeningen (MPD of MPN) zijn ziekten waarbij het beenmerg teveel rode bloedcellen, witte bloedcellen of bloedplaatjes aanmaakt. Het zijn chronische aandoeningen die langzaam verergeren naarmate het aantal bloedcellen toeneemt. Myeloproliferatieve aandoeningen zijn relatief zeldzaam. Er worden drie verschillende myeloproliferatieve aandoeningen onderscheiden: essentiële trombocytemie (ET) woekering van bloedplaatjes, Polycythemia vera (PV) woekering van vooral rode bloedcellen, maar ook vaak van bloedplaatjes en witte bloedcellen en Primaire Myelofibrose (PMF) woekering van bindweefsel in het beenmerg
De diagnose wordt gesteld aan de hand van symptomen en beenmerg punctie. Echter, de MPN’s vertonen veel overlap in zowel symptomen als beenmergkenmerken. In dit onderzoek is gekeken naar de reproduceerbaarheid van de World Health Organisation-criteria. Hieruit bleek dat frequentie, rangschikking en combinatie van beenmerg kenmerken een belangrijke rol spelen bij de beslissing om een beenmerg biopsie te diagnosticeren.

Trefwoorden:

MPD, MPN, beenmerg, bloedcellen, bloedplaatjes, diagnose

“Making memory strategic; studies on the cognitive and biological basis of memory strategies in children and adults”

“Modern opleiden: Oude wijn in nieuwe zakken? Voor een toekomstbestendige gezondheidszorg”

“The brain speaks: functional and structural neural correlates of language production impairments in classic galactosemia”

In dit proefschrift bestuderen we problemen met taalproductie in klassieke galactosemie – een erfelijke ziekte in de galactose-stofwisseling. Verscheidene methoden uit de cognitieve neurowetenschappen zijn gebruikt, zoals elektro-encefalografie (EEG), en functionele en diffusie-gewogen magnetic resonance imaging.”Het doel is om de hersenen tijdens actieve uitvoering van een taalproductietaak te onderzoeken, om zo de link vast te kunnen stellen tussen het functioneren van de hersenen en de geobserveerde taalproblemen. In parallel, richt dit onderzoek zich ook op het functioneren van het gezonde, volwassen brein tijdens taalproductie. We concluderen dat de hersenen van patiënten met klassieke galactosemie afwijkend functioneren tijdens taalproductie en dat dit te maken heeft met zowel de cognitieve planning als de motorische planning van taal/spraak. Ook hebben we structurele afwijkingen gevonden in de verbindingen tussen hersengebieden. Tevens hebben we de potentie laten zien van multidisciplinair samenwerken om tot een beter begrip van deze ziekte te komen.

Trefwoorden:

Erfelijke stofwisselingsziekten, klassieke galactosemie, cognitieve neurowetenschappen, taalproductie, elektro-encefalografie, functionele magnetic resonance imaging (fMRI), diffusie-gewogen magnetic resonance imaging (DW-MRI)

“Life after survival of a cardiac arrest; the brain is the heart of the matter”

Uit dit onderzoek bleek dat cognitieve stoornissen (problemen in het denken zoals geheugenproblemen en verminderde concentratie) en emotionele problemen (zoals angst en depressie) vaak voorkomen na een hartstilstand. Deze ‘onzichtbare’ gevolgen bleken een grote impact te hebben op de kwaliteit van leven na een hartstilstand. 
Daarnaast hadden de partners/ mantelzorgers van overlevenden van een hartstilstand vaak last van emotionele problemen (symptomen van angst, depressie en post-traumatische stress) en voelden zij zich fors belast. Daarom werd een nieuw nazorgprogramma ontwikkeld: ‘Stilstaan en Doorgaan’, een compacte interventie gegeven door een gespecialiseerd verpleegkundige waarmee kort na ontslag uit het ziekenhuis worden gestart. In één tot zes gesprekken met patiënt en partner wist zij cognitieve en emotionele problemen op te sporen en informatie en steun te geven. Indien nodig werd doorverwezen naar meer gespecialiseerde zorg.
De nieuwe interventie bleek effectief: hun emotioneel welzijn verbeterde, ze kwamen eerder weer aan het werk en hadden betere kwaliteit van leven.

Trefwoorden:

hartstilstand, emotionele en cognitieve gevolgen, diagnose, behandeling

“Diagnostic tools for early evaluation of total hip performance; studies on preclinical and clinical monitoring of implant quality”

De totale heupprothese heeft zowel de patiënt als de samenleving een succesvolle en kosteneffectieve behandeling gebracht voor slijtage van het heupgewricht. Echter veel nieuwe designs faalden, voornamelijk door een haastige introductie op de markt, zonder degelijk onderzoek. Dit leidde tot verlies van goodwill voor de orthopedie en een heroriëntatie op wetenschappelijke integriteit en patiëntveiligheid. Regels voor een betrouwbare introductie van nieuwe prothesen werden gedefinieerd, evenals richtlijnen voor diagnostische technieken voor het monitoren van de prothesekwaliteit.  
In dit promotieonderzoek wordt het nut van heupscores, patiënt uitkomstmaten (PROM's), radiografie, scintigrafie, botdichtheidmetingen, histologie en migratie onderzoek geëvalueerd bij vergelijkende studies tussen oude en nieuwe designs. Tevens werd de rol van computersimulaties als een leidraad voor verbeteringen in implantaat design, onderzocht. Er worden aanbevelingen   gedaan voor een veiligere introductie van nieuwe prothesen op de markt.

Trefwoorden:

heupprothese, kwaliteit, diagnostische technieken, richtlijnen

“The great psychotherapy debate”