Wetenschapsagenda maart 2013

“Unified yet separated; Empirical Study on the Impact of Hierarchical Positions within Communities of Learning”

Leercommunities worden gestimuleerd om de interpersoonlijke kennisoverdracht tussen medewerkers die deelnemen aan opleidingsinitiatieven binnen organisaties te bevorderen. In eerder onderzoek werd echter zo goed als geen aandacht besteed aan het feit dat hiërarchische posities een groot obstakel kunnen zijn voor collegiale leerprocessen. Toch is in de praktijk bewezen dat het topmanagement neigt discussies te domineren en de status quo van de superieure positie te versterken, terwijl bij het lager management juist vaak een zekere angst heerst om uitspraken te doen ten overstaan van hun meerderen. Deze dissertatie behandelt deze tekortkoming door empirisch bewijs te leveren vanuit 25 leercommunities in een wereldwijde organisatie. De resultaten geven duidelijk aan dat hoe hoger de hiërarchische positie van de deelnemers is, des te actiever ze zijn en des te beter hun prestaties. Wanneer HRD managers deze inzichten verwerken in toekomstige leercommunities, kunnen zij activiteiten op het gebied van samenwerkend leren op een betere manier ontwikkelen en faciliteren, zodat deze activiteiten bijdragen aan de leerervaring van alle deelnemers, bijv. door het invoeren van een mentorsysteem of door de groepsondersteuners te instrueren om deelnemers proactief met elkaar te verbinden.

Trefwoorden:

leercommunities, leerproces, hiërarchische positie

“Neurodevelopmental toxicity detection by transcriptomics in an embryonic stem cell differentiation assay”

Voor onderzoek naar de mogelijke schadelijkheid van chemische stoffen en geneesmiddelen voor de vruchtbaarheid en het ongeboren kind worden veel proefdieren gebruikt.

Dit proefschrift beschrijft de toepassing van embryonale stamcellen in een nieuwe proefdiervrije test, waarin effecten van stoffen op de vorming van zenuwcellen kunnen worden vastgesteld. Het onderzoek richt zich op het gebruik van veranderingen in genexpressie als maat voor de effecten van stoffen, waarbij met behulp van de "transcriptomics" techniek genexpressie van alle genen tegelijk bepaald wordt. Stof-specifieke veranderingen in genexpressie blijken daarbij voorspellende waarde hebben voor de schadelijkheid van stoffen voor de ongeboren vrucht. Dit onderzoek levert een belangrijke bijdrage zowel aan de kennis over mechanismen van schadelijkheid van stoffen als aan de vermindering van het proefdiergebruik in de ontwikkelingstoxicologie.

Trefwoorden:

toxiciteit, embryo, stamceltest, ‘transcriptomics’

“Deep brain stimulation and the cerebellum”

“Lipid droplet coat proteins, skeletal muscle lipid metabolism & insulin sensitivity”

Vetstapeling in spieren speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van insulineresistentie, een met obesitas-geassocieerd voorstadium van type 2 diabetes. Echter, ook duurgetrainde atleten hebben een grote mate van vetopslag in de spieren, terwijl atleten juist zeer insulinegevoelig zijn. Dit suggereert dat niet de mate van vetstapeling, maar de eigenschappen en lokalisatie van dit spiervet bepalen of het de insuline signaalcascade hindert. 
Dit proefschrift toont aan dat de spiercellen van type 2 diabeten een intrinsiek verlaagde capaciteit hebben voor de neutrale opslag van vetten in lipidendruppels. Bovendien is aangetoond dat het creëren van opslagcapaciteit voor neutrale lipiden beschermt tegen obesitas-geassocieerde insuline resistentie in de spier. Het verhogen van de aanwezigheid van de lipidendruppel-eiwitten perilipine 2 (PLIN2) of PLIN5 in spier leidde bij ratten tot een verhoogde vetstapeling in lipidendruppels zonder de insulinegevoeligheid van de spier negatief te beïnvloeden. Verder onderzoek naar interventies die de PLIN functie en daarmee de vetopslagcapaciteit positief beïnvloeden - zoals farmacologische-, voedings- en bewegingsstrategieën, is daarom veelbelovend in het kader van de preventie en behandeling van type 2 diabetes.

Trefwoorden:

type 2 diabetes, spier, lipidenmetabolisme, vet, obesitas.

“Lifestyle and arterial stiffness in young adults: A life-course approach”

“Electronic mobility aids for persons who are visually impaired”

Personen die ernstig slechtziend of blind zijn, kunnen naast de bekende ‘witte stok’ of een geleidehond, Elektronische Mobiliteitshulpmiddelen (EMA) gebruiken om zich zelfstandig buitenshuis te verplaatsen. Deze hulpmiddelen ondersteunen bij obstakeldetectie, oriëntatie en navigatie. Dit proefschrift biedt een overzicht van verkrijgbare EMA en inzicht in hun bruikbaarheid, functionaliteit en effecten op de mobiliteit van de gebruiker. Voor het meten van de bruikbaarheid en functionaliteit en voor het meten van de effecten werden nieuwe methoden ontwikkeld. Op basis van de resultaten van het onderzoek is een adviesprotocol ontwikkeld voor de verstrekking van EMA in de praktijk. Dit is inmiddels bij de zorgaanbieders voor blinden en slechtzienden geïmplementeerd.

Trefwoorden:

slechtziendheid, blindheid, Elektronische Mobiliteitshulpmiddelen (EMA)

“Enhanced Prediction and Prevention of Drug-Induced Torsades de Pointes”

In de afgelopen decennia zijn door medicatie veroorzaakte hartritmestoornissen, waaronder Torsades de Pointes (TdP), een belangrijk onderwerp geworden in de medicijnontwikkeling. Er is een dringende behoefte aan beter begrip van de mechanismen die betrokken zijn bij de manifestatie van TdP om een betere voorspelling mogelijk te maken (via meer voorspellende surrogaatmarkers) en deze hartritmestoornis te voorkomen (via nieuwe targets). Dit proefschrift beschrijft een aantal cellulaire mechanismen die betrokken zijn bij de ‘beat-to-beat’ variatie van repolarisatie, één van de nieuwste surrogaatmarkers waarvan wordt aangenomen dat zij bruikbaar zijn voor het voorspellen van hartritmestoornissen. De dissertatie benadrukt de rol van calciumafgave vanuit de calciumopslag binnenin de myociet bij het veranderen van deze parameter. Daarnaast geeft de dissertatie een toelichting op de link tussen mechanische en elektrische activiteit onder specifieke voorwaarden en verschaft ze verdere validatie van een extra nieuwe marker voor pro-aritmia (het elektromechanische scherm). Ten slotte suggereert het onderzoek uit deze dissertatie anti-aritmische strategieën voor de ontwikkeling van nieuwe therapeutische middelen.

Trefwoorden:

hartritmestoornissen, medicijnontwikkeling, cellulaire mechanismen, markers

“Novel Perspectives in Regulation of Chondrogenic Differentiation”

In gewrichten bevindt zich kraakbeenweefsel waardoor bewegingen soepel verlopen. Wanneer kraakbeen beschadigd raakt door een trauma of osteoartrose, herstelt zich dit vaak slecht. Dit onderzoek is gericht op het vinden van nieuwe manieren om kraakbeenvorming vanuit stamcellen te stimuleren en ongewenste verbening te voorkomen. Aangetoond wordt dat een korte en zeer milde ontstekingsreactie (zoals in een wondhelingsproces) in staat is om kraakbeenvorming te stimuleren, dat fysiologische omgevingsfactoren van kraakbeen een regulerende rol spelen in het kraakbeenvormingsproces en dat het medicijn celecoxib in staat is om de verbening te voorkomen. Deze resultaten dragen bij aan de optimalisatie van kraakbeen regeneratie-technieken.
Dit onderzoek is medegefinancierd door het Reumafonds en Annafonds.

Trefwoorden:

kraakbeen, regeneratieve geneeskunde, stamcellen, osteoartrose en orthopedie

“OLD TIMES AHEAD; The Dawn of the Ageing Consumer”

Oudere consumenten vormen een grote en aantrekkelijke markt, omdat ze meestal over voldoende financiële middelen beschikken. De toekomstige omzetgroei bevindt zich in dit 50-plus segment. Daarom is het van belang om als bedrijf te weten wat de oudere consument karakteriseert. Uit onze studies blijkt dat vele oudere consumenten gezond, welvarend, actief en geïnteresseerd zijn, precies het tegenovergestelde van wat traditioneel gedacht werd. Verder zijn ze bijvoorbeeld minder gevoelig voor reclame-uitingen dan jongere consumenten, maken ze keuzes op basis van eigen ervaringen en vinden ze een aantal waarden belangrijk. Ze zijn niet alleen geïnteresseerd in eigen macht en succes, maar ook het welzijn van anderen. Deze informatie is van belang voor het bepalen van een marketingstrategie.

Trefwoorden:

50-plus consument, kenmerken, marketing

“The Triple Burden of War; an assessment of the mental health status and coping strategies of Sudanese female undergraduates for developing a psycholsocial counselor training program”

De huidige crisis in Darfur en de daarmee verbonden last voor de geestelijke gezondheid rechtvaardigden een onderzoek naar de geestelijke gezondheidssituatie van twee groepen jonge vrouwelijke Soedanese studenten: door de oorlog getroffen vrouwen uit Darfur en niet door de oorlog getroffen vrouwen uit Omdurman. De studentes uit Darfur bleken in hoge mate te lijden aan emotionele klachten die sterk samenhingen met de aanwezigheid en ernst van posttraumatisch stressstoornis. De studentes uit Omdurnam daarentegen hielden zich bezig met de ‘normale’ tertiaire uitdagingen van het studentenleven. Beide studentengroepen vertoonden echter in vergelijkbare mate een ernstige depressiestoornis en een universeel angststoornis. 

Er bestond een verschil in de mate van weerbaarheid en de copingstrategieën. Een sterke religieuze praktijk, het vermogen inter-persoonlijke relaties aan te gaan en een positieve blik op de toekomst leken de vrouwen uit Darfur in staat te stellen om te gaan met hun problemen. De studentes uit Omdurman bleken daarentegen minder geneigd deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten, stelden zich onafhankelijker op en waren liever alleen. Dit onderzoek wordt gebruikt voor het ontwikkelen van een cultuurrelevante opleiding tot adviseur op het gebied van oorlogstrauma’s. Deze opleiding kan door onderwijsinstellingen in heel Soedan worden aangeboden.

Trefwoorden:

vrouwen, copingstrategieën, oorlogstrauma, opleiding voor adviseur

“Institution and Corporate Governance”

“Integrated Chronic Care for Patients with Atrial Fibrillation”

Atriumfibrilleren (AF), een veel voorkomende hartritmestoornis, is een chronische aandoening. Deze studie onderzocht de effectiviteit van een geïntegreerde benadering van deze patiëntgroep: een door verpleegkundigen geleide, op richtlijnen gebaseerde, en door software ondersteunde polikliniek voor patiënten met AF (AF-poli).
Een gerandomiseerd wetenschappelijk onderzoek onder 712 AF-patiënten (vergelijking AF-poli en reguliere zorg) toonde een significante verbetering van het naleven van evidence based richtlijnen, resulterend in een significante reductie van cardiovasculaire ziekenhuisopnames en sterfte in de AF-poli ten opzichte van de reguliere zorg. Bovendien is deze benadering kostenbesparend. 
Praktisch gezien vormt deze uitgebreide interventie, gericht op voorlichting aan patiënten, richtlijnen en teamwork de sleutel tot succes. De resultaten bevestigen de stelling dat een geïntegreerde benadering van chronische zorg toekomstige capaciteitsproblemen en extreem hoge kosten kan voorkomen.

Trefwoorden:

Chronische zorg, geïntegreerde benadering, atriumfibrilleren

“Brain in Sight: probing the neural dynamics Underlying conscious vision”

“Doorbreking van de natrekking: in rechtsvergelijkend perspectief”

“Van paradox naar behandeling: het oude renine-angiotensine systeem in een nieuw licht”

“Screening for hepatitis C virus infection of individuals at risk hidden among the general population”

“The glutaredoxin 1/protein S-glutathionylation axis in inflammatory lung disease; in vitro to clinical characterization”

“Intranasal delivery of rapid acting drugs”

“Pien, douleur of schmerz?”

“Bot en afweer: partners of rivalen?”

“Encoding of natural sounds in the human brain”

In het dagelijkse leven worden we omringd door geluiden die taal, emotie en andere belangrijke informatie over onze omgeving overbrengen. Dit proefschrift beschrijft studies die gebruik maken van functional magnetic resonance imaging (fMRI) om te onderzoeken hoe binnenkomende geluidsgolven in de menselijke hersenen verwerkt worden. De resultaten laten zien dat in onze hersenen meerdere ordelijke representaties van geluidsfrequentie (tonotopische kaarten) bestaan. Verder zijn neuronale populaties gevoelig voor meerdere frequenties waarvan de combinaties relevant zijn voor menselijk gedrag. Deze complexe frequentie voorkeur kan een neuraal filtermechanisme reflecteren, dat ervoor zorgt dat tonotopische geluidsbeelden getransformeerd worden naar een representatie op een hoger niveau dat relevant is voor gedrag.

Trefwoorden:

natuurlijke geluiden, fMRI, menselijk gehoor, tonotopische kaarten

“Assessing outcomes of liver surgery: current status and future prospects”

“Vitamin D and Multiple Sclerosis: immunological and clinical outcome”