Wetenschapsagenda februari 2011

“Deciphering mitochondrial and molecular pathology in Type 2 Diabetes Mellitus”

Type 2 Diabetes Mellitus (T2DM) wordt veroorzaakt door een verstoorde energiehuishouding. Mitochondriën zijn de energiefabrieken van een cel en slecht functionerende mitochondriën worden als oorzaak genoemd voor de ontwikkeling van insuline resistentie, maar publicaties hierover zijn tegenstrijdig.

Dit proefschrift beschrijft de mitochondriële en moleculaire veranderingen in spier- en vetweefsel van T2DM patiënten. Aangetoond wordt dat de verminderde mitochondriële functie in spierweefsel geen oorzakelijke rol speelt, maar een gevolg is van T2DM en verbeterd kan worden door een aangepast trainingsprogramma. Tevens zijn veranderingen in moleculaire processen in preadipocyten van T2DM patiënten in kaart gebracht en is meer inzicht verkregen in de functies van twee genen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van T2DM. Deze  kennis van het ziekteproces draagt bij aan een betere behandeling van T2DM. 

Trefwoorden:

Type 2 Diabetes Mellitus, mitochondriën, genexpressie

“On fertile ground? New perspectives on gonadal function in classic galactosemia”

Klassieke galactosemie is een erfelijke stofwisselingsziekte in de verwerking van de complexe suiker galactose. Vrouwen met dit ziektebeeld hebben meestal eierstokfalen en daardoor vruchtbaarheidsproblemen.

Uit dit onderzoek blijkt dat zwangerschap in deze groep minder zeldzaam is dan gedacht, ondanks eierstokfalen. Inactiviteit van het eierstok stimulerende hormoon FSH door afwijkende versuikering als mogelijk onderliggend mechanisme is onderzocht en lijkt niet waarschijnlijk, zowel bij basaal laboratoriumonderzoek als bij stimulatietesten in patiënten. Ook mannen met galactosemie kunnen vruchtbaarheidsproblemen ondervinden, en zij lijden vaker dan verwacht aan niet-ingedaalde testikels. Verder bleken zij een vertraagde sociale ontwikkeling te hebben, die mogelijk bijdraagt aan verminderd vaderschap in deze groep.

Trefwoorden:

erfelijke stofwisselingsziekte, vruchtbaarheid, vervroegd eierstokfalen

“Innovation in Finance to Finance Innovation: Supporting pro-poor entrepreneur-based innovation”

Deze dissertatie presenteert een nieuwe manier voor het conceptualiseren van financiering van inclusieve innovatie in plattelandsgebieden door the focussen op ‘pro-poor entrepreneur-based innovation’ (PEBI) en door rekening te houden met de kennisstromen in verschillende delen van het financiële stelsel. Inclusieve innovatie heeft betrekking op innovatie die de armen betere goederen, diensten of kansen voor levensonderhoud verschaft. Dit onderzoek stelde empirisch vast dat het Indiase bankstelsel PEBI op het platteland niet efficiënt ondersteunt. In plaats daarvan is er recentelijk een alternatieve financieringssector ontstaan met drie brede categorieën van organisaties: micro-ondernemingen met risicodragend vermogen, kleinschalige financiers, en basisinnovatoren en starterscentra. Deze vullen elkaar aan en vormen een ecosysteem voor het financieren van verschillende soorten van PEBI op het platteland. Wat deze organisaties gemeenschappelijk hebben is een geïntegreerde aanpak van ondersteuning, een nadruk op partnerschap en netwerken voor het bieden van betere diensten en om ervaring op te doen, en voortdurende betrokkenheid bij de bedrijven waarin geïnvesteerd werd, evenals een duaal saldo.

Trefwoorden:

financieringsinnovatie, ondernemerschap, platteland 

“Dynamic Cooperation”

Samenwerking is essentieel in vele aspecten van ons leven en in vele situaties in de economie. We besluiten vrienden te maken, te trouwen, samen te werken en complexere partnerschappen te vormen zoals verdedigingsallianties, handelscorporaties, international overeenkomsten over milieuzaken, gemeenschappelijk exploitatiebeleid in de Europese Unie, vakbonden, of kartels. Game theory tracht ons inzicht in het gedrag van mensen in dergelijke situaties op een mathematische manier te vergroten. 

Wij tonen bijvoorbeeld aan dat – net zoals extreme dotaties leiden tot uitwisselingen in een markt – slechte initiële allocaties samenwerking faciliteren, of dat marktstructuur een cruciale rol speelt in de overeenkomsten die agenten kunnen hebben. Ons model kan ook worden gebruikt om de stabiliteit en duurzaamheid van een overeenkomst in een stochastische omgeving te beoordelen.

Trefwoorden:

game theory, samenwerking, gedrag

“Pharmacological characterization of wnt/frizzled signaling”

“Understanding HIV-related stigma”

“Clinical evaluation of the surgical and endoscopic treatment of morbid obesity”

Morbide obesitas (een BMI van > 40 kg/m2 of > 35 kg/m2),is een wereldwijd en snel groeiend gezondheidsprobleem. Dieet, beweging en gedragstherapie blijken op de lange termijn niet succesvol. Chirurgische ingrepen, als de laparoscopisch aanpasbare maagband en de verticale maagverkleining, zijn dat wel. Echter, het aantal noodzakelijke re-operaties door het optreden van complicaties na de verticale maagverkleining loopt op tot wel 65% na 7 jaar, bij een laparoscopische aanpasbare maagband tot 44%. De beste optie na een mislukte maagverkleining is een omzetting naar een Roux-en-Y maagomleiding. Dit geeft goede resultaten op de lange termijn wat betreft gewichtsverlies, verbetering van gastro-intestinale klachten en heeft een laag aantal re-operaties..Ook de duodenal-jejunal bypass sleeve, een endoscopsich geplaatse plastic sleeve in de twaalfvingerige darm, laat hoopvolle resultaten zien met 19% overgewichtsverlies na 3 maanden zonder ernstige bijwerkingen. Tevens heeft het bypass effect van de twaalfvingerige darm een zeer gustig effect op type 2 diabetes mellitus. In de toekomst zal dit verder onderzocht moeten worden.

Trefwoorden:

morbide obesitas. Chirurgie, Roux-en- Y maagomleiding,duodenal-jejunal bypass sleeve

“Vision and Audition in Motion”

“At risk for psychosis; exploring cognition as intermediate phenotype”

Dit proefschrift onderzoekt hoe cognitie als kwetsbaarheidmarker samenhangt met specifieke symptomen van psychose, en welke invloed een vertraagde cognitie op het ontwikkelen van psychotische symptomen heeft als iemand een traumatische gebeurtenis in de kindertijd heeft meegemaakt. 

Het blijkt dat een traumatisch gebeurtenis in de kindertijd leidt tot positieve symptomen van psychose (bijv. waanideeën) als er een verhoogde genetische kwetsbaarheid voor psychose bestaat. Verder wordt er aangetoond dat het subjectief ervaren van cognitieve fouten een risicofactor voor het ontwikkelen van negatieve symptomen van psychose (bijv. motivatiegebrek) kan zijn. Ook wordt er aangetoond dat patiënten, en in minder mate familieleden, een abnormale verwerking van woorden laten zien (bijv. onsamenhangende spraak), maar dat dit niet met de zogenaamde symptomen van desorganisatie samenhangt.

De conclusie is dat cognitie wel samenhangt met psychotische symptomen, maar er is geen directe samenhang met specifieke symptomen van psychose gevonden. 

Trefwoorden:

psychose, cognitie, risicofactoren

“Predicting outcome for lung cancer patients: towards individualized treatment in Radiotherapy”

“Cross-cultural intelligence amid intricate cultural webs; a tale of the UnDutchables in the Land of 1001 Smiles”

Dit onderzoek bestudeert het crossculturele werkleven van echt Nederlandse en Thaise personen in vijf Nederlandse bedrijven in Thailand. Naast het welbekende effect van botsing door crossculturele interactie waarop de academische aandacht en het publieke bewustzijn sterk geconcentreerd zijn, brengt deze studie drie andere, subtielere gevolgen van crosscultureel leven aan het licht: die van wederkerigheid, unificatie en variatie. Voor het omgaan met en gedijen in dergelijke complexe situaties hebben we meer nodig dan ons IQ en EQ en moeten we toevlucht zoeken tot een uniek soort sociale intelligentie: crossculturele intelligentie of XCQ. XCQ is een ‘leren door te doen’ uitvoering van het vermogen om crossculturele heuristiek effectief te beoefenen en het biedt een nieuw kader voor onderzoek. Maar het belangrijkste is dat deze studie als tegenhanger van de populaire en dominante opvatting over crosscultureel leven als een oorlog, de minder bekende, maar intrigerende opvatting van crosscultureel leven als een dans naar voren schuift. Een dans, die constant op zoek is naar aanvullingen, eendracht en contactlijnen.

Trefwoorden:

Nederlandse cultuur, Thaise cultuur, crossculturele interactie, crossculturele intelligentie (XCQ)

“Government Spending in Dynamic General Equilibrium Models”

Gebruikelijke economische modellen voorspellen dat de particuliere consumptie daalt wanneer de overheidsbestedingen toenemen, omdat de overheid gebruik maakt van goederen uit consumptie en investeringen. Uit de empirische literatuur is echter bekend dat de consumptie niet daalt.

Dit proefschrift analyseert de kanalen waarlangs de overheidsuitgaven lopen die van invloed zijn op het macro-economische evenwicht. Aangetoond wordt dat tijdelijke schommelingen die gevolgen hebben op de lange termijn, ook een onmiddellijke reactie van de economie laten zien omdat huishoudingen vooruit kijken. Hiermee rekening houdend, toont het proefschrift aan dat overheidsuitgaven de vraag dusdanig kunnen verhogen dat dit leidt tot consumptieverhoging.

Trefwoorden:

overheidsuitgaven, particuliere consumptie

“Diabetes self-management; strategies to support patients and health care professionals”

Het aantal mensen met diabetes is de afgelopen decennia sterk gegroeid en zal aanzienlijk blijven groeien. Daarmee neemt de noodzaak tot interventies gericht op het verbeteren van zelfmanagement toe. Dit onderzoek beschrijft de evaluatie van een counselingstrategie voor patiënten en zorgverleners. De educatieve website (www.diep.info) wordt positief gewaardeerd door gebruikers en blijkt effectief in het verbeteren van kennis over diabetes. Het gebruik van de website en het voeren van motiverende gesprekken blijkt voor zorgverleners in de dagelijkse praktijk vaak lastig. In de zorg zou meer nadruk gelegd moeten worden op educatie en counseling van patiënten als kwaliteitsaspect van diabeteszorg.

Trefwoorden:

diabetes, zelfmanagement, counseling

“Individuals’ Path to retirement”

Deze dissertatie onderzoekt financiële beslissingen van individuele personen met betrekking tot hun pensionering. We bekijken hoe mensen in Duitsland en Nederland feitelijk deze beslissingen nemen, maar ook hoe ze die zouden moeten nemen. We leveren bewijs ervoor dat mensen gemiddeld genomen veel juiste beslissingen nemen. Jonge mensen in Duitsland lijken zich bijvoorbeeld bewust van de implicaties van de pensioenhervormingen in de jaren ’90 en begin 2000, waardoor hun terugkeer naar het publieke staatspensioen afnam. Weinig mensen in Nederland participeren in de Levensloopregeling. Ons empirisch onderzoek toonde aan dat het waarschijnlijker wordt dat personen deelnemen naarmate zij ouder worden. Vanuit het oogpunt van lagere lonen en investeringsopbrengsten, een voorkeur voor vrijetijdsbesteding en redelijk ongeduld, tonen wij ook aan dat dit patroon optimaal is. Met andere woorden, personen nemen sommige beslissingen die heel goed in de lijn liggen van de levenslooptheorie. Echter niet altijd. Als het aankomt op complexe financiële producten zoals levensloopfondsen, geven onze resultaten aan dat individuele personen niet alles begrijpen en het gewicht van dit fonds in hun portfolio verminderen naarmate zij ouder worden.

Trefwoorden:

pensionering, individuele financiële besluitvorming

“Lifestyle factors and risk of pancreatic cancer”

Overlevingskansen voor alvleesklierkanker behoren tot de slechtste van alle vormen van kanker. Preventie zou daarom een belangrijke invloed kunnen hebben op de sterftecijfers. Resultaten op basis van de Nederlandse Cohort Studie naar voeding en kanker, dat in 1986 van start ging onder ruim 120.000 mensen, laten zien dat overmatig alcoholgebruik en roken het risico op alvleesklierkanker vergroot, terwijl het stoppen met roken het risico verlaagt. Onderzoekspersonen die in het verleden hebben gesport, hadden een verlaagd risico op alvleesklierkanker in vergelijking met onderzoekspersonen die nooit hebben gesport. Er bleek geen verband te bestaan met de andere onderzochte voedingsfactoren, waaronder glykemische index, energierestrictie, de inname van vlees, fruit, groente, en vitamines.

Trefwoorden:

alvleesklierkanker, risicofactoren, voeding, leefstijl

“White Collars Green Sleeves; an Interorganizational Comparison of Determinants of Energy-Related Behaviors among Office Workers”

Energiebewust gedrag draagt bij aan een beter milieu. Dit proefschrift evalueert in hoeverre en op welke wijze de organisatieomgeving het energiebewuste gedrag van kantoormedewerkers kan beïnvloeden. Vier organisaties (zowel commercieel als non-profit) in Limburg en Zuid-Holland namen deel aan het empirisch onderzoek. Uit eerder onderzoek was bekend dat gewoontes, attitudes, sociale normen en waargenomen controle over het eigen gedrag de belangrijkste factoren zijn die het gedrag op individueel niveau beïnvloeden. Organisatieaspecten hadden conform verwachting veelal een indirecte invloed via deze individuele factoren. Opvallend echter was dat er significante verschillen waren tussen de organisaties in de mate waarin gewoonte en sociale normen het gedrag beïnvloeden. Attitude en waargenomen controle speelden daarentegen een vrij constante rol. Interventies in organisaties zouden dan ook vooraf gegaan moeten worden door onderzoek naar de rol van gewoontes en sociale normen in het energiebewuste gedrag.

Trefwoorden:

energieverbruik, organisaties, invloeden op gedrag

“Context dependent face selection in a visual and semantic perspective”

In het dagelijks leven hebben we in de context van andere personen vaak een conversatie met iemand die we al lang niet meer hebben gezien. De cruciale elementen voor succesvolle interactie met deze persoon zijn de herkenning van zijn/haar gezicht en het terughalen van enige achtergrondinformatie (bijv. beroep). Het doel van ons onderzoek was te begrijpen of deze beide cognitieve processen worden beïnvloed door de aanwezigheid van (irrelevante) mensen er omheen. Wij hebben vastgesteld dat voor het herkennen van een relevant gezicht de hersenen alle andere gezichten wegfiltert. De hersenen maken echter wel gebruik van informatie op basis van de gezichten in de context voor het maken van de gezicht-beroep associatie.

Trefwoorden:

hersenen, herkenning, gezichtsselectie

“The role of NF-kB activation I fatty acid-induced insulin resistance in skeletal muscle”

“Idiopathic cardiomyopathies: the role of virus persistence and immune-mediated disease”