Wetenschapsagenda december 2010

“Essays on Economies with Heterogenous Interacting Consumers”

Deze dissertatie onderzoekt het belang van het opnemen van consumenteninteractie in theoretische modellen voor het afleiden van aggregate implicaties. Bestudeerde toepassingen zijn onder andere adverteren en R&D beleid.

De dissertatie toont aan dat veranderingen in structuur en intensiteit van consumenteninteractie het gedrag van de vraag drastisch kan veranderen. 

Trefwoorden:

consumenteninteractie, theoretische modellen, adverteren, R&D beleid

“Barrett’s esophagus and esophageal and gastric cancer subtypes: an epidemiologic perspective”

Slokdarmkanker komt steeds meer voor, maar wat zijn eigenlijk risicofactoren voor deze ziekte? Resultaten op basis van de Nederlandse Cohort Studie naar voeding en kanker, die al sinds 1986 loopt onder ruim 120.000 mensen, laten zien dat roken het risico op slokdarm- en maagkanker vergroot. Alcoholische dranken zijn een risico voor één soort slokdarmkanker (plaveiselcelcarcinoom), terwijl overgewicht de kans op de andere soort slokdarmkanker (adenocarcinoom) verhoogt. Dat veel groente en fruit eten gezond is, werd nogmaals bevestigd: het verlaagt de kans op slokdarm- en maagkanker. Verder beschermt het spoorelement selenium mogelijk tegen slokdarmkanker en één soort maagkanker (cardia kanker).

Trefwoorden:

slokdarmkanker, risicofactoren, voeding, alcohol

“Risk attitudes in a social environment”

In dit proefschrift wordt door middel van economische experimenten het effect van de sociale omgeving op het risicogedrag van individuen onderzocht in risicovolle situaties als bijvoorbeeld pandemie uitbraken, het al dan niet verkrijgen van een donorlever, terrorismedreiging, maar ook bijvoorbeeld het meedoen aan de Postcodeloterij. De sociale omgeving op zich blijkt geen grote invloed op het risicogedrag van een individu te hebben. Indien deze persoon echter de rol van sociale planner vervult en moet beslissen hoe risico’s over de sociale omgeving zullen worden verdeeld (zoals het bepalen wie al dan niet recht heeft op een donor lever, of wie wel of niet toegelaten wordt tot een studie medicijnen), heeft hij een sterke voorkeur voor procedures die voor iedereen gelden en waar het lot de verdeling bepaalt. Maar zodra de hoogte van het risico bepaald wordt door een sociale omgeving die ze zelf kunnen kiezen, gaan mensen veel sneller voor risicovolle, maar efficiente keuzes - die uiteindelijk het risico doen afnemen. Een voorbeeld hiervan is het voorstel van bondskanselier Angela Merkel om landen met een ongezond nationaal financieel systeem buiten de Europese Unie te plaatsen. De dreiging van uitsluiting zal de EU-landen dwingen beter te waken over hun financieel systeem, waardoor de kans op nog een Eurocrisis kleiner wordt.

Trefwoorden:

economisch experiment, risicogedrag, sociale omgeving, keuzegedrag

“Recidive in België en Nederland. Een analyse van 200 jaar rechtspraak en rechtsleer”

“Between family and friends: understanding the interdependence of private transfers”

“The adolescent brain: neurocognitive development and subject-related factors”

Dit proefschrift onderzoekt hoe het functioneren van de hersenen tijdens denkfuncties ontwikkelt bij adolescenten. Adolescenten van respectievelijk 13, 17 en 21 jaar activeren grotendeels dezelfde hersengebieden wanneer ze bijvoorbeeld beslissingen nemen. Echter, de mate waarin de hersengebieden actief zijn neemt toe als de jeugdige ouder wordt. Deze hersenveranderingen vinden verspreid door het brein plaats en zijn niet specifiek voor een bepaalde denkfunctie. Ze wijzen op een algemeen ontwikkelingsprincipe in het functioneren van de hersenen. Bovendien toont dit onderzoek behoorlijke individuele verschillen tussen jongeren; geslacht en de ervaren stress in de scanner beïnvloeden denkfuncties en hersenactiviteit. 
Deze onderzoeksbevindingen zijn van belang voor de manier waarop we naar adolescenten kijken. Zo wordt er bijvoorbeeld in het onderwijssysteem vanuit gegaan dat scholieren al behoorlijk goed in staat zijn tot zelfstandig werken, terwijl dit promotieonderzoek laat zien dat dit zich in de adolescentie nog ontwikkelt. 

Trefwoorden:

adolescenten, ontwikkeling hersenen

“Gastrointestinal targets to modulate satiety and food intake”

Diëten die een relatief hoger aandeel eiwitten bevatten worden beschouwd als een effectieve behandeling voor gewichtscontrole. In het bijzonder voor het voorkomen van gewichtstoename na een periode van gewichtverlies. Tot op heden is nog niet bekend of het iets uitmaakt welke specifieke eiwitten gebruikt worden in deze diëten.

In dit proefschrift wordt onderzocht welke eiwitten de beste effecten hebben op hongergevoel en voedselinname. Het blijkt dat eiwit uit erwten het beste effect hebben. Ook is gebleken dat als de afbraak van dit eiwit in de maag geremd wordt het effect nog groter is. Obese mannen aten minder na toediening van het erwten eiwit direct in de darm dan wanneer ze dit eiwit aten. Deze resultaten kunnen bijdragen aan nieuwe perspectieven in de behandeling voor overgewicht en obesitas.

Trefwoorden:

diëten, eiwitten, hongergevoel, voedselinname 

“Exploiting tumour and lung heterogeneity with radiotherapy”

Bij de huidige behandeling van longkanker met radiotherapie wordt aan de hele tumor dezelfde hoeveelheid straling toegediend. Er zijn echter aanwijzingen dat bepaalde delen van een tumor meer agressief zijn en een hogere stralingsdosis nodig hebben om genezen te worden dan andere delen.

In dit proefschrift zijn de mogelijkheden onderzocht om de stralingsdosis meer specifiek op het agressiefste deel van de longtumor te richten. Uit het onderzoek blijkt dat de effectiviteit van de behandeling met 30% zou kunnen toenemen zonder dat de bijwerkingen toenemen. Het proefschrift laat ook zien hoe je kunt bepalen hoeveel stralingsdosis de agressieve delen nodig hebben en hoe er gecontroleerd kan worden of de stralingsdosis op de goede plek wordt toegediend.

Tevens blijkt dat sommige delen van de normale longen extra gevoelig zijn voor straling en dat de dosis aan specifiek die delen zo veel mogelijk beperkt moet worden. Benadrukt wordt dat de resultaten in verder onderzoek bevestigd moeten worden.

Trefwoorden:

longkanker, radiotherapie, stralingsdosis

“Celbiologie van thrombose en hemostase: de trombus”

“To buy or not to buy: Empirical studies on Buyer-Supplier Collaboration”

Aankopende bedrijven die betere toegang willen krijgen tot de kritische hulpbronnen van een leverancier dan de concurrentie, moeten nauwe relaties ontwikkelen met de werknemers van die leverancier. Dat is de conclusie van een onderzoek door Agnieszka Blonska.

Dit onderzoek toont als een van de eerste aan dat een nauwe sociale relatie tussen koper en werknemers van het leveranciersbedrijf een positieve invloed heeft op het geven van voorkeur aan een toeleverancier bij kopers, het customizen bij leverancier en koper, en functieoverschrijdend gedrag op het gebied van informatiedeling bij kopers en leveranciers. Dit onderzoek werd zowel vanuit het perspectief van de leverancier als van de koper verricht.

Trefwoorden:

sociale relatie werknemers, customizen (naar eigen wens aanpassen van producten)

“Neurophatic pain: glial responses and plasticity in the spinal nociceptive network”

“Physical activity recognition using a wearable accelerometer. New perspectives for energy expenditure assessment and health promotion”

Een lichamelijk actieve levensstijl is belangrijk voor het leiden van een gezond leven. Vaststellen hoeveel lichamelijke activiteit nodig is voor het bevorderen van de gezondheid vereist echter objectieve en geldige instrumenten voor het controleren van de lichamelijke activiteit en de daarbij behorende fysiologische resultaten.

Deze dissertatie toont aan dat accurate herkenning van soorten lichamelijke activiteit, zoals lopen, fietsen en hardlopen, mogelijk was door het gebruik van een draagbare versnellingsmeter. Deze methode verbeterde de dagelijkse inschattingen van energiegebruik, en toonde aan dat de dagelijkse duur van het fietsen, lopen en zitten het subjectieve activiteitsniveau bepaalde. Daarnaast speelden specifieke activiteitensoorten die het gedrag van personen met overgewicht kenmerkten een sleutelrol bij het beschermen tegen hart- en vaatziekten.

Trefwoorden:

lichamelijke activiteit, versnellingsmeter 

“Algebraic polynomial system solving and applications”

Het probleem van het berekenen van de oplossingen van een stelsel van polynomiale vergelijkingen kan worden benaderd met behulp van een algebraïsche methode die het probleem omvormt tot een groot eigenwaarde probleem.

Deze methode vormt het uitgangspunt voor de ontwikkeling van computationele procedures voor de twee toepassingen die in dit proefschrift centraal staan:
(i)  De globale optimalisatie van een polynomiale functie in meerdere variabelen, en
(ii) het model-orde reductie probleem voor reducties van grootte een, twee of drie.

Trefwoorden:

polynomiale vergelijkingen

“Mood and Motivation in Parkinson’s disease”

“Genetic background and impact of Staphylococcus aureus in a cross-border region”

MRSA (dé ziekenhuisbacterie) komt meer voor in Belgische en Duitse ziekenhuizen in de Euregio Maas-Rijn dan in Nederlandse ziekenhuizen. Het ‘Search & Destroy’ beleid van de Nederlandse overheid heeft  gezorgd voor een inperking van de MRSA besmettingen in ziekenhuizen.

Via genetisch onderzoek toont dit proefschrift aan dat verschillende MRSA-varianten zich in de Nederlandse patiëntenpopulatie verspreid hebben. Omdat er veel grensoverschrijdend ‘verkeer’ van patiënten tussen ziekenhuizen is, en er nieuwe ‘varianten’ van de MRSA-bacterie verschijnen, moet het MRSA beleid tussen de ziekenhuizen in de Euregio Maas-Rijn op elkaar afgestemd worden om overdracht van MRSA tussen patiënten te vermijden.

Trefwoorden:

MRSA, grensoverschrijding, Euregio Maas-Rijn

“MR Imaging of coronary atherosclerosis”

Atherosclerose (aderverkalking) vormt de basis van ernstige ziekten als hartinfarct of beroerte. MRI is een techniek die bloedvaten en eventueel daarin aanwezige atherosclerose af kan beelden. Uit onze onderzoeken is gebleken dat MRI accuraat atherosclerose in de kransslagaders kan detecteren en lokaliseren bij patiënten met pijn op de borst, maar ook bij gezonde personen van middelbare leeftijd. Daarnaast is het gelukt om een nieuwe en snellere methode te ontwikkelen voor het afbeelden van de vaatwand van de kransslagaders en demonstreren we een methode om MRI van het hart en de hartspier op scanners met hogere veldsterkte te optimaliseren.

Trefwoorden:

aderverkalking, MRI, kransslagaders

“Risks and recommendations in WRULD”

Muisarmen, tegenwoordig niet meer RSI maar KANS genoemd (klachten arm, nek, schouder), komen nog steeds veel voor en zorgen voor hoge kosten.
Fysiotherapie en houdingstherapie geven onvoldoende resultaat, zelfs bij beginnende klachten. Bij het ontstaan van KANS spelen stressvolle werksituaties en een perfectionistische instelling een grote rol. Bij het aanhouden van de klachten speelt de manier waarop men zijn klachten beleeft en als psychische last ervaart een grote rol. Risicofactoren zoals een perfectionistische instelling en angst, waaronder angst voor pijn waardoor activiteiten worden vermeden, verdienen meer aandacht.
In de behandeling van KANS zou dan ook begeleiding door een psycholoog (voor perfectionistische personen) en een gedragstherapeut (voor angstige personen) opgenomen moeten zijn. Bovendien is sport belangrijk voor KANS patiënten. Fitte personen ervaren minder last. 

Trefwoorden:

muisarm, KANS, behandeling

“Coronary heart disease in the Netherlands: Incidence, etiology and risk prediction”

Aandoeningen van de kransslagaders, zoals een hartinfarct, veroorzaken een hoge ziektelast in Nederland.

Dit proefschrift beschrijft hoe vaak deze aandoeningen vóórkomen en wat het verband is met verscheidene risicofactoren. Tevens is een risicoscore ontwikkeld waarmee voorspeld kan worden hoe groot iemands kans is om de komende tien jaar een hartaandoening met een fatale dan wel niet-fatale afloop te krijgen. Deze kans wordt berekend aan de hand van zijn of haar risicofactoren. Op basis van een dergelijke score kan besloten worden tot leefstijladviezen of het starten van een behandeling om zo het risico op een hartaandoening voor die persoon te verlagen.

Trefwoorden:

aandoeningen van de kransslagaders, incidentie, risicofactoren, risicoscore

“Veni, Vidi, da Vinci”

“Imaging of carotid atherosclerosis”

“Pax6 in Mammalian degenerative retina”

“Paratonia enlightened; definition, diagnosis, course, riskfactors and treatment”

“Polyethylene Wear in Total Hip Arthroplasty”

“Surgery for knee osteoarthritis: outcome measurements and their clinimetric implications”

“Solving Difficult Game Positions”

“New horizons in lymph node imaging in head and neck cancer”

“Toxicogenomic Responses to N-Nitroso Compound Exposure in Relation to Human Colorectal Cancer Risk”

In dit onderzoek wordt aangetoond dat een dieet met veel rood vlees leidt tot veranderingen in de activiteit van genen in de darm die het risico op darmkanker kunnen verhogen. Dat kan verklaren waarom de inname van rood vlees al jaren in verband wordt gebracht met de ontwikkeling van darmkanker. Verondersteld werd dat rood vlees een groep stoffen, nitrosamines genaamd, in de darm zou verhogen en dat die stoffen vervolgens de genactiviteit zouden beïnvloeden. Dit blijkt niet zo te zijn, rood vlees verhoogde de vorming niet. De aanwezige nitrosamines brachten wel kankerverwekkende veranderingen in de genactiviteit teweeg, maar deze veranderingen zijn dus niet direct aan het eten van rood vlees te wijten.

Trefwoorden:

kanker, darmkanker, rood vlees, nitrosamines, N-nitroso verbindingen

“Perceived cognitive problems in Young-old adults: contextual factors, assessment and intervention”

“Molecular imaging of biologic characteristics and drug uptake”

Eén van de vernieuwingen in de medische zorg is het aanbieden van 'een behandeling op maat'. Het wordt verwacht dat deze specifieke behandelingen verbeteringen in de overleving van kanker patiënten te weeg brengt. In het promotieonderzoek van Hugo Aerts, welke hij donderdag 16 december verdedigt, heeft hij moleculaire imaging technieken bekeken voor deze rol. Het is gebleken dat CT-PET scans gebruikt kunnen worden om de gevaarlijkste gebieden in de tumor te identificeren, welke gecompenseerd kunnen worden met een hogere radiotherapie dosis. Gebaseerd op deze succesvolle resultaten zal de komende jaren in klinische studies deze hypothese getest worden. Het onderzoek werd gefinancierd door het Koningin Wilhelmina Fonds (KWF).

Trefwoorden:

medische zorg, CT-PET scans, behandeling tumoren

“Veneuze Pathologie in Beeld”

“An inconvenient deliberation: The Precautionary Principle’s Contribution to the Uncertainties Surrounding Climate Change Liability”

Deze dissertatie richt zich op een wettelijk perspectief van het interdisciplinaire probleem van Klimaatverandering in termen van de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor schade die wordt veroorzaakt door de activiteiten van meerdere actoren. Op een integrerende, probleemgerichte manier bekijkt dit boek hoe wetenschappelijke onzekerheden vertaald worden in wettelijke onzekerheden in een aansprakelijkheidsclaim voor de schadelijke gevolgen van Klimaatverandering. In deze context analyseert het boek hoe het Voorzorgsbeginsel, dat erop is gericht onzekerheid hanteerbaar te maken, kan helpen bij het wegnemen van enkele van de wettelijke obstakels in een dergelijke claim, terwijl het tegelijkertijd mogelijk nieuwe aansprakelijkheden creëert. Het boek doet aanbevelingen voor een consequente toepassing van het beginsel, en houdt voldoende rekening met de flexibele interpretatie ervan zowel in publieke als in private besluitvorming, en in rechterlijke appreciatie bij zaken op het gebied van aansprakelijkheid voor Klimaatverandering.

Trefwoorden:

 klimaatverandering, verantwoordelijkheid, onzekerheid, voorzorgsbeginsel

“The role of the skeletal muscle in early-stage metabolic syndrome”

De spier speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het metabool syndroom (stofwisselingsaandoening vanwege disbalans tussen eten en bewegen). De wereldwijde toename van het metabool syndroom wordt veroorzaakt door vetrijke voeding. Dit proefschrift beschrijft het effect van vetrijke voeding op de spier door moleculaire veranderingen op gen-, eiwit- en vetmetabolietniveau te bestuderen. Vetrijke voeding veroorzaakt moleculaire veranderingen in de spier die duiden op een vergroting van de capaciteit van de vetstofwisseling. Door daadwerkelijk de vetstofwisseling te meten werden de moleculaire veranderingen bevestigd. Deze bevindingen laten zien hoe moleculaire onderzoek succesvol geïntegreerd kan worden met meer toegepast onderzoek.

Trefwoorden:

metabool syndroom, spier, vetrijke voeding

“The role of dairy products and constituents in metabolic risk management”

Het metabool syndroom is een combinatie van verschillende risicofactoren voor hart- en vaatziekten. In dit project hebben we de effecten van zuivelproducten op deze risicofactoren bestudeerd bij proefpersonen met overgewicht. Op de langere termijn blijkt dat consumptie van halfvolle zuivelproducten de systolische bloeddruk (de bovendruk) verlaagt, maar geen positieve effecten heeft op andere risicofactoren. Op de korte termijn heeft melk negatieve effecten op het vetgehalte in het bloed direct na een maaltijd, maar positieve effecten op het glucosegehalte. Verder onderzoek moet aantonen of deze bevindingen ook gelden voor andere zuivelproducten, andere hoeveelheden, of andere populaties.

Trefwoorden:

zuivelproducten, metabole risicofactoren, metabool syndroom

“Het persoonlijke genoom: het begin van een nieuw tijdperk in de gezondheidszorg”

“Manipulability, Decomposability, and Rationalizability”

Sociale-keuzetheorie houdt zich bezig, zoals de naam al zegt, met technieken voor het vinden van een alternatief voor een maatschappij met respect voor hun voorkeuren boven de reeks alternatieven. Natuurlijk moet zo’n techniek enkele wenselijke eigenschappen bezitten, zoals strategiebestendigheid en unanimiteit. Strategiebestendigheid garandeert dat de individuen niet beter af zijn door hun werkelijke voorkeuren verkeerd voor te stellen, terwijl unanimiteit impliceert dat als alle agenten dezelfde voorkeur aangeven, het bestuur de top van die gemeenschappelijke voorkeur selecteert. Echter, de klassieke resultaten van Gibbard (1973) en Satterthwaite (1975) hebben aangetoond dat als we rekening houden met alle mogelijke voorkeuren van de individuen, het dictatoriale bestuur het enige is dat aan deze eigenschappen voldoet. Aangezien alle niet-dictatoriale besturen manipuleerbaar zijn, doet zich de natuurlijke vraag voor welk het minst manipuleerbaar is, d.w.z. manipuleerbaar op een minimaal aantal profielen. Verder laat dit onmogelijkheidsresultaat een andere vraag open: zijn in een beperktere context andere besturen dan dictatorschappen strategiebestendig? Wij bestuderen deze twee fundamentele vragen in dit onderzoek. 

Trefwoorden:

sociale-keuzetheorie, strategiebestendigheid

“Paternal Exposure to benzo(a)pyrene; a genetic risk in offspring?”

Dagelijks worden we blootgesteld aan milieugevaarlijke stoffen, die onze gezondheid en mogelijk dat van ons nageslacht beïnvloeden. Benzo(a)pyreen, bijvoorbeeld, wordt gevormd bij de verbranding van organische materialen, zoals hout, diesel en tabak. Onderzoek heeft al aangetoond dat benzo(a)pyreen DNA-mutaties en daardoor kanker kan veroorzaken. Dit proefschrift beschrijft de DNA-beschadigende effecten van benzo(a)pyreen in testes en mannelijke geslachtscellen van muizen en toont aan dat benzo(a)pyreen kiembaanmutaties kan veroorzaken in spermatogoniale stamcellen van muizen. Overdracht van deze mutaties op het nageslacht verhoogt mogelijk de kans op ziektes, zoals kanker, op jonge leeftijd. Toekomstig onderzoek moet aantonen of benzo(a)pyreen kiembaanmutaties veroorzaakt in mensen.

Trefwoorden:

benzo(a)pyreen, DNA-schade, mutaties, kiembaan

“The Institutional Transformation of social policy in east central Europe: Poland and Hungary in comparative and historical perspective”

“Human resource management practices and learning for innovation in developing countries: Pharmaceutical firms in Mexico”