Wetenschapsagenda januari 2010

“The nucleus accumbens: stimulate your impulse”

“Onset, course and comorbidity of bipolar symptoms and treatment setting”

Manische, depressieve en psychotische symptomen kunnen deel uitmaken van de bipolaire stoornis, ook wel manisch-depressiviteit genoemd. De ernst, de snelheid van verbetering en de impact van deze symptomen blijken te worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals het gebruik van cannabis of andere drugs, of het gelijktijdig aanwezig zijn van de symptomen. Ook een nadelige sociale context, zoals het niet hebben van een relatie of een afhankelijke woonsituatie, blijkt een negatief effect te hebben op de ernst en impact van deze symptomen. Daarnaast levert het onderzoek indirecte aanwijzingen voor een algemene afwijking in dopamine-activiteit in het brein van patiënten met een bipolaire stoornis.

Trefwoorden:

bipolaire stoornis, cannabis, dopamine-activiteit

“Fetal asphyxia: Friend or foe ?”

Zuurstoftekort (asfyxie) voor, tijdens of vlak na de geboorte is wereldwijd één van de meest voorkomende problemen in de verloskunde. Het vormt de voornaamste doodsoorzaak bij pasgeborenen. De oorzaak is meestal in een gebrekkige zuurstofoverdracht, bijvoorbeeld door een loslatende placenta of afklemming van de navelstreng. Afhankelijk van de ernst van het zuurstofgebrek kan dit leiden tot hersenschade. Over de langetermijneffecten van asfyxie is weinig of niets bekend. Mogelijk zou het een belangrijke factor kunnen zijn die bijdraagt aan neurodegeneratieve ziekten (bv. Parkinson).

Dit proefschrift laat zien dat ernstige foetale asfyxie leidt tot stoornissen in de motorische activiteit en angstgedrag, gepaard gaande met verlies van de bijbehorende hersencellen. Ook het aantal verbindingen tussen hersencellen verandert. Het tweede deel van dit proefschrift laat zien dat asfyxie, wanneer deze voldoende mild is, ook bescherming kan bieden, omdat het het weefsel resistenter maakt tegen de schadelijke effecten van langdurige asfyxie (asfyctische preconditionering).

Trefwoorden:

asfyxie, hersenschade, pasgeborenen

“Sexual risk behavior and mental health of young gay men”

Mannen die seks hebben met mannen blijven een risico lopen op het krijgen van een HIV infectie als gevolg van onbeschermde anale seks. Onderzoek laat zien dat onder jonge mannen veel seksueel risicogedrag voorkomt.

In dit proefschrift wordt onder andere longitudinaal onderzoek beschreven naar seksueel risicogedrag van homojongeren tijdens hun coming-out. De resultaten laten zien dat een substantieel deel van de homojongeren geen condooms gebruikt tijdens de eerste keer anale seks en tijdens opeenvolgende episodes van anale seks. Dit vraagt om HIV preventieve interventies zodat deze doelgroep aangespoord wordt altijd condooms te gebruiken tijdens anale seks.

Dit proefschrift kwam tot stand met hulp van het Aidsfonds.

Trefwoorden:

HIV infectie, homojongeren, seksueel risicogedrag

“Quantitative contrast-enhanced MRI of the microvasculature”

De groei van nieuwe, microscopisch kleine bloedvaten speelt een belangrijke rol bij een aantal veel voorkomende ziektes zoals kanker en hartinfarcten. Momenteel worden bijvoorbeeld nieuwe therapieën ontwikkeld waarmee vaatgroei geremd kan worden in kwaadaardige tumoren, of waarmee vaatgroei juist gestimuleerd kan worden in het hart na een infarct. Echter, om de werkzaamheid van deze therapieën in een vroege fase te kunnen evalueren en sturen zijn niet-invasieve technieken noodzakelijk.

In dit proefschrift worden nieuwe MRI technieken beschreven en toegepast waarmee vaatgroei in tumoren en in de hartspier selectief kan worden afgebeeld. Dit vormt een belangrijke eerste stap naar vroege diagnostiek van vaatgroei en naar therapie-monitoring bij deze patiënten.

Trefwoorden:

vaatgroei, MRI, diagnostiek

“Prognosis in complex regional pain syndrome 1”

Complex Regional Pain Syndrome 1 (CPRS-1) is een chronische aandoening, gekarakteriseerd door pijn, pathologische veranderingen in bot en huid, overdadig zweten, zwellingen en extreme gevoeligheid voor aanraken. Symptomen treden meestal op in een van de ledematen, na verwonding of chirurgische ingrepen. Hoewel CPRS-1 in de klinische praktijk betrekkelijk vaak voorkomt, is er nog weinig bekend over deze aandoening. De diagnose wordt meestal laat gesteld, omdat de symptomen overeenkomen met normale posttraumatische verschijnselen.

Het proefschrift bestaat uit een serie onderzoeksprojecten, waaronder het ontwerp van een prospectieve cohortstudie om een prognostisch risicoprofiel voor deze patiënten te ontwikkelen. De bedoeling is om een klinische database aan te leggen van patiënten die twee jaar lang worden gevolgd.

Trefwoorden:

Complex Regional Pain Syndrome 1, posttraumatische verschijnselen

“Multinational Subsidiary Evolution: corporate change in new EU member states”

“Technology transfer and learning under the Kyoto regime: Exploring the technological impact of  CDM projects in developing countries”

“Genetic determinants of emotional processing in anxiety and depression – some implications for treatment response”

“Efficacy of macronutrients on targeting Obesity and beyond”

Uit dit proefschrift blijkt dat gewichtsverlies efficiënt wordt bereikt met een dagelijkse eiwitinname van 0.8-1.2g/kg lichaamsgewicht, terwijl de vet- en koolhydraatinname drastisch wordt verlaagd. Na gewichtsverlies volgt behoud van het verkregen gewicht: hiervoor is een dagelijkse eiwitinname van 1.2g/kg lichaamsgewicht nodig, wederom met een lage vet- en koolhydraatinname. Dit heeft een blijvend lager lichaamsgewicht, met een lager vetgehalte en gunstig metabool profiel tot resultaat, zonder negatieve gevolgen voor de nierfunctie. Dus 0.8g/kg is voldoende, maar 1.2g/kg lichaamsgewicht is efficiënter op lange termijn. Deze bevindingen kunnen geïmplementeerd worden in deskundig begeleide dieetprogramma’s.

Trefwoorden:

obesitas, overgewicht, diëten, lichaamssamenstelling, macronutriënten, eiwitinname

“Financial Risk Management”

Met behulp van nieuw-ontdekte data geeft dit proefschrift inzicht in de dynamiek van de zeepbel (bubble) en crash in het jaar 1720. Hoewel deze zeepbel jarenlang werd beschouwd als schoolvoorbeeld van speculatieve manie en irrationeel gedrag, laten we zien dat innovatie in de Atlantische handel en de geboorte van een nieuwe bedrijfsvorm voor verzekeringsmaatschappijen een belangrijke rol speelden in het enthousiasme van de belegger. Zo werd in het jaar 1720 de verzekeringsmaatschappij Stad Rotterdam opgericht die nu nog bestaat als onderdeel van Fortis. Het proefschrift toont verder aan dat de kostenniveaus van pensioenfondsen een stuk lager zijn dan van beleggingsfondsen en dat er grote schaalvoordelen in kosten van pensioenfondsen zijn. Daarnaast laten we zien dat de voor risico gecorrigeerde rendementen van pensioenfondsen gemiddeld genomen en na aftrek van kosten hoger zijn dan van beleggingsfondsen.

Trefwoorden:

speculatieve manie, pensioenfondsen, beleggingsfondsen

“Molecular Imaging of Atherosclerosis and Thrombus Formation”

Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke doodsoorzaak in Nederland. De onderliggende oorzaak van deze ziekten is vaak atherosclerose (aderverkalking). Als atherosclerotische plaques scheuren, kan dit leiden tot bloedstolsels (trombi) die een hart- of herseninfarct tot gevolg kunnen hebben. In dit proefschrift zijn diverse contrastmiddelen beschreven voor moleculaire imaging, een nieuw onderzoeksgebied waarbij specifieke moleculen of processen voor bepaalde ziekten kunnen worden gevisualiseerd met behulp van bijvoorbeeld Magnetische Resonantie Imaging (MRI). Het bleek onder andere mogelijk te zijn om verse trombi op deze manier te detecteren. In de toekomst kan moleculaire imaging mogelijk een belangrijke rol spelen in de klinische beoordeling van atherosclerose en trombusvorming.

Dit onderzoek is deels gefinancierd door de Nederlandse Hartstichting.

Trefwoorden:

atherosclerose, trombusvorming, moleculaire imaging

“Cell-type specific CD40-CD40L interactions in atherosclerosis”

Atherosclerose (aderverkalking) is een chronische ontstekingsaandoening van de grote slagaders, gekarakteriseerd door de afzetting van vet, ontstekingscellen en bindweefsel (plaques). In eerder onderzoek is aangetoond dat remming van het molecuul CD40 tot kleinere en stabielere plaques leidt. Echter, de specifieke functie van het CD40(L) per celtype in atherosclerose is nog niet bekend. Daarom is in dit proefschrift het achterliggende mechanisme ontrafeld. Binding van twee soorten eiwitten (TRAFs) aan CD40 blijkt hierbij een belangrijke rol te spelen. Het blokkeren van de bindingsplaats voor TRAF-6 op CD40 blijkt een effectieve manier om plaquevorming te remmen. Dit onderzoek levert belangrijke nieuwe inzichten in de rol van het immuunsysteem, en van CD40-CD40L interacties in het bijzonder, in de pathogenese van atherosclerose. Deze nieuw verworven kennis kan bijdragen tot het ontwikkelen van meer doelgerichte behandeling.

Dit proefschrift is mede tot stand gekomen dankzij financiële steun van de Nederlandse Hartstichting.

Trefwoorden:

atherosclerose, plaques, CD40, TRAF-6

“Economic evaluation in fertility research”

Ongeveer 10-15% van mensen die zwanger willen raken hebben te maken met vruchtbaarheidsproblemen. Het is van belang om de oorzaak van het vruchtbaarheidsprobleem zo snel mogelijk te achterhalen zodat de juiste behandeling snel kan worden toegepast. Dit proefschrift beschrijft de efficiëntie van verschillende technieken om verminderde vruchtbaarheid te behandelen. Hiervoor is met name bekeken welke embryo terugplaatsingsstrategie bij IVF het meest kosteneffectief is. Het terugplaatsen van twee embryo’s heeft in alle gevallen de hoogste slagingskans, maar is het duurst. Wat kosteneffectiviteit betreft hangt de voorkeursstrategie af van wat de maatschappij bereid is te betalen voor één extra succesvolle zwangerschap.

Trefwoorden:

vruchtbaarheidsproblemen, kosteneffectiviteit, IVF

“Intermittent Claudication”