“Migratie is heel normaal”
Jessica Hagen-Zanker werkt voor ODI, een internationale, onafhankelijke denktank, die onderzoek doet en regeringen en ngo's adviseert over mondiale vraagstukken zoals migratie. De in Maastricht opgeleide senior research fellow merkt op dat politici geneigd zijn humane en praktische oplossingen uit de weg te gaan. "De migratiecijfers zijn ongekend hoog. We moeten migranten steunen, en niet alleen om humanitaire redenen. In Europa hebben we mensen van buiten nodig om onze economie draaiende te houden."
Met de aanhoudende toestroom van mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten, maar ook vluchtelingen uit andere gebieden die minder vaak in het nieuws zijn, zijn het spannende tijden voor onderzoekers die zich met migratievraagstukken bezighouden. En dat is een understatement, zegt Jessica Hagen-Zanker. Namens ODI coördineert zij verschillende grote onderzoeksprojecten die een licht moeten werpen op verschillende migratiestromen. Het onderzoek richt zich vooral op de effectiviteit van beleid.
"Het doel van ODI is om onrecht en ongelijkheid aan de kaak te stellen," vertelt ze. "Veel landen proberen migratie te beperken door maatregelen zoals het terugsturen van vluchtelingenboten op de Middellandse Zee, of het plan van de Britse regering om vluchtelingen naar Rwanda te sturen. Dat is niet alleen in strijd met het internationaal recht, maar het is ook geen effectieve manier om migratie te voorkomen. Het maakt migratie alleen maar minder veilig en duurder. Mensen komen toch wel, op zoek naar een beter leven. Historisch gezien is dat heel normaal."
Kortermijnpolitiek
Ook is het weren van migranten economisch gezien niet verstandig. "In heel West-Europa zijn er enorme tekorten aan arbeidskrachten. In de maakindustrie, de gezondheidszorg, de logistiek, eigenlijk in de meeste sectoren. Migranten zijn een belangrijke oplossing, maar politici zijn bang dat een gastvrijer beleid ze stemmen en macht kost. Niemand werkt aan structurele oplossingen, het is allemaal kortetermijnpolitiek. Met ons onderzoek brengen we feiten aan het licht en stellen we oplossingen voor."
Mondiale denktank
ODI werd opgericht in 1960 en heeft nu meer dan 200 medewerkers. De afgelopen jaren heeft de organisatie gewerkt aan het dekoloniseren van haar onderzoeksagenda en de manier waarop ze zich naar buiten toe presenteert, bijvoorbeeld door de oude naam Overseas Development Institute, met zijn koloniale connotaties en focus op ‘ontwikkelingslanden’, te laten vallen. Tegenwoordig wordt de organisatie beschouwd als een serieuze, mondiale denktank op het gebied van duurzaamheid, economische ontwikkeling en maatschappelijke vraagstukken. En dus ook migratie, het vakgebied van Hagen-Zanker. Ze kwam ruim 12 jaar geleden bij ODI, na haar studie Internationale Economie en haar promotie in Maastricht. Daarnaast was ze ook werkzaam als coördinator van de masteropleiding Social Protection Policy/Financing.
"De jaren zijn voorbijgevlogen,” overpeinst ze vanuit haar kantoor in Londen. "Ik ben nog lang niet klaar, leer nog voortdurend nieuwe dingen. De wereld is enorm in beweging en het migratievraagstuk is zo omvangrijk. Ik wil bijdragen aan oplossingen. Soms boeken we succes, wanneer de juiste mensen ons onderzoek lezen of het gebruiken voor discussies. Soms zien we zelfs kleine veranderingen in het beleid."
Jessica Hagen-Zanker studeerde en promoveerde aan de Universiteit Maastricht, waar ze ook als tutor werkte. Van 2004 tot eind 2009 coördineerde ze de masteropleiding Social Protection Financing/Policy, waarna ze in dienst trad bij ODI in Londen. Ze heeft veel gepubliceerd over migratievraagstukken en is sinds 2020 ook global fellow bij het Peace Research Institute (PRIO) in Oslo.
Studeren in Europa
Hagen-Zanker werd geboren in Duitsland en verhuisde op twaalfjarige leeftijd naar Engeland. Van daaruit ging ze naar Australië, waar ze in 1999 haar middelbare school afmaakte. Dat ze in Maastricht op de universiteit belandde, was min of meer toeval. "Ik miste Europa en wist dat ik er wilde studeren. Engeland had mijn voorkeur, omdat mijn ouders daar gingen wonen, maar ik was te laat om me aan te melden. Ik deed wat onderzoek, realiseerde me dat je in Nederland in het Engels kunt studeren en hoorde over Probleemgestuurd Onderwijs aan de Universiteit Maastricht."
Ze bezocht de stad met haar moeder, vond een kamer in een studentenhuis en begon in 2000 aan de studie Internationale Economie, toen nog een vierjarige doctoraalopleiding. Ze zou 10 jaar in Zuid-Limburg blijven — en niet alleen uit liefde voor de stad. In het eerste studentenhuis ontmoette ze Alex en een jaar later gingen ze samenwonen. "Alex deed zijn master en toen ik afstudeerde had hij een goede baan in Maastricht. Toen kreeg ik de kans om coördinator van een nieuwe masteropleiding aan de UM te worden."
Perfecte combinatie
Als coördinator bij de Maastricht Graduate School of Governance hield Hagen-Zanker zich onder meer bezig met het beoordelen van tientallen scriptievoorstellen. Hierdoor geïnspireerd schreef ze zich in voor het nieuwe promotieprogramma Public Policy van hetzelfde instituut. In 2010 verdedigde ze haar proefschrift over migratie uit Albanië en Moldavië. "Een perfecte combinatie met Internationale Economie. Migratie en economie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In mijn werk en bij het leidinggeven aan de onderzoeksteams profiteer ik nog elke dag van die combinatie en de ervaring die ik in Maastricht heb opgedaan. Net zoals Probleemgestuurd Onderwijs de basis legde voor teamwork en kritisch denken."
Voor altijd verbonden
In 2010 verhuisden Hagen-Zanker en haar gezin, inmiddels met drie kinderen, naar Londen. "Alex had een baan geaccepteerd in Cambridge en ik ging bij ODI werken. Met pijn in ons hart vertrokken we, maar ik wilde ook dichter bij mijn familie wonen. Gelukkig is Maastricht niet zo ver weg. We komen er nog regelmatig om vrienden te zien. En de UM is een van de projectpartners van ODI; elk jaar geef ik daar een presentatie over mijn werk. Die band blijft dus bestaan."
Tekst door: Jos Cortenraad
Fotografie door: Jessica Hagen-Zanker
Lees ook
-
Als peuter al was promovendus Pieter du Plessis niet weg te slaan uit de keuken en hij dreigde op latere leeftijd zelfs masterchef te worden. Totdat deze droom door de harde realiteit uiteenspatte. Als onderzoeker gebruikte hij nationale gerechten als lens, waarmee hij naar het verleden en de...
-
Alumnus Alessandro Portante rent twintig marathons in twintig dagen door de twintig regio's van zijn thuisland Italië, een uitdaging die hij Project Venti noemt.
-
Als je op een luchtige en gezellige manier kennis wilt maken met de plantaardige keuken, dan is Maastricht goes Vegan misschien iets voor jou. Dit non-profit kookevenement wordt georganiseerd door onder andere Werner Teeling van de Faculty of Psychology and Neuroscience.
