Minder economische groei dan voor pandemie verwacht werd

“Euforie heerst op dit moment op de arbeidsmarkt en de prognoses zijn over het algemeen nog goed” zegt onderzoeksleider en directeur van het ROA Didier Fouarge. “Alhoewel de Nederlandse economie goed herstelt na de Covid-19-pandemie, zijn de arbeidsmarktprognoses minder gunstig dan voor de uitbraak van de pandemie.” De vraag naar nieuw personeel op de middellange termijn wordt vooral gedreven door vervanging van uittredend personeel en niet zo zeer door groeiende werkgelegenheid. Van alle baanopeningen wordt bijna 90% bepaald door deze vervangingsvraag.

Knelpunten in techniek, zorg en onderwijs houden komende jaren aan

Tot 2026 blijven werkgevers grote knelpunten ervaren in de werving van personeel in de techniek, zorg en het onderwijs. Fouarge: “De krapte in de zorg en het onderwijs zien wij al jaren, net als de krapte in de technische beroepen. Dit zal de komende jaren niet verminderen. De werkdruk zal hierdoor beslist niet minder worden.” De krapte in de techniek houdt aan. “Blijkbaar komt de boodschap dat de techniek, vanaf mbo-niveau, het goed doet nog onvoldoende aan bij studiekiezers”, aldus Fouarge. De bouw floreert nu, maar we voorzien de komende jaar een afvlakking van de economische groei. Hierdoor is de verwachting dat de knelpunten in de personeelsvoorziening in de cyclische bouwsector de komende jaren zullen afnemen.

Minder gunstige perspectieven voor studierichting economie en maatschappij

De beste arbeidsmarktvooruitzichten zijn er voor hoger opgeleiden. Over alle opleidingsniveaus zijn de perspectieven voor afgestudeerden van een economie en maatschappij opleiding minder gunstig. Er worden in absolute aantallen veel baanopeningen verwacht voor bedrijfseconomische en administratieve beroepen, alsook in dienstverlenende beroepen, commerciële beroepen en beroepen in de transport en logistiek. Maar daartegenover staat ook veel aanbod.  Dit betekent vooral dat afgestudeerden in deze richtingen langer zullen moeten zoeken naar een baan of minder gunstige arbeidsvoorwaarden krijgen bijvoorbeeld een minder hoog salaris of alleen een tijdelijk contract. Fouarge geeft aan dat “de grote verschillen in verwachte kansen op werk tussen studierichtingen laten zien dat het wenselijk is dat er meer aandacht is voor de arbeidsmarktkansen van opleidingen in de studie- en loopbaanoriëntatie op school”.

Arbeidsmarktprognoses tot 2026 door Covid-19-pandemie met meer onzekerheid omgeven

De huidige pandemie zorg wel voor onzekerheid. Het CPB heeft onlangs haar economische ramingen omhoog bijgesteld. “Wij hebben met een minder gunstig scenario gerekend voor onze prognoses dan de meest recente CPB-prognoses, vooral voor de komende 2 jaar, maar wij verwachten niet dat het verschil een significant ander beeld op zal leveren”, aldus Fouarge. “Wij hebben tijdens de crisis gekeken naar de ontwikkeling in de vraag naar arbeid in relatie tot onze prognoses. Omdat onze prognoses zich op de middellange termijn richten, spelen lange termijntrends een grote rol in de uitkomsten. De effecten van een kleine aanpassing in de korte termijn prognoses zijn klein. Op de middellange termijn speelt niet alleen de economische groei van nu een rol, maar ook structurele trends in de vraag en het aanbod, zoals automatisering, de flexibele schil, skills upgrading en de effecten van een hogere pensioenleeftijd. In dat opzicht weten we nog niet wat het effect van de pandemie is op dit soort trends op de arbeidsmarkt.”