Universiteit Maastricht belangrijke spil in nationaal microscopieonderzoek
De Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderwijs (NWO) kent ruim 17 miljoen euro subsidie toe aan het verder ontwikkelen van een Nederlands netwerk voor elektronenmicroscopie (NEMI). Bijna 5 miljoen daarvan is bestemd voor de UM. Vanuit Maastricht is het instituut M4I van universiteitshoogleraren Ron Heeren (massaspectrometrie) en Peter Peters (cryo-elektronenmicroscopie) namelijk een van de initiatiefnemers van NEMI. De subsidie wordt verleend in het kader van de Nationale Roadmap voor Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur. Minister Van Engelshoven (OCW) reikte het Roadmap-certificaat donderdag 12 april uit tijdens een bijeenkomst op het Science Park in Utrecht.
Nieuw instrument
In Maastricht gaan de M4I-wetenschappers zich nadrukkelijk bezig houden met een uniek project, het bouwen van een nieuw instrument dat elektronenmicroscopie én massaspectrometrie integreert. Ron Heeren: “De integratie van massaspectrometrie en elektronenmicroscopie in één instrument maakt (bio)chemie op de nanoschaal zichtbaar. Het NEMI-MS instrument zal in de toekomst laten zien "hoe cellen communiceren". Waar moet je aan denken? We kunnen bijvoorbeeld zien welke moleculen op welk moment worden uitgewisseld als een tumorcel zijn gezonde omgeving probeert over te nemen. Maar ook antwoorden op andere vragen behoren met dit nieuwe instrument tot de mogelijkheden: Welke moleculen gebruikt een bacterie om zijn gast-cel te consumeren? Hoe dringt een geneesmiddel een cel binnen en wat brengt het daar teweeg? Daarnaast is het nieuwe Maastrichtse instrument geschikt om in emulsies (mayonaise, margarine, verfmengsels etc.) te zien wat er op de grens tussen olie en water voor chemie plaatsvindt. Inzichten die nu nog niet te verkrijgen zijn met bestaande technologie. Maastricht gaat via NEMI toegang tot deze unieke infrastructuur verzorgen voor de gehele Nederlandse onderzoekgemeenschap.”
Databeheer
De UM is ook op een ander vlak belangrijk voor NEMI. DataHub Maastricht, onderdeel van de Faculty of Health, Life Sciences and Medicine aan het Maastricht UMC+ zal het platform voor databeheer leveren. Samen met het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) werkt DataHub Maastricht aan een landelijke inzet van dit platform. Pascal Suppers (directeur DataHub): "Wij zijn trots op onze leidende rol, samen met het UMCG, in het databeheer van dit landelijke initiatief. Het structureren, annoteren en beheren van de terabytes aan verzamelde data is een enorme uitdaging voor onderzoekers op het gebied van elektronenmicroscopie. In de afgelopen jaren hebben we samen met M4I ervaring opgedaan met het beheren van dit type data op een FAIR manier. Deze ervaring maakt het ons nu mogelijk het platform uit te breiden naar landelijk niveau.”
In het programma Nieuws en Co op NPO Radio 1 lichtte Ron Heeren donderdag 12 april de plannen rond NEMI toe. Luister hier de uitzending terug.
Lees ook
-
Gera Nagelhout is in veel opzichten geen typische hoogleraar: ze was de eerste uit haar gezin die naar de universiteit ging en werd vervolgens al op haar vierendertigste benoemd tot bijzonder hoogleraar Gezondheid en Welzijn van Mensen met een Lagere Sociaaleconomische Positie.
-
Een mooie stap op weg naar duurzame landbouw.
-
Met cryo-elektronenmicroscopie kunnen wetenschappers in cellen tot op molecuulniveau kijken. Een revolutie die het mogelijk maakt om de precieze samenstelling van de vele duizenden eiwitten te analyseren. En misschien wel de geheimen blootlegt van het ontstaan van ziektes als Alzheimer of tbc.
