De relatie tussen voeding en gezondheid is evident en met een goed samengesteld dieet valt veel gezondheidswinst te behalen, maar een uitgebalanceerde voeding is vaak een probleem. Veel informatie is ook tegenstrijdig. Dieetgoeroes varen er wel bij en de een na de ander vertelt ons wat nu weer het beste is om gezond en fit te blijven, en vooral ook slank. Maar ook de wetenschap staat niet stil. Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de relatie tussen bepaalde voedingsstoffen en bepaalde ziektes en vele gezondheidsclaims worden onder de loep gelegd. In deze reeks kijken we naar een aantal van die claims en gaan we dieper in op de invloed van voeding op bijvoorbeeld stress, ziektes en gezondheid.

De afzonderlijke colleges

1. Zijn koolhydraten dikmakers? (30 okt/Brouns)
Toen mij tijdens een internationale innovatie meeting werd gevraagd wat ik zou doen met een onderzoekdonatie van een miljoen dollar, was mijn antwoord: besteden aan onderzoek over hoe wij een minder zoete wereld voor onze kinderen kunnen realiseren. D.w.z. een wereld met minder toegevoegde suikers , een wereld waarin ouders beter verantwoorde keuzen zouden maken m.b.t. drink en zoetwaren aankopen en vertrekking aan hun kinderen. Tevens een wereld waarin de ‘gezondere keuzen’ vooraan staan in de schappen. Dat was een welgemeende uitspraak, waar ik nog steeds achter sta.  Zoet eten is in toenemende mate verbonden met de consumptie van producten en dranken die zeer suikerrijk zijn. Die toegevoegde suikers (meestal kristalsuiker of siropen) betreffen lege calorieën en inname daarvan gaat ten koste van de consumptie van verse natuurlijke levensmiddelen met een flink gehalte aan voedingsvezel, vitaminen, mineralen en spoorelementen. Pleidooi dus voor ‘minder zoet’! Maar, ‘minder zoet’ is een lastig en vooral ook een gevoelsvraagstuk. Zoet is lekker, verwennend en gewennend. Je kan je dan ook de vraag stellen of consumenten wel willen leven in minder zoete wereld? De dagelijkse waarheid spiegelt ons voor dat dit een illusie lijkt te zijn. Ondanks de vele waarschuwingen dat toegevoegde suikers onze gebitten schaden en indien vaak ingenomen met frisdrank ook bijdragen aan overgewicht en daarmee samenhangende ziekten (onder andere type 2 diabetes en hart- en vaatziekten) is er een flinke groep consumenten die zich daar niets van aan trekt. De verkoopcijfers van frisdranken en zoete snacks spreken boekdelen. Maar, hoe moet je deze informatie als consument interpreteren als je ook hoort dat vet eten en veel snacken de oorzaak is van obesitas. Of,  dat het niet vet en suiker zijn die je dik en ziek maken maar dat het tarwe en gluten zijn, of, dat vooral onze afgenomen lichamelijke activiteit de oorzaak is, om maar een paar voorbeelden te noemen. Wat doen wij eraan?

2. Broodbuik: fact or fiction? (6 nov/Brouns)
Brood kent een lange geschiedenis. Hele “volksstammen” zijn er probleemloos mee groot gegroeid maar sinds enkele jaren krijgt ineens iedereen die gevoelig is voor angst makende berichtgeving in de sociale media, dat van tarwe en brood eten, fysieke en mentale klachten krijgt.  Op het internet en door auteurs van populaire diëten en boeken, zoals het “Paleo dieet”, “Broodbuik” en de “Voedselzandloper”, zijn vele veronderstellingen gemaakt dat granen nadelige effecten hebben op de volksgezondheid. De gebruikte argumenten berusten veelal op eenzijdige selectie van daartoe passende literatuur, vaak van dierexperimentele aard of als resultaat van laboratorium onderzoek in reageerbuisjes,  dus zeker niet direct vertaalbaar naar de situatie van de mens.
Er wordt gesuggereerd dat wij mensen pas 10.000 jaar granen eten, te kort om ons ‘genetisch te kunnen aanpassen, resulterend in een veelvoud van ziekten. Er wordt geschreven dat het moderne broodtarwe genetisch gemanipuleerd is en  daardoor veel meer ‘ziekmakende componenten’ is gaan bevatten dan de oude ‘niet gemanipuleerde’ graansoorten. Dit zou leiden tot lekkende darmen die vervolgens een veelvoud van kwalen en klachten zouden veroorzaken. Brood schijnt ook verslavend te werken waardoor je iedere dag teveel gaat eten. MAAR, wat zijn nu de FEITEN?

3. Stress, de hersenen en gedrag: wat is de invloed van voeding?  (13 nov/Markus)

4. Toxische voedselcomponenten- wat doen we ermee? (20 nov/Bast)

5. Obesitas en diabetes: de kracht van lifestyle verandering (27 nov/Blaak)