Tussen twee culturen
Haar Thaise hapjes zijn beroemd bij haar collega’s. Voor een feestelijk werkuitje rolde ze maar liefst 120 loempiaatjes. “Met de hulp van mijn moeder, anders was ik er de hele nacht mee bezig geweest”, zegt ze lachend. Ze is enig kind van een Thaise moeder en een Nederlandse vader en via haar studie sloot ze ook de Italiaanse keuken in haar hart. Melline Somers, postdoc onderzoeker bij ROA, over het leven tussen twee, of zelfs drie culturen.
Zolang ze zich kan herinneren was er altijd volop eten in huis. “Mijn moeder kookte vaak drie verschillende maaltijden: gerechten uit de Laotiaanse keuken voor zichzelf, Thais voor mij en vleescurry ’s voor mijn vader.” Haar moeder komt uit de Isaan streek, het noordoostelijke deel van Thailand dat vlakbij Laos ligt. “Die keuken is heel anders dan de Thaise, ze gebruiken veel gefermenteerde producten”, zegt ze met een vies gezicht. “Ik hou niet van die smaak en geur. De Thaise keuken vind ik heel lekker, met veel groente en zo en mijn vader wilde vooral veel vlees. Af en toe kookte ze ook Hollands voor ons. Ze was van mening dat ze betere erwtensoep maakte dan menig Nederlander en vrijdag was het frietdag.”
Eerste herinneringen aan Thailand
Haar ouders, die inmiddels gescheiden zijn, leerden elkaar kennen toen haar vader in Thailand op vakantie was. Haar moeder was 18 toen ze met hem naar Nederland vertrok. “Ze waren echt verliefd maar het was voor mijn moeder waarschijnlijk ook een manier om een ander leven op te bouwen. Het ironische is dat mijn vader nu in Thailand woont en mijn moeder in Eindhoven.” Al sinds Melline een baby was reisden ze regelmatig naar haar moeders familie op het Thaise platteland. “Mijn eerste herinneringen zijn van toen ik een jaar of zes was. Het was er vrij primitief en ik was natuurlijk anders gewend.” Melline bewaart vooral goede herinneringen aan de hoeveel tijd die er met elkaar werd doorgebracht in het dorp: “Meestal eet de hele familie samen op een groot kleed dat ze buiten uitspreiden.” Nu ze ouder is vindt ze het niet altijd even makkelijk om in Thailand te zijn. “Ik spreek de taal niet. Als klein kind was ik een beetje een wijsneus, dus ik zei tegen mijn moeder: “Je bent nu in Nederland dus je moet Nederlands tegen mij praten. Dat vind ik nu heel jammer, want ze wilde graag Thais met me praten en als kind leer je zo gemakkelijk een tweede taal.”
- De tekst gaat door onder de foto -
Melline Somers is postdoctoraal onderzoeker bij het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht (UM). Ze doet onderzoek naar de flexibiliteit van onderwijssystemen en sociale ongelijkheid in onderwijsuitkomsten en naar het effect van technologische verandering op ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Ze studeerde bedrijfseconomie aan de UM en promoveerde op de mismatch tussen onderwijs en de arbeidsmarkt.
Een beter leven
Haar moeder heeft alleen de lagere school. Ze kon heel goed leren, maar er was niet veel geld dus moest ze gaan werken. “Ik heb een hele goed band met mijn moeder. Ze is een wijze vrouw en steunt me in al mijn keuzes. Ze heeft altijd hard gewerkt. Ze droomt wel eens over een eigen cateringbedrijf, maar zoiets beginnen gaat natuurlijk gepaard met veel onzekerheden.”
Toen Melline ook goed bleek te kunnen leren vonden haar ouders het heel belangrijk dat ze de school en studie kon doen die ze wilde. Na haar middelbare school wist ze aanvankelijk niet wat ze wilde studeren. “Ik wilde vooral geld verdienen en dacht vrij naïef: ‘ik ga economie studeren en word een zakenvrouw’. Het was pas in mijn masterfase dat ik onderzoek deed naar onderwijs en de arbeidsmarkt en ontdekte dat ik die maatschappelijke thema’s heel leuk en belangrijk vind. Toen wist ik dat ik verder wilde in onderzoek of beleid. Veel geld verdienen is niet het allerbelangrijkste.”
Eten is niet alleen functioneel
Voor haar studie woonde ze een tijdje in Italië en viel als een blok voor de Italiaanse keuken en gastvrijheid. “Ik heb een Italiaanse ex-vriend uit het zuiden van Italië. Hij kwam uit een vissersfamilie waar eten ook erg belangrijk was. Wat ik leuk vind aan Italië is dat een groot deel van de dag draait om eten en ze houden van lekker lang tafelen. Als je in Thailand naar een restaurant gaat worden er een heleboel heerlijke gerechten tegelijk op tafel gezet en sta je vaak binnen een half uur weer buiten. Natafelen is er niet heel gebruikelijk. Ik hou van lekker eten en lange persoonlijke gesprekken aan tafel. Helaas zijn ze bij de familie van mijn huidige Nederlandse vriend erg van de spelletjes. Na het eten wordt er snel opgeruimd en komen de bordspellen op tafel.”
Volgens Melline draait het leven in Italië en Thailand meer om eten, in Nederland is eten meer functioneel. “Nederlandse mensen zijn superaardig als je ze eenmaal kent. Alleen duurt het hier wat langer voordat je uitgenodigd wordt voor het eten. Dat gaat in Italië en Thailand veel makkelijker. Vroeger kon bij ons iedereen op het laatste moment voor het eten aanschuiven, dus vriendjes en vriendinnetjes aten vaak mee. Als ik dan bij hen speelde, kon dat niet omdat ze maar drie stukjes vlees hadden.”
Geen gemiddelde Nederlander
Uiteindelijk voelt Melline zich meer Nederlands dan Thais. “Al doe ik wel vaak uitspraken van ‘de Nederlanders dit’ of ‘de Nederlanders dat’. Ik ben tenslotte door mijn moeder opgevoed en daardoor voel ik me anders dan de gemiddelde Nederlander. Ik weet hoe ik me in Thailand moet gedragen, maar heb er soms moeite mee dat het erg om de vorm gaat. In de Thaise cultuur mag je bijvoorbeeld niet hard praten, ouderen moeten met heel veel respect behandeld worden, je mag het hoofd van ouderen niet aanraken, je mag niet op hoofdkussens zitten. Ik heb het gevoel dat je beoordeeld wordt aan de hand van die omgangsregels, terwijl het voor mij belangrijker is dat je de juiste intenties hebt. In de Thaise cultuur wordt er ook niet veel over emoties gepraat, dus als mijn moeder voelt dat er wat is, vraagt ze altijd: “Wat wil je eten.” Dan maakt ze vaak pad cha, een gerecht met vis of garnalen en heel veel chilipepers, maar ook trosjes verse jonge peperkorrels, krachai (lijkt op gember maar dan frisser) en Thaise basilicum. Heel heet maar zo lekker, ik blijf ervan door eten terwijl mijn lippen branden.” En wat vond ze als kind het lekkerst? “Friet, natuurlijk. Die bakte mijn vader altijd.”
Tekst: Annelotte Huiskes
Lees ook
-
Waarom doen mensen wat ze doen? Om deze complexe vraag te beantwoorden moet Hannes Rusch van alles een beetje zijn: econoom, bioloog, filosoof, wiskundige. Hij kreeg onlangs een ERC Starting Grant van 1,5 miljoen euro om een interdisciplinair theoretisch kader voor de beschrijving van...
-
Aan de keukentafel van Burak Can, universitair hoofddocent Data Analytics and Digitalisation, is het een gezellige drukte. Er wordt in het Turks, Engels en Nederlands gepraat. “Ik praat Turks met mijn kinderen, mijn vrouw Ingrid Nederlands en wij praten onderling Engels met elkaar.” Op het menu...
-
Drie jaar achtereen bezochten Steffen Kühn en zijn collega’s een zeven weken durend schaaktoernooi in Keulen, om het verband tussen luchtvervuiling en cognitieve prestaties vast te stellen. De media doken gretig op de ietwat alarmerende resultaten, maar er waren nog meer gegevens nodig om de...
