“Koken voor anderen is zo fijn”
Aan de keukentafel van Burak Can, universitair hoofddocent Data Analytics and Digitalisation, is het een gezellige drukte. Er wordt in het Turks, Engels en Nederlands gepraat. “Ik praat Turks met mijn kinderen, mijn vrouw Ingrid Nederlands en wij praten onderling Engels met elkaar.” Op het menu staat een van de lievelingsgerechten van de kinderen: een Turkse linzenstoof. Tenminste dat denken ze.
Het was een drukke dag, dus hij heeft niets kunnen voorbereiden. Tijdens het gesprek worden de wortels en uien fijngesneden en gesmoord met kruiden en paprikapasta. Can kookt het liefst voor zijn kinderen, die altijd enthousiast zijn over wat papa maakt. “Noah, de oudste, houdt van kruidig en pittig, Ayla is een echte vleeseter, net als ik. Ik ben geboren en getogen in Adana en daar wordt veel vlees gegeten. De Adana kebab bijvoorbeeld is beroemd. Gekruid en gegrild lamsgehakt aan een spies met daarbij alleen een gegrilde paprika en groene peper en sla, tomaat en komkommer. Geen sauzen of verdere poespas. Mijn recept voor Adana Kebab is opgenomen in de Turkse Kookbijbel, een kookboek dat net is verschenen”, vertelt hij trots. “Het is geschreven door een vriendin van me uit Turkije. Het leuke van dit boek is dat het gaat om recepten van de simpele, alledaagse keuken ingedeeld naar streek. In Turkije eet je veel vaker buitenshuis, alleen of met vrienden, in restaurants waar gewoon de alledaagse pot wordt geserveerd. Dat mis ik hier in Nederland. Het is hier sjiek of McDonalds”
Lange hete zomers
Adana ligt aan de zuidkust van Turkije en is een grote stad met anderhalf miljoen mensen. “De zomers zijn er heel heet en de winters zacht. Als kind had ik drie maanden zomervakantie, die werd doorgebracht in ons vakantiehuisje aan zee. Mijn moeder kookte altijd en goed, dus toen ik op mijn 18e in Istanbul ging studeren kon ik helemaal niet koken. Maar ik merkte dat ik het leuk vond om voor anderen te koken, net als mijn moeder. Zij kookt met liefde, daar gaat het om.”
Burak Can is universitair hoofddocent Data Analytics and Digitalisation aan de Maastricht University School of Business and Economics (SBE). Hij studeerde economie aan de Boğaziçi University in Istanbul en is in 2012 gepromoveerd aan de Universiteit Maastricht.
Ingrid, Noah, Ayla en Burak
Een specialiteit uit Adana is schapendarm gevuld met rijst, gehakt en kruiden. “Zo lekker. Alle schapendarmen uit Turkije gaan naar Adana voor dit recept. Ze gebruiken er ook het vet van de staart van het schaap, niet gezond maar erg lekker. Mijn lievelingsgerecht Icli Köfte kost dagen voorbereiding. Het zijn couscousballen gevuld met gehakt, walnoten en kruiden. Een soort bitterbal maar dan gekookt in plaats van gefrituurd.” Ingrid vult lachend aan: “Toen ik kennis kwam maken met zijn ouders, heb ik er zoveel van gegeten dat ik ze nu niet meer lust.” Ook Can zal ze tot zijn verdriet even moeten laten staan want sinds een maand is hij gestopt met brood en pasta omdat zijn cholesterol, lever- en suikerwaardes te hoog zijn. “Genetisch belast vrees ik. Daarom heb ik voor mijn ouders een airfryer gekocht, minder vet en lekkerder. Ik doe bijna alles in de airfryer. Zoals paprika’s grillen dat is zoveel lekkerder, de paprika’s drogen dan ook een beetje. De oven gebruik ik bijna niet meer.”
De liefde van zijn leven
Na zijn studie wilde Can graag een promotieonderzoek in het buitenland doen omdat dit hoog aangeschreven staat in Turkije. “Ik was een happy single in Istanbul en wilde eigenlijk niet weg. Ik koos voor Maastricht omdat ze goed in game theorie zijn en ik er mijn promotie in drie jaar zou kunnen doen, om dan meteen weer terug te gaan. Ik zou in september 2007 beginnen, dus in april ging ik eens op de site kijken wie er nog meer promotieonderzoek zouden gaan doen. Toen zag ik dat blonde meisje. Als grapje zei ik tegen een vriend: ‘wow die ga ik versieren’. Als grapje hoor! De eerste dag in Nederland liep ik haar al tegen het lijf, zij zocht proefpersonen voor haar experimenteel gedragsonderzoek. Natuurlijk deed ik mee. Vier november hadden we onze eerste date en in december trok ze bij me in. Al in de eerste week schreef ik naar mijn promotor in Istanbul dat ik de vrouw van mijn leven had gevonden. Hij moest hard lachen, want hij kende mijn verleden met relaties die nooit langer dan een half jaar duurden. Wij zijn nu al 15 jaar samen.”
"Mijn moeder kookte altijd en goed, dus toen ik op mijn 18e in Istanbul ging studeren kon ik helemaal niet koken. Maar ik merkte dat ik het leuk vond om voor anderen te koken, net als mijn moeder. Zij kookt met liefde, daar gaat het om."
Wat is het geheim? “Het was zeker niet haar kookstijl”, zegt hij lachend terwijl hij naar het fornuis loopt. “Op onze eerste date vroeg ik haar of ze kon koken. ‘Zeker’, zei ze vol zelfvertrouwen. Dat bleek bluf. Ze woonde nog bij haar ouders en haar moeder kookte voor haar. In ons eerste jaar samen probeerde ze vaker te koken, maar dan stond ik er ongeduldig bij en gaf ik haar niet echt de ruimte om zelf te experimenteren. Toen ze die kreeg ging ze als een trein. Nu kookt ze echt goed, maar ze heeft liever niet dat ik in de buurt ben. Het verschil is tussen ons is dat zij volgens recept kookt en ik op gevoel. Misschien is dat ook iets typisch Nederlands.”
Als verrassing wordt na het eten onder luid gejuich van de kinderen de doos Turks fruit uit Turkije geopend, die eigenlijk voor Kerst bedoeld was. Niemand heeft gemerkt dat Can door alle drukte in plaats van linzen per ongeluk boekweit heeft gebruikt.
Post scriptum
Ons gesprek vond plaats voor de aardbeving. Op mijn vraag hoe het nu met zijn naasten gaat, antwoordde Can: “Gelukkig zijn mijn ouders, die tegenwoordig in Istanbul leven, ongedeerd net als mijn familie in Adana. Sommige van hen wonen nu in tijdelijke opvang, maar ze zijn gelukkig veilig.
Als tiener heb ik eind jaren ’90 een grote aardbeving meegemaakt in Adana en moesten we een week lang buiten in auto's slapen. Ik herinner me de vele nachtmerries daarna. Ik heb geen dierbaren verloren, maar het heeft me lang achtervolgd. Maar wat er nu gebeurd is, is niet te vergelijken met wat ik heb meegemaakt. Het is traumatisch een tragedie op zo'n grote schaal te overleven, dat is heel moeilijk te verwerken. Het is voor niemand gemakkelijk om binnen enkele minuten alles te verliezen: je familie, je vrienden, je school, je huis, je hele leven. En nu zijn er duizenden mensen in tientallen steden die dit massaal moeten doorstaan. Daarnaast hebben deze aardbevingen de hele wereld laten zien hoe corruptie in combinatie met een meritocratie die crisisbeheersing heeft verwaarloosd, het leven kost van mogelijk honderdduizenden mensen. En dit is het deel dat mij frustreert en iedereen zou moeten frustreren. Laten we hier allemaal een les uit leren.”
Annelotte Huiskes (tekst), Philip Driessen (fotografie)
Lees ook
-
Waarom doen mensen wat ze doen? Om deze complexe vraag te beantwoorden moet Hannes Rusch van alles een beetje zijn: econoom, bioloog, filosoof, wiskundige. Hij kreeg onlangs een ERC Starting Grant van 1,5 miljoen euro om een interdisciplinair theoretisch kader voor de beschrijving van...
