MCICM

Het MCICM is een initiatief van Stefan Rosu, intendant en bestuurder van philharmonie zuidnederland. Hij heeft de samenwerking gezocht met de Universiteit Maastricht en Zuyd Hogeschool om een centrum op te richten voor wetenschappelijk en praktijkgericht artistiek onderzoek dat zal worden ingebed in de drie deelnemende organisaties. Met het MCICM ontstaan in Maastricht bijzondere kansen voor vernieuwing van de klassieke muziekpraktijk en het muziekonderwijs. Stefan Rosu vindt het belangrijk dat er een centrum komt in Europa, waar relevant bestaand onderzoek wordt verzameld en waar academici en musici hun krachten bundelen om het klinkende erfgoed van de klassieke muziek door te geven in de 21e eeuw. ‘Met het MCICM krijgt Maastricht een unieke plek, die nieuwe kansen op vernieuwing van de klassieke muziekpraktijk biedt’, aldus Rosu.

Ook Martin Paul, voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Maastricht, is zeer enthousiast dat de weg die de initiatiefnemers hebben afgelegd om met elkaar tot dit resultaat te komen, nu beloond wordt met de daadwerkelijke oprichting van het Centrum. ‘Het MCICM is een voorbeeld voor de kracht van samenwerking in Limburg en voor het ontwikkelen van kritische massa door co-creatie op het snijvlak van kennis, kunst en maatschappelijke betrokkenheid. Daarnaast is dit initiatief ook een mooi voorbeeld voor de implementatie van onze universitaire strategie: Community at the CORE.’, aldus Paul.

‘Een mooie verstrengeling van cultuur, onderzoek, participatie en sociale innovatie’ vindt ook Karel van Rosmalen, voorzitter van het College van Bestuur van Zuyd Hogeschool: ‘Het orkest als een authentiek laboratorium waar professionals, onderzoekers, publiek en kunststudenten samen werken aan maatschappelijk relevant toegepast onderzoek. Dat past uitstekend in onze Zuyd-attitude. Goed dat partijen de handen ineenslaan in deze prachtige provincie met haar sterke cultuur en historie in de muziek.’

Sophie Vanhoonacker, decaan van de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen (UM) is vol vertrouwen: ‘De komst van het MCICM brengt voor de faculteit nieuwe kansen voor het uitvoeren van interdisciplinair academisch onderzoek naar innovatieve manieren om klassieke muziek relevant te maken voor hedendaags publiek, en om onze studenten te laten kennis maken met de vruchtbare interactie tussen wetenschappelijk en praktijkgericht artistiek onderzoek.’

Leo Swinkels, directeur van de Faculteit van de Kunsten (Zuyd Hogeschool) sluit zich hierbij aan: ‘Prachtig dat we samen met jonge, getalenteerde musici, docenten, orkest, lectoraat en universiteit kunnen werken aan de ontwikkeling van muzikaal burgerschap in de regio, ook voor mensen die misschien niet zo snel naar de symfonie gaan. Ook de versterking van geëngageerd artistiek onderzoek door oprichting van het MCICM is van groot belang voor de Faculteit van de Kunsten.’

Start

De startdatum staat gepland op 1 januari 2018. Het MCICM wordt gefinancierd door de drie organisaties zelf. Voor de eerste vier jaar 2018 tot en met 2021 heeft de provincie Limburg bovendien een subsidie van 400.000 euro gegarandeerd. Ook de Gemeente Maastricht ondersteunt het centrum financieel omdat het perfect past in de doelstellingen van de Innovatieagenda Cultuur. Daarnaast is de NWO/SIA-aanvraag ‘Artful Participation. Doing Artistic Research with Symphonic Music Audiences’ (Peter Peters, UM, Ruth Benschop, Zuyd Hogeschool en Stefan Rosu, philharmonie zuidnederland) die het centrum ondersteunt, pas gehonoreerd. Het is de intentie van de initiatiefnemers om het centrum duurzaam voort te zetten.

De philharmonie zuidnederland als laboratorium

De philharmonie zuidnederland vervult in het kader van het MCICM de rol van een symfonisch laboratorium. Het orkest zal een werkgroep die bestaat uit musici en stafleden inrichten om het MCICM te begeleiden. Het orkest zal verder de projecten, die uit het MCICM ontstaan op maat produceren en uitvoeren. Daarbij kan alles wat het orkest in huis heeft worden gebruikt. De doelstelling van het orkest is ‘met open vizier vernieuwing mogelijk maken en in samenwerking met onderzoekers ook nieuwe businessmodellen voor het symfonieorkest ontwikkelen,’ aldus Stefan Rosu.

Innovatieve onderzoeksateliers in het kunstonderwijs

De praktijkexperimenten in dit symfonisch laboratorium zullen worden uitgevoerd door onderzoekers, docenten, studenten, musici en publiek samen. Bachelor en masterstudenten, met name van de afdeling klassiek binnen het Conservatorium Maastricht, zullen deelnemen aan innovatieve experimenten, waarin exploratie van vormen van publieksbereik en -ervaring centraal staan. Het Lectoraat Autonomie en Openbaarheid van de Kunsten (AOK) heeft sinds 2012 ervaring met deze onderwijsvorm die zij ‘onderzoeksateliers’ noemt. De Faculteit van de Kunsten versterkt met het MCICM de nauwe verbinding tussen praktijkgericht onderzoek en onderwijs op de twee kernthema’s van het lectoraat AOK: de verhouding tussen kunst en samenleving en de ontwikkeling van de praktijk van artistiek onderzoek.

Interdisciplinair onderzoek op de grens van kunst, kennis en publiek

Het MCICM zal interdisciplinair onderzoek doen naar thema’s als culturele participatie, de invloed van digitale technologieën op de concertpraktijk en het samengaan van behoud en gebruik van klinkend erfgoed. Daarmee zal het centrum bijdragen aan twee onderzoeksprogramma’s binnen de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen die zich richten op de rol van wetenschap en techniek in maatschappelijke innovaties en op de betekenis van kunst, literatuur en media in processen van culturele reproductie. Daarnaast zal het nieuwe centrum ook bijdragen aan het onderzoek naar kunst en erfgoed dat gedaan wordt binnen het interfacultaire Maastricht Centre for Arts and Culture, Conservation and Heritage (MACCH).

Relevantie voor de regio

Ger Koopmans vindt het MCICM van grote betekenis voor de toekomst van Zuid-Nederland. Door Euregionale samenwerking, talentontwikkeling en creatieve industrie worden studenten, creatieve ondernemers en kenniswerkers aangetrokken. Het MCICM zal hierbij een stimulerende rol spelen: het centrum innoveert de cultuurparticipatie en experimenteert met nieuwe vormen van inclusiviteit. Makers krijgen de mogelijkheid om zichzelf te ontwikkelen en nieuwe vormen van ondernemerschap te toetsen. Koopmans: ‘Het instituut zal binnen tien jaar uitgegroeid zijn tot een kenniscentrum voor innovatieve symfonische muziek op Europees niveau. En Maastricht zal de stad zijn waar de wieg stond van het orkest van morgen. De nieuwe ideeën van het MCICM verrijken het culturele leven en worden onmisbaar voor het leefklimaat in onze bloeiende provincie Limburg.’

De inrichting van het MCICM

Het MCICM wordt vormgegeven door de aanstelling voor vier jaar van een bijzonder hoogleraar/lector die als directeur de spil van het centrum zal zijn. De directeur wordt ondersteund door een onderzoeksstaf. Het centrum verbindt de Faculteit der Cultuur- en Maatschappijwetenschappen (UM), tevens thuishaven en penvoerder van het centrum, en het Lectoraat Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten, Faculteit van de Kunsten (Zuyd Hogeschool). Deze structurele samenwerking tussen academici, praktijkgericht artistiek onderzoekers, kunstvakstudenten en orkest- en amateurmusici rond een en dezelfde problematiek is uniek in de wereld. Aan het centrum worden een internationale adviesraad en een klankbordgroep gekoppeld, die academische en praktijkgerichte onderzoekers, musici en belanghebbenden uit de regio bij elkaar brengen. In de adviesraad nemen onder andere zitting: dr. Paulo de Assis (P), prof. dr. Karin Bijsterveld (NL), Micha Hamel (NL), Kai Hartig (D), Johan Luijmes (NL), prof. Joanna MacGregor OBE (UK), prof. Thomas Schmidt (D) en prof. dr. Hans Waege (B).

Stefan Rosu sluit af: ‘Met philharmonie zuidnederland heb ik een culturele vuurtoren voor ogen die zich herkenbaar verbindt met symfonische tradities en tevens actief bijdraagt aan innovatieve en toekomstgerichte ontwikkelingen in Zuid-Nederland. Een orkest dat nieuwe, innovatieve wegen bewandelt en dat bezig is zich tot één van de meest vooraanstaande orkesten in Nederland te ontwikkelen. En het leuke is, dat deze visie breed wordt gedragen binnen het orkest.’

Dit is een gezamenlijk persbericht van Universiteit Maastricht, philharmonie zuidnederland en Zuyd Hogeschool.