Energie en klimaat

Energiecrisis

Vanwege de energiecrisis in Europa heeft de UM zich in 2022 aangesloten bij de landelijke energiebesparingscampagne ‘Zet ook de knop om’. Daarom is in de universiteitsgebouwen de verwarming 2 graden lager gezet en is de temperatuur waarbij de koeling aanslaat, met 2 graden verhoogd. Daarnaast zijn diverse maatregelen genomen om het energieverbruik op korte termijn te verlagen, zoals het reduceren van verlichting waar het minder nodig is, het herzien van openingstijden en het optimaliseren van klimaatinstallaties en netwerkapparatuur (ICT).  Verder is een proces gestart voor versnelling van duurzaamheidsinvesteringen, waaronder een grootschalige uitrol van LED-verlichting en de aanpak van monumentale gebouwen. Met de aanpak van monumentale gebouwen richten we ons momenteel vooral op de ramen (beter isolerend glas) om tegelijk energie te besparen én het comfort van het binnenklimaat te verbeteren.  

Klimaatbeleid

In het klimaatakkoord van Parijs is in 2015 afgesproken dat de opwarming van de aarde wordt beperkt tot minder dan twee graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk en te streven om de opwarming beperkt te houden tot 1,5 graad. Voor Nederland is dat vertaald naar een reductie van broeikasgassen met respectievelijk 55% en 95% in 2030 en 2050 ten opzichte van 1990. De ambitie van de UM is om aan te sluiten bij de Nederlandse klimaatdoelstellingen. Voor de reductie van het energiegebruik in gebouwen en uitfasering van aardgas werkt UM aan een routekaart voor verduurzaming van het vastgoed. Daarnaast neemt de UM maatregelen om indirecte emissies in de keten inzichtelijk te maken en te reduceren, onder andere door eisen te stellen aan leveranciers en de verduurzaming van mobiliteit. Lees meer over de aanpak van indirecte emissies door mobiliteit.

Meerjarenafspraken energie-efficiëntie

De UM heeft deelgenomen aan het convenant Meerjarenafspraken energie-efficiëntie (MJA3). Het convenant liep tot en met 2020 en beoogde een energie efficiëntie van de deelnemers te verhogen door energiebesparingsmaatregelen en opwekking van hernieuwbare energie. Voorbeelden van maatregelen die de UM heeft uitgevoerd zijn isolatie van de gebouwschil, warmteterugwinning uit ventilatielucht, toepassing van elektrische warmtepompen voor ruimteverwarming, vervanging van TL-verlichting door LED met aanwezigheidsdetectie en CO₂-gestuurde ventilatie van collegezalen. In onderstaande grafiek zijn de resultaten weergegeven van gerealiseerde maatregelen ten opzichte van de geplande doelstelling. Het volledige rapport met resultaten kan hier gedownload worden.

Verduurzamen monumentale panden en Tapijn conform BREEAM-NL

Bijna alle universiteitsgebouwen in de binnenstad van Maastricht hebben een monumentale status. Dit maakt de verduurzamingsopgave in het kader van het klimaatakkoord extra uitdagend. Bouwfysische ingrepen zoals isolatie kunnen leiden tot vocht- en schimmel en daarmee schade aan het gebouw. De gemeente eist dat monumentale waarden, zoals historische kozijnen en getrokken glas, zoveel mogelijk behouden blijven. Voorlopig kunnen deze gebouwen niet zonder aardgasgestookte ketels. Voor de periode tot 2030 ligt de focus op beter isoleren en het toepassen van hybride warmtepompen. 

Tegelijkertijd doet de UM praktische ervaring op met verduurzaming van monumenten met bijzondere aandacht voor gezondheid en welzijn. Bij de herontwikkeling van Tapijn, een voormalig kazerneterrein met monumentale panden, worden de duurzaamheidsnormen BREEAM-NL en WELL-building toegepast. Bij de renovatie zijn de panden volledig geïsoleerd; door middel van een doosconstructie worden vocht- en schimmelproblemen voorkomen. Dankzij de hoge energie-efficiëntie en de koppeling met het zonnepark Belvédère zijn de gerenoveerde panden en nieuwbouw van fase 1 energieneutraal.

CO₂ footprint

De UM hanteert de richtlijnen van het Greenhouse Gas Protocol bij het bepalen van haar CO₂-footprint. Deze maken onderscheid tussen scope 1-, 2- en 3-emissies.

• Scope 1 betreft de directe emissies van broeikasgassen door o.a. verbranding van aardgas in cv-ketels,  lekkage van koelmiddelen en brandstofgebruik van eigen auto's. Sinds 2020 wordt het ingekochte aardgas 100% gecompenseerd middels Gold Standard CO₂-certificaten.
• Indirecte emissies door ingekochte elektriciteit en warmte vallen binnen scope 2. Door de inkoop van 100% groene stroom van zon of wind zijn er vanaf 2019 geen CO2-emissies door electriciteit.
• Scope 3 betreft de overige indirecte emissies, zoals emissies door woon-werkverkeer, zakelijke reizen, gebruik van producten of diensten en verwerking van afval. De UM werkt aan het beter inzichtelijk maken van deze emissies. Daarnaast worden verschillende maatregelen genomen om ook de scope 3 emissies te reduceren, bijvoorbeeld door het realiseren van laadinfra, het stellen van eisen bij de inkoop van diensten en producten en het bevoordelen van leveranciers via gunningscriteria in aanbestedingen. Voor meer informatie over de aanpak van emissies door vliegverkeer verwijzen we naar onze campagne Take the green seat.

In onderstaande diagrammen is de CO₂-footprint voor scope 1 en 2 weergeven. In het eerste diagram zie je de resultaten exclusief en in het tweede diagram inclusief CO2-certificaten en certificaten voor groene stroom.

Energieprestaties

De energieprestaties van de UM in haar gebouwen worden uitgedrukt in energiegebruik (elektriciteit en aardgas) per medewerker (fte) en student of per eenheid vloeroppervlak. In onderstaande grafieken zijn de energieprestaties weergegeven voor de periode 2015-2022. Het aardgasverbruik is gecorrigeerd voor jaarlijkse fluctuaties in temperaturen in het stookseizoen.