De paradox van pijnvermijding
In het Vidi-project van Ann Meulders, hoofddocent Experimental Health Psychology, ligt de focus op een bewezen voorspeller van chronische pijn: pijnvermijding. Een belangrijk mechanisme achter de generalisering hiervan is onzekerheid over toekomstige pijn. Dit toont haar promovenda Eveliina Glogan in haar proefschrift aan. Het Vidi-project staat geheel in het teken van samenwerking. Meulders: "Niet door concurrentie maar door ideeën te delen en elkaar te helpen worden we betere wetenschappers."
Pijn is een alarmsignaal. Het zegt: er is mogelijk schade aan het lichaam. Het zijn onze hersenen die dit signaal verwerken en alarm slaan. Vandaar het belang van psychologie. Bij chronische pijn is dit misschien nog meer het geval. Chronische pijn is van een andere orde dan gewone pijn, legt Ann Meulders uit. "Er is sprake van reële pijn, maar vaak is er geen anatomische oorzaak aanwijsbaar." Haar onderzoeksteam richt zich op een psychisch mechanisme als oorzaak van chronische pijn: pijnvermijding uit vrees voor pijn. Meulders: "Biomedische modellen leveren povere resultaten als het gaat om de voorspelling van wie chronische pijn ontwikkelt. Bij een psychische factor als pijnvermijding is dit aantoonbaar wel het geval."
"Pijnvermijding is in eerste instantie goed omdat dit het genezingsproces kan bevorderen," vult Eveliina Glogan aan. "Maar men kan in deze gedragingen overdrijven en ook veilige activiteiten vermijden." Dit kan van kwaad tot erger gaan. Van vrees voor nieuwe verwonding tot angst om in een rolstoel te eindigen. Meulders: "Dit is de paradox van pijnvermijding. Je weet niet echt of vermijding nodig was. Je blijft bang of wordt banger, waardoor het lichaam zwakker wordt." Meer dan drie miljoen mensen in Nederland lijden aan chronische pijn.
Ann Meulders is hoofddocent Experimental Health Psychology aan de Faculty of Psychology and Neuroscience van Maastricht University en gasthoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven. Haar (onder meer Vidi-gefinancierde) onderzoek richt zich op psychologische mechanismen bij de overgang van acute naar chronische pijn, met specifieke aandacht voor leerprocessen rond pijngerelateerde vrees en vermijding.
Generalisering van pijnvermijding
Het onderzoek van promovenda Glogan zoomt in op de vraag hoe pijnvermijdend gedrag zich verspreidt naar veilige bewegingen. Wat zijn de onderliggende mechanismen van generalising? "Als je bijvoorbeeld rugpijn krijgt van een yogaoefening, dan kan de vermijding zich uitbreiden naar heel yoga of zelfs alle sporten." Uit haar experimenten kwam naar voren dat de trigger van generalisering vooral onzekerheid over toekomstige pijn is. "Dat is ook logisch. Als je niet echt weet welke beweging de pijn vergroot en welke niet, ga je alles vermijden."
Meulders: "Nieuw aan Eveliina's onderzoek is dat het niet uitsluitend de vrees is die vermijding voorspelt, zoals vaak werd aangenomen. Want ook als je bang bent kun je toch de confrontatie aangaan met pijn. Nee, voorspellend is vooral het vermijdende gedrag. Daarvoor is men bereid een prijs te betalen in de vorm van baanverlies, minder sociale relaties of minder levensgenot. Gezond gedrag is dat je de waarde van deze andere activiteiten stelt boven pijnvermijding. Bij mensen met chronische pijn is dit uit balans. Ze hebben altijd pijncontrole als doel."
Voor de behandeling van mensen met chronische pijn betekent Glogans studie dat zij in een vroeg stadium moeten gaan inzien welke bewegingen veilig zijn en welke niet. Glogan: "Je confronteert mensen met chronische pijn met hun vrees (facing their fears). Je laat hen ervaren dat zolang zij de dingen waar ze bang voor zijn niet vermijden, hun vrees niet zal leiden tot chronische pijn en beperkingen in het dagelijkse leven.” De resultaten van haar onderzoek werden onlangs gepubliceerd in het tijdschrift The Journal of Pain.
Niet concurreren maar samenwerken
Over hun samenwerking zijn beiden zeer te spreken. Glogan: "Ann is betrokken en geeft grondige feedback. We hebben regelmatig contact, ook buiten het werk." Voor Meulders staat haar Vidi-project gelijk aan samenwerking. "Dat we een team vormen staat voorop. Het is van groot belang dat de onderzoekers samenwerken. Dat wil ik hier extra benadrukken, omdat de NWO-directeur wetenschap weer eens vergeleek met topsport, waarbij alleen de besten winnen. Dat is een trieste vergelijking. Niet door concurrentie maar door ideeën te delen en elkaar te helpen worden we betere wetenschappers."
Eveliina Glogan studeerde Psychologie aan The University of Glasgow en Cognitieve neurowetenschappen aan Maastricht University. Eind 2021 hoopt ze te promoveren op haar onderzoek naar pijnvermijdend gedrag en de generalisering ervan in verband met de ontwikkeling en instandhouding van chronische pijn.
Lees ook
-
Frans Verhey, hoogleraar Ouderenpsychiatrie en Neuropsychiatrie is trots op wat er met het Alzheimer Centrum Limburg is bereikt en op het team dat werkt vanuit één visie: mensen met Alzheimer perspectief op kwaliteit van leven bieden. “Te vaak wordt Alzheimer gezien als een afschuwelijke, dodelijke...
-
Anne Roefs heeft een Vici-subsidie van € 1,5 miljoen ontvangen . De hoogleraar Psychologie en neurowetenschappen van abnormaal eetgedrag, heeft meerdere malen getwijfeld tussen een carrière als wetenschapper of topkok. Inmiddels is ze gepassioneerd over haar wetenschappelijk onderzoek naar...
-
Frederic Schaper heeft als arts-klinisch onderzoeker één brandende ambitie: een soort landkaart maken van de netwerkverbindingen in de hersenen om uiteindelijk hersenziekten als epilepsie, depressie en Parkinson beter te behandelen. Dit najaar verwacht de UM-alumnus met zijn collega’s van de...
