Belastingvervorming
De huidige Wet inkomstenbelasting 2001 is tot stand gekomen na de regeringsnota ‘Belastingen in de 21e eeuw, een verkenning’ van 1997. Deze nota bouwde deels voort op het rapport ‘Graag of niet’ van de Commissie voor de belastingherziening (‘Commissie Stevens’) uit 1991. Men neme dus ongeveer 10 jaar om van wetenschappelijke vergezichten tot de inwerkingtreding van een nieuw belastingstelsel te komen. Dan moet het politiek wel allemaal een beetje meezitten.
Fast forward een paar jaar en politiek Den Haag komt tot het inzicht dat het nieuwe stelsel ietwat complexer is geworden dan aanvankelijk beoogd. Groot onderhoud moet in afzienbare tijd plaatsvinden. Tijd voor een wetenschappelijke commissie dus. In 2009 stelde de Staatssecretaris van Financiën belast met fiscale zaken (De Jager op dat moment) de Studiecommissie Belastingstelsel (‘Commissie Van Weeghel’) in. Die commissie leverde in 2010 het eindrapport op met voorstellen voor herziening van het Nederlandse belastingstelsel. In 2013 rapporteerde de Commissie Inkomstenbelastingen en Toeslagen (‘Commissie Van Dijkhuizen’) andermaal over mogelijke hervormingen van de inkomstenbelasting aan Staatssecretaris Weekers. Op Prinsjesdag 2014 volgt de (veel te lang) uitgestelde reactie van de Staatssecretaris (Wiebes heet hij nu) met de brief ‘Keuzes voor een beter belastingstelsel’. Na niet zo geheim overleg met enkele Kamerfracties en onder politieke druk stuurt hij op 19 juni 2015 weer een brief naar de Tweede Kamer over een mogelijke uitwerking van een belastingherziening.
Politiek zit het echter allemaal niet mee. Op 29 juni 2015 blijkt dat er onvoldoende parlementair draagvlak is voor de kabinetsplannen nadat D66 de onderhandelingen over een belastinghervorming heeft gestaakt. Het project belastinghervorming vliegt politiek uit de bocht: crash and burn.
Wat nu? Sinds 2009 is er veel gesleuteld aan de Wet Inkomstenbelasting 2001. Het ging nogal vaak om politiek wisselgeld met specifieke belastingvoordelen voor specifieke groepen. Meer details en kleine regeltjes dus waardoor de eenvoud op dit moment ver te zoeken is. Substantiële ingrepen, zoals in de eigen woningregeling (“hypotheekrenteaftrek”), waren trouwens ook geen staaltjes heldere wetgeving. De huidige staat van de wetgeving wordt het best geïllustreerd door elk plaatje op deze website: het ding werkt, maar vraag niet hoe. De belastingvervorming gaat rustig door nu het kabinet ook aan 50PLUS toezeggingen lijkt te willen doen om het Belastingplan 2016 te redden.
De in 2009 gesignaleerde noodzaak om op afzienbare tijd tot een belastinghervorming te komen is nu urgent. Zoals het er nu naar uitziet moeten we echter wachten op de Tweede Kamerverkiezing van 2017 om het project belastinghervorming vlot te trekken. Hopelijk zit het dan politiek allemaal een beetje mee.